HABER MERKEZ
Türkiyede en yüksek gelire sahip yüzde 20lik grubun toplam gelirden ald pay, geçen yl bir önceki yla göre 0,8 puan azalarak yüzde 46,7ye gerilerken, en düük gelire sahip yüzde 20lik grubun ald pay 0,2 puan artarak yüzde 6,1e yükseldi.
Türkiye statistik Kurumu (TÜK), 2021 ylna ilikin Gelir ve Yaam Koullar Aratrmas sonuçlarn açklad. Hane halk kullanlabilir gelirinin, hane halk büyüklüü ve kompozisyonu dikkate alnarak hesaplanan edeer hane halk büyüklüüne bölünmesiyle elde edilen edeer hane halk kullanlabilir fert gelirine göre, en yüksek gelire sahip yüzde 20lik grubun toplam gelirden ald pay, 2021de bir önceki yla kyasla 0,8 puan azalarak yüzde 46,7 oldu. En düük gelire sahip yüzde 20lik grubun ald pay 0,2 puan artarak yüzde 6,1e çkt.
- Gini katsays azald
Gelir dalm eitsizlii ölçütlerinden olan ve sfra yaklatkça gelir dalmnda eitlii, 1e yaklatkça gelir dalmnda bozulmay ifade eden Gini katsays, 2021de bir önceki yla göre 0,009 puan azalla 0,401 olarak tahmin edildi.
Buna göre, Türkiyede yllk ortalama hane halk kullanlabilir geliri, geçen yl bir önceki yla göre yüzde 10,6 artarak 76 bin 733 liraya yükseldi.
Öte yandan, Türkiyede yllk ortalama edeer hane halk kullanlabilir fert geliri de bir önceki yla göre yüzde 11,9 artarak 33 bin 428 liradan 37 bin 400 liraya çkt.
Yllk ortalama edeer hane halk kullanlabilir fert gelirlerinde en yüksek gelir, 2020ye göre 6 bin 585 lira artarak 49 bin 297 lirayla tek kiilik hane halklarnn oldu.
çekirdek aile bulunmayan birden fazla kiiden oluan hane halklarnn yllk ortalama edeer hane halk kullanlabilir fert geliri 41 bin 753 lirayken, tek çekirdek aileden oluan hane halklarnda bu deerin 38 bin 159 lira olduu görüldü.
En düük yllk ortalama edeer kullanlabilir hane halk fert gelirine sahip hane halk tipi ise 29 bin 445 lirayla en az bir çekirdek aile ve dier kiilerden oluan hane halklar oldu.
Toplam edeer hane halk kullanlabilir fert gelirleri içinde en yüksek pay, yüzde 47,1 ile bir önceki yla göre ayn kalan maa ve ücret geliri ald. kinci sray yüzde 23,9 ile önceki yla göre 2,1 puanlk art gösteren sosyal transfer geliri alrken, üçüncü sray yüzde 17,5 ile 2020ye göre 0,2 puan azalan müteebbis geliri ald.
Tarm gelirinin müteebbis geliri içindeki pay 2020ye göre 2,5 puan artarak yüzde 20,9 olurken, emekli ve dul-yetim aylklarnn sosyal transferler içindeki pay 1,7 puan azalarak yüzde 90 olarak gerçekleti.
- Yllk ortalama esas i gelirlerinde yükseköretim mezunlar ilk srada
Yllk ortalama esas i gelirleri srasyla yükseköretim mezunlarnda 68 bin 229 lira, lise ve dengi okul mezunlarnda 47 bin 326 lira, lise alt eitimlilerde 35 bin 344 lira, bir okul bitirmeyenlerde 25 bin 911 lira ve okur-yazar olmayan fertlerde 19 bin 835 lira olarak hesapland.
Yllk ortalama esas i gelirinde en yüksek art yüzde 18,2 ile okur-yazar olmayan, en düük art ise yüzde 7,6 ile lise alt eitimli fertlerde kaydedildi.
Esas i gelirleri sektörel olarak incelendiinde, en yüksek yllk ortalama gelirin 51 bin 173 lirayla hizmet sektöründe, en düük yllk ortalama gelirin ise 32 bin 635 lirayla tarm sektöründe görüldü. Bir önceki yla göre yllk ortalama esas i gelirinde en yüksek art yüzde 29,2 ile tarm sektöründe gözlenirken, bunu yüzde 11,2 ile hizmet sektörü izledi. Dier taraftan sanayi sektöründe yüzde 6,1, inaat sektöründe ise yüzde 4,7 art kaydedildi.
