Resmi Gazetede yer alan karara göre, stanbulda bir i yerinde, TS taraf olmayan sendikann avukat, vekili olduu içilerin, toplu i sözlemesi hükümlerinden geçmie dönük yararlanmalar talebiyle dava açt.
Davaya bakan Bakrköy 16. Mahkemesi, Sendikalar ve Toplu Sözlemesi Kanununun 39. Maddesindeki imza tarihinden önceki talepler, imza tarihi itibaryla hüküm dourur ifadesinin Anayasaya aykr olduu kansna vararak, iptali istemiyle Anayasa Mahkemesine bavurdu.
Hükmün, taraf sendika üyesi olmayan içilerin, toplu i sözlemesi hükümlerinden yararlanmalarn engellediini belirten yerel mahkeme, itiraz konusu kuralla sendikaya üye olmayan içiler bakmndan söz konusu talebin geçerlilik tarihinin TSin imza tarihi olarak belirlendiini, bu suretle içilerin TSi imzalayan sendikaya üye olmaya zorlandklarn öne sürdü.
OY çOKLUUYLA KARAR VERLD
tiraz deerlendiren Anayasa Mahkemesi, Toplu Sözlemesi Kanununun 39. maddesinde geçen imza tarihinden önceki talepler, imza tarihi itibaryla hüküm dourur ifadesinin Anayasaya aykr olduuna ve iptaline oy çokluuyla karar verdi.
Yüksek Mahkemenin gerekçesinde, Anayasann 51. maddesinde güvenceye balanan sendika hakknn çalanlar, istedikleri sendikay kurma ve bunlara izin almakszn üye olma haklaryla devlete ve i verene kar koruduu belirtildi.
Gerekçede, sendika hakknn çalanlar, istediklerinde sendika üyeliinden ayrlma ve isterlerse hiç bir sendikaya üye olmama haklaryla sendikalara kar da koruduu vurguland.
tiraza konu kuraln, TSe taraf sendikann üyesi olmayp dayanma aidat ödemek suretiyle toplu i sözlemesi hükümlerinden yararlanmak isteyen içiler yönünden imza tarihi itibaryla hüküm dourduu aktarlan gerekçede, unlar kaydedildi:
Bu nedenle toplu görüme ve pazarlk sürecinde toplu i sözlemesi kapsamndaki i yerinde çalan, süresinde talepte bulunan ve dayanma aidat ödeyen taraf sendikas olmayan içilerin TSte yer alan ve toplu görüme ve pazarlk süreçleri nedeniyle geçmie yönelik parasal haklar baheden hükümlerden yararlanmalar mümkün olmayacaktr. Bu sonuçla karlamak istemeyen içilerin ise TS öncesinde taraf sendikaya üye olmalar gerekmektedir. Dolaysyla kural, hem sendika hakkn hem de TS hakkn snrlamaktadr.
çOULCULUUN ZEDELENMESNE NEDEN OLABLR
Gerekçede, TSe taraf sendika üyesi içilerin talep gerekmeksizin üye aidat ödeyerek, üye olmayan içilerin ise talebi üzerine dayanma aidat ödemek suretiyle sözlemenin parasal hükümlerinden yararlandklar hatrlatld. Yüksek Mahkemenin gerekçesinde, u tespitler yapld:
TS hükümlerinden dayanma aidatyla yararlanmada taraf sendikann onay aranmayarak sendika üyesi olan ve olmayan içiler arasnda bir eitlik ve denge salanmtr. Ancak yetki alma ve toplu i sözlemesinin hazrlk, müzakere ve pazarlk süreçlerinin devam ettii dönemlerde sendika üyesi olmayan içilerin dayanma aidat ödemesi itiraz konusu kuralla engellenmektedir. Bu sürecin ülkemizde çok uzun zaman alabildii gözetildiinde bu süre boyunca dayanma aidat ödeyenlerin TSten yararlanmasnn engellenmesi bu dengeyi bozacak niteliktedir.
Kuraln TSin imzaland tarihte taraf sendika üyesi içiler lehine sonuç dourduu bu nedenle sendikalama yarnda taraf sendika lehine bir avantaj yaratt açktr. Öyle ki üye saysn arttrmada kolaylk elde eden taraf sendikann bir sonraki TSte de üye içi çounluunu muhafaza etmek suretiyle dier sendikalara üstün gelmesi ve taraf sendika statüsünü korumas mütemadi bir hal alabilecektir. Bu durum ise sendikalar arasndaki yarn, dolaysyla çoulculuun zedelenmesine neden olabilecektir.
DEMOKRATK TOPLUM DÜZENNN GEREKLERNE UYGUN DEL
TSe taraf sendika üyesi olmayp, sözlemeden yararlanmaya ilikin dier artlara haiz olan içilerin TSin geriye dönük hak baheden parasal hükümlerinden mahrum braklmalarnn bu kapsamdaki içileri sendikaya üye olmaya zorlayaca ifade edilen gerekçede, Bu itibarla kuralla getirilen snrlamann Anayasann 51. Maddesi kapsamnda bir toplumsal ihtiyac karlamad, aksine demokratik bir toplumda bulunmas gereken çoulculua zarar verdii, sendikalar aras rekabeti taraf sendika lehine haksz ekilde bozduu anlaldndan demokratik toplum düzeninin gereklerine uygun bir snrlamann varlndan söz edilemez. denildi.
Anayasann 13. maddesine atfta bulunulan gerekçede, Sendika ve sözleme haklarna getirilen snrlamalarn, demokratik toplum düzeninin gereklerine aykr olmamas gerektiine vurgu yapld.
Gerekçede, Sendikalar aras haksz rekabet oluturacak, içi örgütlenmeleri arasndaki çoulculuu zedeleyecek ekilde kamusal müdahaleler, toplu i hukukunun gelitirilmesi amacyla izah edilemez. Dolaysyla Anayasal haklara snrlama getiren kamusal tercihler kullanlrken demokratik toplum deerleri arasndaki uyumu gözeten bir dengeyle hareket edilmelidir. ifadelerini kulland.