Türkiyede 2018 ylnda büyükba hayvan says 17 milyon 221 bine ulat. Büyükba hayvanlar arasnda yer alan sr says 17 milyon 43 bin olurken, manda says ise 178 bin 397 oldu. Küçükba hayvan says 46 milyon 117 bin olarak kaytlara geçerken, küçükba hayvanlar arasnda yer alan koyun says 35 milyon 195 bin, keçi says da 10 milyon 922 bin oldu. Canl havyan ve krmz et ithalat 2018 ylnda yüzde 130 artla 1 milyon 457 bin olarak gerçekleti. 2018 ylnda büyükba hayvan ithalatna ödenen döviz miktar, 1.6 milyar dolar oldu.
PYASALARIN DENGES BOZULDU
Dicle Üniversitesi Zooteknik Bölümü Öretim Görevlisi Dr. Muhittin Tutkun, Türkiyedeki besicilerin ve süt üreticilerinin zor durumda olduunu söyledi. Tutkun, 2010 ylndan günümüze kadar, gelecek için yaplan talimatlar sonucunda i piyasasndaki dengelerin bozulduunu ve bu bozulan dengelerin üreticilerin aleyhinde olduuna dikkat çekti. Ülkedeki ithalata kar olduklarn belirten Tutkun, ithalat zorunlu olarak yaplmas gerekiyorsa da bunun dii damzlk üzerine yaplmas gerektiini vurgulad.
Tutkun, ithalat yaplan damzlk ya da erkek hayvanlarn, piyasay geçici olarak rahatlatsa da ithalatn sürekli olmas durumunda önümüzdeki yllarda besici ve süt üreticilerinin büyük bir kayba urayacan ya da bu ii brakacak duruma geleceini ifade etti.
NSANLAR HAYVANLARINI SATIYOR
Tarmsal üretim, besi hayvancl ile et ve süt üretiminde çalanlarn demografik aratrmasnda Diyarbakrdaki ya ortalamasnn 58 civarnda olduunu söyleyen Tutkun, Bu ya ortalamas, bizim 4 yl önce yaptmz bir çalma. u an onu yapan üreticilerin, 60-62 yalarnda olduunu göstermektedir. Gençlerin artk bu ii yapmadn görmekteyiz. 10 yl öncesine göre kyasladmz zaman Diyarbakrda artk bu ii yapan insanlarn geri çekildiklerini ya da krsal alanlarda fazla bir gelir getirmemesinden kaynakl hayvanlarn sattklarn görmekteyiz diye konutu.
ÜRETCYE DESTEKLER ARTIRIN
thalatn, hayvan genotipinin iyilemesine katk sunduu söylense de ithal edilen bir erkein fazla etki yapamayacan kaydeden Tutkun, buna karn belirlenen stratejide özellikle üreticiye verilen desteklerin artrlmas gerektiinin altn çizdi. Böyle yaplmasnn, hem gelir kaybn engelleyeceini hem de üreticilerin daha fazla boyutlarda yapmasn salayacan belirten Tutkun, üreticilere yem desteklemesi konusunda bir takm iyiletirilmelerin yaplmas gerektiini belirtti.
Üreticinin madur olduunu dile getiren Tutkun, üreticinin 3-4 yl önce ürettii üründe besicinin paynn yüzde 64 iken imdiyse yüzde 36 olduunu kaydetti. Aradaki farkn araclara gittiini aktaran Tutkun, bu durumu dier tarmsal ürünlerde de görmenin mümkün olduunu söyledi.
YEREL ÜRETM TEVK EDLMEL
Tutkun, bundan sonra atlacak admlarn ve izlenecek stratejinin ithalat üzerine deil, yerli üreticinin desteklenerek damzlk artnn salanmas üzerine olmas gerektiinin altn çizdi. Tutkun, bölge koullarna uygun damzlklarn yerel bölgelere ya da iletmelerde üretilerek çiftçiye adaptasyon kabiliyeti yüksek damzln datlmasnn, yöredeki üreticinin hayvan saysnda ciddi bir art salayacan kaydetti.
çözüm ithalat deil, yerli üreticinin desteklenmesidir diyen Tutkun, yeni üreticinin deiik kollardan desteklemesi yoluyla hayvansal üretimin artrlmas yoluna gidilmesinin önemine dikkat çekti. Bu süreç içerisinde Tarm ve Orman Bakanlnn yapabilecei çok eyler olduuna deinen Tutkun, yaplacaklarn banda çiftçinin örgütlenmesinin salanmas yani kooperatiflemenin oluturulmas gerektiini belirtti.