Türkiye tarihine postmodern darbe olarak geçen ve dönemin generalleri tarafndan bin yl sürecei iddia edilen 28 ubat süreci, bin yl sürmedi ancak o dönemde yaanan maduriyetlerin etkisi, 21 yl geçmesine karn hafzalardan silinmedi.
28 ubat postmodern darbesiyle irticann hedef alnd iddia edilerek seçilmi bir hükümet ykld, bu darbenin ardndan alnan Milli Güvenlik Kurulu (MGK) kararlar bata kamu, ekonomi ve eitim alanlarnda olmak üzere pek çok insann maduriyetine neden oldu.
28 ubat 1997de Cumhurbakan Süleyman Demirel bakanlnda toplanan ve 8 saat 45 dakika süren MGKda alnan kararlarla balayan 28 ubat süreci, ülkede binlerce kiiyi etkileyen çizgide ilerledi.
MGK bildirisinin yaymlanmasnn ardndan, 1 Mart 1997de askerlerin MGK toplantsna getirerek, hükümetten yaplmasn istedii 20 madde ortaya çkt. Bu taleplerin arasnda, Temel eitimin 8 yla çkmas, imam hatip okullarnn meslek okullarna dönütürülmesi, irticai faaliyetlere kartklar için TSKdaki görevlerine son verilen askerlerin belediyelerde istihdam edilmesinin önüne geçilmesi de vard.
HAYATLARI DETREN BAÖRTÜSÜ YASAI
Türkiyede irtica tartmalar kapsamnda en büyük darbeyi baörtülü kadnlar ald.
Dönemin Babakan Necmettin Erbakann bütün itirazlarna ramen, MGK kararlar, 14 Martta Meclisten geçerek uygulanmaya baland.
Salk Bakanl tarafndan, 26 Martta tüm illere baörtüsü yasa genelgesi gönderilmesiyle ilk uygulama balam oldu.
Bu tarihten itibaren laiklik ve irtica tartmalar çerçevesinde ele alnan baörtüsü yasa nedeniyle, birçok kamu görevlisi hakknda soruturma açld, hatta bazlarnn ilerine son verildi. Örencilerin de baörtülü bir ekilde eitim almalar yasakland.
- NSANLAR, ELER VE LER ARASINDA TERCH YAPMAYA ZORLANDI
Bu süreçte, baörtüsü yasa sadece kadnlar deil ei baörtülü erkekleri de etkiledi. Says tespit edilemeyen çok sayda erkek, ei baörtülü olduu için veya irticai fikirleri ya da faaliyetleri nedeniyle iten atld. nsanlar, eleri ve ileri arasnda tercih yapmaya zorland.
Bu süreçte, kadnlara yönelik bir hak ihlali olan baörtüsü yasa konusunda kadn derneklerinin ilgisizlii dikkati çekti.
Sivas Cumhuriyet Üniversitesinde, hemirelik bölümü birincisinin, baörtülü olduu için törene alnmamas, o yllarda 28 ubat hakszlklarnn sembolü oldu.
28 ubat maduru baörtülü kadnlarn anlattklarna göre, okullarda görevlendirilen müfettiler, tek tek bütün kadnlarn saçn çekerek, bandakinin peruk mu yoksa kendi saç m olduunu kontrol ediyordu.
- BAÖRTÜLÜ ÖRENCLERE KNA ODASI
stanbul Üniversitesinde, 1997 ylnda baörtülü örencilerin kaytlar yaplmad. Bunun için üniversite yöneticilerinden Nur Serter bakanlnda ikna odalar kurularak, baörtülü örencilerle özel görümeler yapld.
Bu uygulamaya vatandalar büyük tepki gösterirken, pek çok ilde baörtüsü yasana yönelik protestolar düzenlendi.
Örencilere iki seçenek brakld, ya balarn açarak yüksekörenimlerini sürdüreceklerdi ya da açmayp üniversite hayallerine veda edeceklerdi. Bazlar evine döndü, bazlar ise istemese de balarn açarak ya da peruk takma yoluyla örenimlerine devam etti. Kimi ise eitimini yurt dnda sürdürdü.
11 Ekim 1998de baörtüsü yasana kar dünyann en büyük sivil toplum eylemlerinden biri olan Özgürlük çin El Ele eylemi düzenlendi. stanbulda balayan bu eylem, ksa sürede tüm Türkiyeye yayld. Eylemlerde çok kii gözaltna alnrken birçok isim tutukland, baz isimler ise idamla yargland.
- MECLSTE BAÖRTÜLÜ VEKLE ZN VERLMED
Merve Kavakç, 1999 ylnda Fazilet Partisinden milletvekili seçildi ancak baörtülü olduu için Türkiye Büyük Millet Meclisinde (TBMM) yemin etmesine izin verilmedi.
Kavakç, Genel Kurul salonuna geldiinde Fazilet Partisi dndaki partilerin milletvekilleri ayaa kalkm, sralarn üzerine vurarak Dar sloganlar atmlard.
