Domatesin rekoltesine ve tadna zarar veren topraktaki tuzlulua kar çalma yürüten Türk bilim insanlar, hem tuzluluk hem de kurakla dayanakl domates çeidi gelitirdi.
zmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü (YTE) Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümünde tarm ürünlerinde daha yüksek verime sahip, hastalklara dayankl türlerin gelitirilmesi için yaplan çalmalar kapsamnda domates için TÜBTAK desteiyle proje yürütüldü.
Bölüm doktora örencisi Hatice elalenin tez program kapsamnda YTE Moleküler Biyoloji Öretim Üyesi Prof. Dr. Sami Doganlar danmanlnda yürütülen projede son yllarda fazla sulama ve gübrelemeden dolay toprakta artan tuzlulua kar dayankl domates çeidi gelitirmek hedeflendi.
Bilim insanlar ilk olarak Peruda tuza ve kurakla dayankl yabani bir domates türünü inceledi.
Bu türde tuza ve kurakla dayankll salayan geni tespit eden ekip hali hazrda kullanlan kültür domatesiyle melezleme yaparak yeni bir tür ortaya koydu.
Yaklak 3 yl süren çalmalar sonucunda hem tuza hem de kurakla dayanakl domates türünün veriminin de dier türlere göre yaklak yüzde 50 daha fazla olduu görüldü.
Prof. Dr. Doanlar, AA muhabirine yapt açklamada, Türkiyede sadece domateste deil dier tarm ürünlerinde de tuzun ciddi bir problem olduunu belirterek, Bu sorun giderek artyor. Sulamann ve gübrelemenin artmasyla birlikte topraklarmzda ve sularmzda tuzluluk sorunu ortaya çkt. Bu koullarda yetitirilebilecek tarm ürünlerinin gelitirilebilmesi gerekiyor. Biz bu projede domatesi hedef aldk. dedi.
- Yaklak 3 yl sonra çiftçiye verilecek
Domateste ar sulama ve gübreleme nedeniyle lezzet kaybnn da olduunu dile getiren Doanlar, unlar kaydetti:
Bu gelitirdiimiz çeit, stresi gördüünde kendini korumak için aromay artrc kimyasallar salglyor. Bir taraftan tuza dayankl olurken bir taraftan da tat ve aromasn gelitiriyor. Standart çeitler dönümde 12 ton verirken bu çeitle 17 ton domates hasat edebiliyoruz. çiftimiz bu tohuma yaklak 3 yl sonra kavuacak. Ürünün tescil edilmesi ve bunu satn alacak bir tohum firmasnn olmas gerekiyor. Bunun Türk tarmna çok ciddi katk salayacan ve domates yetitirme alanlarn artracan düünüyoruz.
Doktora örencisi Hatice elale de dirençli türlerin gelitirilmesi için yaptklar çalmalar sürdüreceklerini ifade etti.