Avrupa Birlii (AB) ile uyum çalmalar kapsamnda Türkiyede 2019dan itibaren naylon poetlerin marketlerde ücret karl temin edilmesini öngören düzenleme, hayata geçirilmeden tartlmaya baland. Plastik üreticileri, snrlamalarn plastik kullanmnda caydrc olmayacan savunurken, çevreciler ise düzenlemeye destek verdi ve plastik poet kullanmn en aza indirecek kararlarn alnmasn istedi.
çevre ve ehircilik Bakanl tarafndan AB mevzuatna uyum çalmalar kapsamnda hazrlanan Ambalaj Atklarnn Kontrolü Yönetmelii Tasla, 1 Ocak 2019dan itibaren hafif plastik torbalarn sat noktasnda ücret karl temin edilmesini öngörüyor.
Avrupann belli ülkelerinde marketlerde plastik poetlere yasak ve snrlamalar uygulanrken, Türkiyede ise baz zincir marketler düzenleme yürürlüe girmeden müterilerine plastik poetleri ücretli veriyor.
Konu hakknda tartmalarn devam ettii Türkiyede ylda yaklak 200 bin tonluk alveri poeti üretiliyor. Endüstriyel, kilitli ve maaza torbalaryla kargo ve elbise poetleri gibi geni bir ürün yelpazesi de eklendiinde bu miktar 510 bin tonu buluyor.
Türkiyede market ve pazar poetleri piyasasnn büyüklüü yaklak 1,5 milyar dolarken, tama torbalarnn da içerisinde yer ald fleksibl (esnek) ambalaj sektörünün büyüklüü ise yllk 5 milyar dolar buluyor.
Plastik tama torbas alannda net ihracatç pozisyonunda olan Türkiyede, geçen yl 6 bin tonluk plastik poet ithalatna kar ihracat 82 bin ton olarak gerçekleti. Türkiyenin söz konusu ürünlerin ithalat için ödedii bedel 17 milyon dolar olurken, bu ürünlerin ihracatndan elde ettii kazanç ise 226 milyon dolar buldu.
çevre ve ehircilik Bakanl Müstear Mustafa Öztürk, sat noktalarnda bez torbay tevik etmek ve naylon poet kullanmn azaltmak amacyla 2019da naylon poetlerin paral verilmesi uygulamasn balatacaklarn söyledi.
Naylon poeti birden kaldrmann kolay olmadn belirten Öztürk, Bunun da bir sanayisi, yatrmcs var. Bunu kademeli dönüümle sisteme entegre etmek istiyoruz. Bu sisteme geçtiimiz an poet miktar yüzde 60 azalacak. O daha sonra kademeli azalacak. Yani 2021- 2022de artk hemen hemen poet kullanlmaz hale gelecek. diye konutu.
Öztürk, düzenlemeyi ekonomiyi, vatandaa ve üreticilere zarar vermeyecek ekilde gerçekletireceklerini ifade ederek bu geçii eitim ve programlarla salayacaklarn kaydetti.
- Snrlama çözüm deil
Plastik Sanayicileri Dernei (PAGDER) Yönetim Kurulu Bakan Reha Gür, AA muhabirine yapt açklamada, çevresel kayglarla getirilen düzenlemelerin destekçisi olduklarn ancak yasaklama ya da snrlama gibi uygulamalarn sorunlarn boyutunu deitireceini, kamuoyu ve tüketiciler nezdinde bilinçlendirme kampanyalar sürdürülmesinin daha doru olacan söyledi.
Naylon poetlerin ücretli olmas halinde tüketicilerin bir iki poetin tayabilecei ürünleri, poete fazla para vermemek için bir poete sdrmaya çalacan ifade eden Gür, tama srasnda yaanabilecek kopma ve yrtlmalarn hem tüketiciyi madur edeceini hem de sat noktalaryla gerginliklere neden olabileceini dile getirdi.
Gür, atklarnn kaynanda ayrtrlmasnn öneminin herkes tarafndan anlalmas gerektiini vurgulayarak Plastik poetlerin amaçlar dnda ve ar tüketimi bata çevre olmak üzere plastik ham maddede ithalat baml olan ülkemizde ekonomik kayplara da yol açmaktadr. dedi.
- Bilinçlendirme çalmas yaplmal
Tüketici Dernekleri Federasyonu (TÜDEF) Genel Bakan Yardmcs Ferda Hekimci ise ücret karl verilmesinin poet kullanmnda bir miktar düü yaratsa da kapsaml bir çözüm olmayacan ifade etti.
Tüketicinin bilinçlendirilmesinin önemine iaret eden Hekimci, aratrmalarn poetlerin ücretlendirilmesinin tüketiciler üzerinde caydrc bir etki yaratmadn, tüketicilerin alverite plastik poet kullanmaya devam ettiklerini gösterdiini anlatt.
Hekimci, alternatif olarak doa dostu torba üretmenin önemine deinerek unlar söyledi:
Aslnda yasaklar yerine bilinçlendirme çalmalar yaplmas gerekiyor. Örnein yaplan hesaplamalar, poetleri tekrar kullanarak, haftada 6, ayda 24, ylda 288 adet ve ortalama bir yaam süresinde 14 bin 400 adet poet tasarruf edebileceimizi gösteriyor. Her 5 tüketiciden 1i bu ekilde hareket etse 201 milyar 600 milyon adet poetin tasarrufunu salam oluruz.
- Doa dostu alveri önerisi
Sürdürülebilir Üretim ve Tüketim Dernei (SÜT-D) Bakan Prof. Dr. Filiz Karaosmanolu da plastik poet kullanm konusunda tüketici bilinci oluturmann önemine deinerek Hepimiz plastik poetlerin bize parasal bedelini deil, bu güzel dünyamz, geleceimiz ve ülkemiz ekonomisi için bedelini bilmeliyiz. Bu bedelin çok büyük olduu bilinirse, tüketiciler kiisel önlemlerini derhal alacaktr. diye konutu.
Karaosmanolu, alverite doa dostu bez çantalarn kullanlmasn tavsiye ederek Alverilerimizi doa dostu yapabiliriz. Plastik poetleri tekrar kullanalm. Az sayda tüketelim. dedi.
Greenpeace Akdeniz letiim Sorumlusu Nilay Vardar da tek kullanmlk plastiklerin çevreye zarar verdiini ve üretiminin aamal sonlandrlmas gerektiini vurgulad.
Yüksek oranda plastik üretilmesi ve tüketilmesinin gelecei tehdit ettiini bildiren Vardar, üretim yapan markalarla hükümetlerin plastik poet ve ielerin tüketimini en aza indirecek kararlar almasnn önemli olduunu vurgulad.