Bülent Ecevitin kürsüye gelerek, Türkiyede hanmlarn giyim kuamna, baörtüsüne özel yaamlarna hiç kimse karmyor ancak buras hiç kimsenin özel yaam mekan deildir. Buras devletin en yüce kurumudur. Burada görev yapanlar devletin kurallarna, geleneklerine uymak zorundadrlar. Buras devlete meydan okunacak yer deildir. Lütfen bu hanma haddini bildiriniz. ifadelerini kullanmt.
Bu konumann gerçekletii 2 Mays 1999 gününden yllar sonra, 2015 ylnn Haziran aynda Türkiye Büyük Millet Meclisinin tarihinde bir ilk yaand. AK Parti Ankara Milletvekili Lütfiye Selva çam, TBMMde yemin eden ilk baörtülü vekil oldu.
- 8 YILLIK KESNTSZ ETM MADURLARI
MGK kararlar dorultusunda 8 yllk kesintisiz eitim, tüm yurtta uygulamaya kondu. Bu uygulama, imam hatip liselerinin yan sra meslek liselerini de olumsuz etkileyerek, mesleki ve teknik eitim-öretimi bitme noktasna getirmiti.
mam hatip lisesi ve meslek lisesi örencilerinin sadece kendi alanlarnda üniversite okumalarna izin verilirken, dier üniversitelere girmelerinin önüne büyük bir engel konuldu.
Öte yandan üniversite snav puanlarnn hesaplanmasnda katsay uygulamasna geçilerek, örencilerin puanlar düürüldü. Bu uygulama nedeniyle, bu okullara giden örenci saylarnda büyük bir düü yaand.
- REFAH PARTS KAPATILDI
Yargtay Cumhuriyet Basavcs Vural Sava, Refah Partisi hakknda, Laik cumhuriyet ilkesine aykr eylemlerin oda olduu iddiasyla kapatma davas açt. Refah Partisi, 16 Ocak 1998de kapatld. Necmettin Erbakan, evket Kazan, Ahmet Tekdal, evki Ylmaz, Hasan Hüseyin Ceylan ve brahim Halil çelike 5 yl siyaset yasa getirildi.
Bu kararn ardndan Türkiye Büyük Millet Meclisinde açklama yapan Necmettin Erbakan, Bu alnm olan karar, tarihin ak içerisinde basit bir noktadr. Refah Partisi ve onun davas bu kararlardan zerre kadar etkilenmez. Bu kabil kararlardan tek bir sonuç çkar, o da Refah inancnn tek bana iktidar. Bu olayn arkasndan Refah Partisinin, davasnn, camiasnn çok daha büyüyüp geliecei kesinlikle açktr. ifadelerini kulland.
- YEL SERMAYE FLEMES
Anadoluda 28 ubat öncesinde kurulup büyüyen baz irketler, yeil sermaye olarak filendi. O dönemde yürütülen çeitli kampanyalarla yeil sermaye diye ürünlerine sat yasaklar konan irketler birer birer kapatld.
28 ubat sürecinin sebep olduu toplam ekonomik zararn 381 milyar dolar olduu ifade edildi. Bu süreç ve sonrasnda gerçekletirilen baarsz ekonomi politikalar, 2001 krizinin kapsn aralad.
28 ubat süreci ve 2001 krizinin oluturduu iç borcu kapatmak için 251 milyar 563 milyon dolar ödendi.
- 28 UBATIN SVL TOPLUMA ETKS
28 ubat sürecinde, eitimden siyasete kadar hayatn birçok alannda olduu gibi sivil toplum alannda da önemli gelimeler yaand.
nsan haklar alannda faaliyet gösteren sivil toplum kurulularnn ubeleri, irticai faaliyet iddialaryla kapatld, hesaplarna el konuldu. Dernek ve vakflarn yöneticilerinin evleri baskn yaplarak arand.
28 ubat süreciyle birlikte dini derneklerin saylarnda bir azalma görülürken, sürecin etkisinin azalmasyla bu tür dernek ve vakflarn saysnda art oldu.
- BAZI RAKAMLARLA MADURYETLER
28 ubat sürecinde irtica suçlamasyla, 1635 kii Yüksek Askeri ura (YA) kararlaryla Türk Silahl Kuvvetlerinden atld.
1997-2001 yllar arasnda 11 bin öretmen istifa ederken, 3 bin 527 öretmenin görevine son verildi.
Ayn dönemde klk-kyafet ve filemeler nedeniyle 11 bin 890 öretmen disiplin cezas alrken 33 bin 271 öretmen disiplin soruturmasna tabi tutuldu. Milli Eitim Bakanlnda, 28 ubat sürecinde 4 bin 625 personel filendi.
Klk kyafet yasa nedeniyle 139 kamu görevlisinin yükseköretim kurumlarnda, irtica gerekçesiyle de 128 kiinin Diyanet leri Bakanlndaki görevlerine son verildi.
Yine irtica gerekçesiyle 71 kaymakama meslekten el çektirilirken, 210 vali/kaymakam hakknda rapor tanzim edildi.
rticai faaliyette bulunduklar iddiasyla 21 vakf kapatld, kapatlan vakflarn 187 tanmazna el kondu.
28 ubat sürecinde el konulan bankalarn devlete getirdii yük, 17 milyar 300 milyon dolar oldu. 2001-2007 döneminde yüksek faiz ödemelerinin ekonomiye maliyeti 78 milyar dolara ulat.