Diplomatik kaynaklardan edinilen bilgiye göre, Dışişleri Bakanı Hakan Fidanın katıldığı, 5-6 Aralıkta Maltada düzenlenen AGİT 31. Bakanlar Konseyi Toplantısında eylülden bu yana münhal durumda olan AGİT Genel Sekreterliği görevine Emekli Büyükelçi Sinirlioğlunun seçilmesi kararlaştırıldı.
Büyükelçi Sinirlioğlu, Teşkilatın temelini oluşturan 1975 Helsinki Nihai Senedinin 50 yıllık tarihinde AGİT Genel Sekreterliği görevini üstlenen ilk Türk vatandaşı oldu.
Karar, Kuzey Amerika, Avrupa ve Asya kıtalarından 57 katılımcı üyenin onayıyla alındı. Genel Sekreter, AGİT üyeleri tarafından üç yıllığına seçiliyor.
Büyükelçi Sinirlioğlunun AGİT Genel Sekreteri olarak atanmasına giden süreçte Türkiye tarafından yoğun ve titiz diplomatik çabalar yürütüldü.
Üyelerin Türkiyenin adayı üzerinde anlaşması, Türkiyeye olan güveni yansıtıyor
Rusyanın Ukraynayı işgalinin ardından AGİTte karar alma süreçleri tamamen tıkanırken, Batılı ve Doğulu ülkeler arasında temel konularda herhangi bir uzlaşıya varılamıyor.
Bir önceki Genel Sekreterin görev süresinin 2023te dolmasına karşın, ülkelerin herhangi bir isim üzerinde anlaşamaması nedeniyle yerine yeni Genel Sekreter atanamamış ve görev süresi dokuz aylığına uzatılmıştı. Bu bakımdan, tüm üyelerin Türkiyenin adayı üzerinde anlaşması, Türkiyeye olan güveni yansıtıyor.
Türkiyenin sıcak çatışmalar ve sürüncemede bırakılmış ihtilafların var olduğu AGİT coğrafyasında, krizlerin çözümüne yönelik sergilediği aktif ve yapıcı diplomatik çabaların ehemmiyeti de bu atamayla beraber uluslararası toplum tarafından da teslim edildi.
Büyükelçi Sinirlioğlunun Genel Sekreterlik görevi süresince, Avrupada güvenlik mimarisinin temellerinin korunması başta olmak üzere, küresel barış ve istikrarı ilgilendiren birçok kritik konu gündemde olacak.
İlerleyen dönemde Rusya ile Ukrayna arasında barış görüşmeleri başlaması durumunda, AGİTin önemli bir rol üstlenmesi muhtemel bir durum olarak görülürken, Büyükelçi Sinirlioğlunun aynı zamanda AGİTin etkinliğinin güçlendirilmesini teminen çaba sarf etmesi bekleniyor.
Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı
AGİT, Soğuk Savaş döneminde Doğu ve Batı Blokları arasında düzenli diyalog tesis etmek suretiyle gerginliği ve anlaşmazlık noktalarını azaltmak amacıyla bir müzakere forumu ve konferanslar diplomasisi olarak ortaya çıktı.
1970li yıllarda Batının karşılıklı ve dengeli kuvvet indirimleri müzakerelerine başlanması yönündeki önerisinin Doğu Bloğu tarafından kabul edilmesi üzerine, 1973te Helsinkide başlayan Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Konferansı (AGİK) süreci sonucunda Helsinki Nihai Senedi 33 Avrupa ülkesi ile ABD ve Kanada tarafından 1975te imzalandı.
Sovyetler Birliğinin 1990ların başında dağılması ve ideolojik kamplaşmanın son bulmasıyla kuruluş amacı bir ölçüde ortadan kalkan AGİK, yeni dönemin risk ve tehditlerine karşı bir uyum sürecine girdi. Bu süreçte AGİK, demokratikleşme ve insan haklarının izlenmesi gibi işlevlerine ilaveten, erken uyarı, çatışmaların önlenmesi, kriz yönetimi ve çatışma sonrası rehabilitasyon alanlarında diğer uluslararası ve bölgesel kuruluşlara göre öne çıktı.
Soğuk Savaş sonrası dönemin siyasi başlangıcını oluşturan 1990 Paris Şartıyla, AGİKin siyasi danışma mekanizmaları ve bir dizi daimi organ aracılığıyla kurumsallaşmasına karar verilirken, 1992 Helsinki Zirvesinde, Teşkilatın mevcut yapısının temelleri atıldı. AGİK nihayet 1994 Budapeşte Zirvesinde uluslararası teşkilata dönüşerek, Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) adını aldı.
Teşkilat, Kuzey Amerika, Avrupa, Balkanlar, Kafkasya ve Orta Asya ülkelerini bünyesinde barındıran yegane ve en büyük bölgesel güvenlik forumu oldu.
AGİTin kurucu üyeleri arasında yer alan Türkiye, Teşkilatın kapsayıcı bir platform olduğuna inanırken, Avrupa-Atlantik ve Avrasyadaki güvenlik sınamalarının arttığı bir dönemde, Teşkilata daha fazla ihtiyaç duyulduğunu vurguluyor.
Büyükelçi Feridun Sinirlioğlu kimdir?
Büyükelçi Feridun Sinirlioğlu, uluslararası ilişkiler ve diplomasi alanında 40 yılı aşkın bir deneyime sahip.
2015te kurulan geçici hükümette Dışişleri Bakanı, 2015-2016 ve 2009-2015 yıllarında Dışişleri Bakanlığı Müsteşarı olarak görev yaptı. 2016-2023 yıllarında ise Türkiyenin Birleşmiş Milletler Daimi Temsilcisi görevini yürüttü. 2023te BM Genel Sekreteri tarafından Afganistan Bağımsız Değerlendirme Özel Koordinatörü olarak atandı.
Boğaziçi Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümünden doktora derecesine sahip olan Büyükelçi Sinirlioğlu, lisans eğitimini Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesinde tamamladı.