Emekli olmak için gün sayan vatandalar bir yandan da yüksek emekli maa almak için neler yaplmas gerektiini aratryor. Emekli aylnn tutar, kiilerin prim ödeme gün says, aylk balama oran ve çalrken Sosyal Güvenlik Kurumuna (SGK) bildirilen prime esas kazançlar üzerinden hesaplanr. çalrken bildirilen kazançlarn emeklilik dilekçesi verilen tarihteki güncel deeri, güncelleme katsays ile belirlenir. Güncelleme katsays, 2008 ylndan sonraki çalmalar için tüketici fiyat endeksi artnn tamam ile gayri safi yurtiçi hasladaki (GSYH) artn yüzde 30u dikkate alnarak tespit edilir.
Emekli ayl balanmasndaki ayrntlar nedeniyle ayn prim gününe sahip olan ve ayn kazançla çalan kiilerin emekli aylklar, emeklilik dilekçesi verdikleri tarihe göre deiebiliyor. Bu nedenle, yl sonuna doru emekli olmak isteyen kiiler için emeklilik dilekçesinin kasm aralk aynda m yoksa ocak aynda m verilecei önem tayor. Balangçta balanan emekli ayl fark, kiilerin yaamnn geri kalannda alacaklar emekli ayl tutarn etkileyebiliyor.
2020 ylnda emekli olanlar için öncelikle, 2019 yl güncelleme katsays üzerinden hesaplanan ocak ay emekli ayl rakam belirlenir. Bu rakam, yln ilk yarsnda dilekçe verenler için ocak aynda emekli aylklarna yaplan zam orannda artrlr. Yln ikinci yarsnda emekli olanlarda ise ocak ve temmuz aylarndaki zam oranlarna göre art yaplr.
Emeklilik dilekçesini gelecek yl ocak aynda verenlerin emekli ayl balanrken ise 2020 yl TÜFE art ile 2020 yl gelime hzna göre hesaplanacak güncelleme katsays dikkate alnacak.
2020DE GÜNCELLEME KATSAYISI NE BEKLENYOR?
Baz yllarda ocak ve temmuz aylarnda yaplan artlar, yllk güncelleme katsaysndan fazla olabiliyor. Bu durumda emeklilik dilekçesini kasm aralk aynda vermek daha avantajl oluyor. Güncelleme katsaysnn ocak ve temmuz aylarndaki artlardan yüksek beklendii yllarda ise dilekçeyi ocak aynda vermek daha kazançl olabiliyor.
Bu yl SSK ve BA-KUR emekli aylklarna ocakta yüzde 6.50, ubatta yüzde 5.75 olmak üzere kümülatif yüzde 12.62 orannda art yapld.
Merkez Bankas son enflasyon raporunda 2020 yl enflasyon tahminini yüzde 12.1 olarak revize etti. Orta Vadeli Programda ise 2020 yl GSYH art binde 3 olarak tahmin edildi.
Yl sonu enflasyon ve büyüme hedefleri tahminlere uygun gerçekleirse 2020 yl güncelleme katsaysna GSYH artnn etkisi sfra yakn olacak. Dolaysyla güncelleme katsays 12.1 oranndaki enflasyon düzeyinde kalacak.
GSYH deiimi negatif çktnda da güncelleme katsays hesabnda sfr olarak kabul edilecek.
EMEKLLK DLEKçES KASIM - ARALIKTA MI OCAKTA MI VERLMEL?
Bu yl ocak ve temmuz aylarnda yaplan maa zamlaryla, güncelleme katsays birbirine çok yakn seyrediyor. Enflasyonda yln son iki aynda hzl bir art olmazsa 2020 güncelleme katsays, yl içindeki emekli ayl artlarnn çok az altnda kalacak.
Son iki ayn enflasyon verilerinde büyük bir sürpriz yaanmazsa ocak ayndan önce emeklilik dilekçesi vermekle sonra vermek arasnda çok önemli bir fark olmayacak gibi görünüyor.
2019DA EMEKLLK DLEKçES VERENLERN AVANTAJI NE OLDU?
Emeklilik dilekçesini geçen yl aralk aynda verenler, ocak aynda emekli olanlara göre daha avantajl oldu. Örnein, aralk aynda dilekçe veren kiinin Ocak 2019 itibaryla hesaplanan ayl 3000 TL olsun. Bu rakama ocak ayndaki yüzde 10.19 ve temmuzdaki yüzde 5.01 olmak üzere yüzde 15.71 orannda art yaplarak, kiinin 2019 ayl 3471 TL olarak belirlendi.
Buna karlk, emeklilik dilekçesini aralk ay yerine ocak aynda veren kiinin 3000 TL olan aylk balangç tutar güncelleme katsays düük çkt için sadece yüzde 12.11 orannda artrld. Böylece ayl 3363 TL olarak baland. Arada sadece bir aylk fark olmasna ramen, emeklilik dilekçesini aralk aynda veren kii 108 TL daha kazançl çkt. Bu farkn yaam boyu devam edeceini düünürsek, elde edilen avantajn büyüklüü daha iyi görülür.
Bir ayrntya daha dikkat çekmek istiyorum. TÜK, bir önceki yln dördüncü çeyrek ve yllk GSYH verilerini ubat sonu mart banda yaymlyor. Bu nedenle, ocak veya ubat aylarnda emeklilik dilekçesi verenlerin ayl ilk bata büyüme hz sfr kabul edilerek balanyor. Büyüme hz açklandktan sonra gerçek aylk tutar hesaplanarak aradaki fark ödeniyor.
KIDEM TAZMNATI TAVANINA DKKAT!
Emeklilik dilekçesinin zaman konusunda karar verirken dikkat edilmesi gereken bir dier husus da kdem tazminatdr. Kdem tazminat tavan alt ayda bir memur maa katsaysna göre artrlr. Kdem tazminat, tavan aan kiiler emeklilik dilekçesinin zamanlamas konusunda karar verirken, kdem tazminatn da hesaba katmaldr.
Kdem tazminat tavan 2020 yl ikinci yars için 7 bin 117 TLdir. Brüt ücreti bu rakamn üzerinde olanlar, emeklilik dilekçesi için 2021 yln beklediklerinde daha yüksek kdem tazminat alabilirler.
KAMU çLER çN DLEKçE TARH
Kamuda çalan içiler ücretlerini her ayn 15inde alyorlar. Kamu içilerine 15 Aralkta ödenen ücret 15 Aralk 14 Ocak tarihleri arasndaki çalmalarnn karl ödenir. Dolaysyla kamu içilerinin 14 Ocak tarihine kadar verdikleri emeklilik dilekçeleri, 2020 ylnda verilmi saylr.