Türk Hava Yollarının Somali-Mogadişu hattının açılışına Genel Müdür Temel Kotille birlikte gittim. Ancak yeni hattan ziyade Temel Kotile AtatürkHavalimanında THYyi bekleyen sıkıntıları sordum. Çünkü bu yazın problemli geçeği daha şimdiden belli. Gelecek yılların nasıl atlatılacağı ise hiç belli değil...
* Bu sene 200 uçağı geçeceksiniz. AtatürkHavalimanının daha verimli kullanılması için gerekli adımların atılmasında gecikme oldu. Çözüm planınız nedir?
Filomuz 100 uçak olduğu zaman da biz çok etkin bir pazarlama yapıp diğer havayollarından yolcu alabiliyorduk, yani büyüyorduk. Dünya pazarı bu kadar hızlı büyümüyor, bizim büyüme hızımız havacılık sektörünün en az 5-10 katı civarında. Tabii 200 uçaklık filoyla bu büyüme daha çok ivmelenmiş oluyor. Kurallar bütün uçaklarımızı aynıhavalimanında tutmamızı söylüyor. O zamanuçakları daha iyi kullanıp dünyayı birbirine bağlıyoruz. Ama yolun sonunda Artık bu hubı (merkez) bölelim dersek onu da değerlendiririz. Çünkü bizim için artık her şey bir araç oluyor havalimanı da, uçak da bir araç asıl amaç yolcuyu sevip ona en iyi hizmeti sunmak. Ulaştırma Bakanının yapacağı açıklamaya göre kendimizi konumlandırırız ama şirket 200 uçaklık filoya kavuştuğu zaman, dünya networkünde 6. veya 5. olacak. Bu noktadan sonra şirketin diğer havayollarıyla değil de kendiyle rekabet etmeye başlaması lazım.* Atatürkte bu yıl sıkışacaksınız. Ulaştırma Bakanlığı çözüm üretmekte geç kalıyor. Ankara gibi bir noktayı ikinci bir hub yapma düşünceniz var mı? Sizin planınız nedir?
Tek havalimanını tercih ederiz. Ancak bölmek gerekirse de böleriz. Biz şu anda büyümemizihavalimanından dolayı durduramayız. Havalimanında işleri lodos aksatıyor. Atatürk Havalimanında birbirine çapraz iki pistimiz var. Lodos olduğunda pist sayısı teke düşüyor. Düşünün ki saatte 50 uçağın iniş kalkış yaptığı bir havalimanının kapasitesi lodos yüzünden 25e düşüyor. Kalan uçaklara ne oluyor? Onlar da planlanmış durumda. Bunlar lodosu hesap ederek yola çıkmıyor. Yazın lodos esmeyecek inşallah. Biz Avrupada zamanında kalkan en iyi havayoluyuz.* Yolculara sorarsanız Atatürk Havalimanında uçak içinde çok beklediklerini söylerler. Ortada bir sorun olduğu açık değil mi?
Asıl sorun gelecek kış tarifesinde ortaya çıkacak. Atatürk Havalimanında kış için düzenleme yapılmazsa kesinlikle hubı bölmek zorunda kalacağız. Bir dahaki kışı bu tempoyla döndüremeyiz.* Atatürk Havalimanının çoğunu siz kullanıyorsanız. Sefer yaptığınız ülkelerin bayrak taşıyıcı havayolları da Atatürke gelmek istiyor. Bu talep nasıl yönetilecek?
DHMİnin bu konudaki plan programını görelim. Bu yazı geçiririz ama kışa kesinlikle çözüm bulmamız gerekiyor. Pist konusu çözülmek zorunda. Olacak mı olmayacak mı, ona DHMİ karar verecek. Bir de uçuşları rahatlatmak için taksi yollarıyla ilgili bazı oynamalar söz konusu. Kalkış planlarının ve ayrışma yollarının değişmesi gündemde. Kış için açılıma gereksinim var. O açılım bizimfiloyu bölmemiz olabilir ki bunun bize zararı dokunacaktır ya da havalimanında başka bir çözüm üretilmesi gerekebilir. Mesela Air France Lyondan, Niceten bile sefer başlatıyor. Biz tek hubta kalmak isteriz, çünkü asimetri oluşturuyoruz yani dünyadan İstanbula İstanbuldan dünyaya yolcu taşıyoruz. İstanbul Doğunun Batısı, Batının da Doğusu oluyor. Bu açıdan bunda ısrarcı olacağız. Biz çok açılınca, networkü büyütünce karşı tarafın cevabı daha küçük yerlerden uçmak oldu. Yani bu durum mecburiyetten doğdu, keyiften yeni hat açmadılar.* Gelecekte A380 ya da 747-8I mı, yoksa Airbus A350 ya da Boeing 787 mi daha çok talep görecek?
Çok büyük uçağı belki 2 sene geç alırız. Ama problem değil. Arayı 777yle kapatıyoruz. Onun için belirleyici bir şey kullanmak istemem. Bunu ihale dönemine girince söylemek isteriz. Çünkü pazarlıkları etkilemek istemeyiz.* Balkanlardan ve yakın coğrafyadan havayolları kapınızı çalıyor. THY Yönetim Kurulu Başkanı Hamdi Topçu, son olarak gelen teklif sayısının 15e çıktığını söyledi.
15 rakamı hakkında bilgim yok ama Polonya Havayollarıyla çok ciddi ilgileniyoruz. Yönetim kurulu kararımız var. Bu doğrultuda ciddi adımlar atıyoruz.* Bu havayolunun hangi özelliği sizi cezbediyor?
Şu an Avrupada pratik olarak 3 havayolu kendini krizden kurtardı. Diğerleri ya çok zor durumda ya da bu üçünün şemsiyesi altında. Bu şemsiye, çoklu hub sistemi demek oluyor. Şimdi bizde de tek hub var. Bugünkü politikalarımız 5-10 yıl daha bizi idare eder. Fakat 15 sene sonra bizim de multi huba gitmemiz lazım. Şu an bize uygun olan bir havayoluyla ilgilenmezsek, multi hub yapamayız. Bu işin stratejik ve ekonomik boyutu da var. THY, 10 sene sonrasını planlıyor bunu bilin.
MOGADİŞU’DA KESTİĞİM KURDELEYİ SAKLAYACAĞIM’
Türk Hava Yollarının yurtdışındaki 150nci noktası İstanbul-Mogadişu hattı sonrası Temel Kotil Bugüne kadar 100den fazla hattın açılışını yapmak bana nasip oldu bir sürü kurdele kestim, hiçbir kurdeleyi saklamadım. Bu hattın açılış kurdelesini saklayacağım dedi. Önümüzdeki 100 yılda en önemli coğrafyanın Afrika olacağını belirten Kotil, bunda en önemli faktörün 1 koyup 2 veya 3 almak olduğunu aktardı. THY olarak transfer yolcu sayısının yüksek olmasına önem verdiklerini söyleyen Temel Kotil, Biz sürekli büyüyen bir havayoluyuz ve büyümeye devam edeceğiz. İstanbul üzerinden giden yolcu sayısı yüksek olursa büyümemiz hızlanır. Onun için Afrikadaki bir hat Almanyadaki bir hattan çok daha etkin sonuçlar getiriyor. Afrika pazarında en büyük oyuncu Air France ama onu yakalıyoruz. Bu sene sonu itibarıyla Air Francetan bayrağı alırız dedi.