Yllk ortalama esas i gelirleri srasyla iverenlerde 136 bin 280 lira, ücretli-maallarda 46 bin 846 lira, kendi hesabna çalanlarda 37 bin 871 lira ve yevmiyelilerde 18 bin 6 lira olarak hesapland. Bu dönemde en yüksek art yüzde 14 ile kendi hesabna çalanlarda, en düük art ise yüzde 2,4 ile yevmiyelilerde oldu.
- En düük yoksulluk oran yükseköretim mezunlarnda
Edeer hane halk kullanlabilir fert medyan (ortanca) gelirinin yüzde 50si dikkate alnarak belirlenen yoksulluk snrna göre, yoksulluk oran 2021de bir önceki yla kyasla 0,6 puan azalarak yüzde 14,4 oldu. Medyan gelirin yüzde 60 dikkate alnarak belirlenen yoksulluk snrna göre yoksulluk oran ise son ylda 0,6 puan azalarak yüzde 21,3 olarak gerçekleti.
Tek kiilik hane halklarnda yoksulluk oran bir önceki yla göre 4,4 puan azalarak yüzde 6,5, çekirdek aile bulunmayan birden fazla kiiden oluan hane halklarnda ise 0,4 puan azalarak yüzde 9,1 oldu. En az bir çekirdek aile ve dier kiilerden oluan hane halklarnn yoksulluk oran 0,1 puan artarak yüzde 18,5e çkt. Tek çekirdek aileden oluan hane halklarnn yoksulluk oran ise 0,3 puan azalarak yüzde 14,2ye geriledi.
Edeer hane halk kullanlabilir fert medyan gelirinin yüzde 50si dikkate alnarak hesaplanan yoksulluk oranna göre okur-yazar olmayan fertlerin yüzde 24,1i, bir okul bitirmeyenlerin yüzde 24,4ü, lise alt eitimlilerin yüzde 13,8i, lise ve dengi okul mezunlarnn ise yüzde 7,5i yoksul olarak kaytlara geçti. Yükseköretim mezunlar ise yüzde 2,5 ile en düük yoksulluk oranna sahip grup oldu.
- Sürekli yoksulluk oran
Dört yllk panel veri kullanlarak hesaplanan sürekli yoksulluk oran, edeer hane halk kullanlabilir fert medyan gelirinin yüzde 60na göre son ylda ve ayn zamanda önceki üç yldan en az ikisinde de yoksul olan fertleri kapsyor. Buna göre, 2021 yl anket sonuçlarna göre sürekli yoksulluk oran bir önceki yla göre 0,1 puan artarak yüzde 13,8 oldu.
Oturulan konuta sahip olanlarn oran 0,3 puan azalarak 2021de yüzde 57,5 olarak hesaplanrken, kirada oturanlarn oran yüzde 26,8, lojmanda oturanlarn oran yüzde 1,2, kendi konutunda oturmayp kira ödemeyenlerin oran ise yüzde 14,6 olarak gerçekleti.
Kurumsal olmayan nüfusun yüzde 34,3ü konutunda izolasyondan dolay snma sorunu, yüzde 33,9u szdran çat, nemli duvarlar, çürümü pencere çerçeveleri gibi problemleri yaarken, yüzde 23,4ü trafik veya endüstrinin neden olduu hava kirlilii, çevre kirlilii veya dier çevresel sorunlarla karlat.
Bir önceki yla göre konut alm ve konut masraflar dnda borç veya taksit ödemesi olanlarn oran 5,4 puan artarak yüzde 63,7 oldu. Nüfusun yüzde 6,6sna bu ödemeler yük getirmezken yüzde 23üne çok yük getirdi. Hanelerin yüzde 60,8i evden uzakta bir haftalk tatil masraflarn, yüzde 38,3ü iki günde bir et, tavuk ya da balk içeren yemek masrafn, yüzde 33,4ü beklenmedik harcamalar, yüzde 20,5i evin snma ihtiyacn, yüzde 62,9u eskimi mobilyalarn yenilenmesini ekonomik olarak karlayamadn beyan etti.
Finansal skntda olma durumunu ifade eden maddi yoksunluk; çamar makinesi, renkli televizyon, telefon ve otomobil sahiplii ile ekonomik olarak beklenmedik harcamalar yapabilme, evden uzakta bir haftalk tatil masrafn karlayabilme, kira, konut kredisi ve faizli borçlar ödeyebilme, iki günde bir et, tavuk, balk içeren yemek yiyebilme ve evin snma ihtiyacn karlayabilme durumu ile ilgili hane halklarnn alglarn yanstyor.
Belirtilen dokuz maddenin en az dördünü karlayamayanlarn oran olarak tanmlanan ciddi maddi yoksunluk oran, 2020 ylnda yüzde 27,4 iken 2021 yl anket sonuçlarnda 0,2 puan azalarak yüzde 27,2 olarak gerçekleti.