20 Kasm tarihi, Birlemi Milletlerin (BM) karar dorultusunda 1989 ylndan beri Dünya çocuk Haklar Günü olarak kutlanmaktadr. Amaç, çocuk haklar konusunda toplumdaki farkndal arttrmaktr. BM Genel Kurulunun 20 Kasm 1989da imzalad çocuk Haklarna Dair Sözlemeyi Türkiye 27 Ocak 1995 tarihinde yürürlüe koymutur. Bu sözleme, çocuklarn eitim, salk hizmetlerine eriim, yaama ve gelime; ekonomik, fiziksel, psikolojik veya cinsel sömürüye kar korunma, ifade ve düünce özgürlüü gibi pek çok alanda çocuk haklarn güvence altna alyor.
ALELERN çOCUK HAKLARI KONUSUNDA BLMES GEREKENLER
Bebeklikten itibaren çocuun yüksek yararnn gözetilmesi, onlarn temel ihtiyaçlarnn karlanmas, sevgi ve güven ortamnda yetitirilmesi ebeveynlerin en önemli sorumluluklarndan biri olmaldr diyen Doç. Dr. Münevver Mertolu konuya ilikin açklamasnda u ifadeleri kulland: Ailelerin öncelikle çocuklarn, çocuk Haklar Sözlemesinde yer alan haklar konusunda bilgi sahibi olmalar gerekmektedir. Bu sözlemeye göre yaamsal haklar, çocuun uygun yaama standartlarna sahip olma, tbbi bakm, beslenme ve barnma gibi temel ihtiyaçlarnn karlanmasn öngören haklardr. Gelime haklar, çocuun kendini gerçekletirebilmesi için gerekli olan eitim, oyun ve dinlenme, bilgi edinme, vicdan ve düünce özgürlüü gibi haklar içermektedir. Korunma haklar ise, çocuun her türlü ihmal, istismar ve sömürüye kar korunmasn salayan haklardr. Ayrca, çocuun ailede ve toplumda görülerini açklama, kendisini ilgilendiren konularda kararlara katlma haklarnn bulunduu ve bu haklarn yaama geçirilmesi gerektii konusunda bilinçlendirilmesi gerekir.
ÖRETMENLERN çOCUK HAKLARI LE LGL BLMES GEREKEN KONULAR
çocuun salkl bir ekilde geliebilmesi, kendisinin ve bakalarnn haklarna sayg duyan bir birey olarak yetitirilebilmesi için ailede balayan eitimin okulda da sürmesi gerektiini söyleyen Mertolu, Öretmen ve yöneticilerin çocuk haklar konusunda bilinçli olmalarnn önemi büyüktür. Okulda öretmen ve yöneticilerin çocuklar için sevgi ve güven ortamn salamalar çocuk haklarnn hayata geçirilmesinin en temel kouludur. Ayrca çocuk haklar konusunda örencilerin bilinçlendirilmesi, okulda çocuklarn haklarn örenmesine ve kullanmasna izin verilmesi, kendini ilgilendiren kararlara ve ilere katlma hakk tannmas, fikrini özgürce ifade edebilmesine olanak tannmas, kendi davranlarn kontrol edebilme yeterliliinin kazandrlmas, ayn zamanda demokratik bir ortamn salanmasnn da gerekliliidir. Özetle çocuk haklarnn hayata geçirilmesi bakmndan okulda öretmen ve yöneticilerin sorumluluklar kritik bir önem tar dedi.
çOCUKLAR HAKLARINI ARAYABLR M?
çocuk haklar konusunda bilinçli ve duyarl bir ortamda yetien çocuklarn haklarn rahatlkla arayabileceini ifade eden Mertolu, çünkü rol modeli olan anne ve babalar ya da eitim ve bakmndan sorumlu olan kiilerden bunun yollarn örenmi olacaklardr. Kendi haklarna sayg duyulan çocuklar, yaamlarnn her döneminde bakalarnn haklarna sayg duyulmas gerektiini içselletireceklerdir diye konutu.