Salk Bakan Fahrettin Koca Bilim Kurulu Toplants sonras yapt açklamalarda, stanbul, Ankara, zmir, Bursa, Kocaeli, Konya, Sivas, Kahramanmara ve Gaziantepte vaka art dümeye balad. dedi. Bakan Kocann açklamalarndan satr balar u ekilde;
2020nin son 20 günün girmek üzereyiz. Tüm dünyay saran virüs hayallerimizi ertelememize sebep oldu, planlarmz deitirdi. Bir yl boyunca tüm dünyann ortak gündemi pandemi oldu.
Hepimizin hayatn deitirdi. Virüsün bulat kii says dünyada 69 milyonu buldu. 1 buçuk milyonu akn insan Kovid-19 nedeniyle hayatn yitirdi.
Pandemi mücadelesinin bandan itibaren Bilim Kurulumuz yol gösterici olarak önemli katk salamtr. Bilim Kurulumuzu yeni bilimsel çalmalar, gelien yeni durumlar sürekli olarak deerlendirmektedir.
Bilim insanlarmz hazrladklar klavuzlarla korunma, tan ve takip konularnda görülerini paylamakta, vatandalarmz aydnlatmaktadrlar. Ülke içinde alnan kararlarda ve tedbirlerde Bilim Kurulumumuzun öneri ve çalmalar yönlendirici olmaktadr.
Aldmz tedbirler sayesinde yaz aylar dalgal bir seyirle nispeten daha kontrollü yaanmtr. Gittikçe artan test kapasitemizin ve izolasyon tedbirlerinin etkisi olmutur.
Yerel imkanlar deerlendirme, yerel dinamikleri harekete geçirme, salk tekilatmza valilerimizin, belediyelerimizin desteini artrma noktasnda önemli admlar attk.
NSAN AYINA GÖRE GÜNLÜK VAKA ARTII 5 KATTAN FAZLA
Dünyada olduu gibi ülkemizde son birkaç ay içerisinde hzl bir artla yüz yüze geldik. Test kapasitemizi artrdk. Bugün test saymz 20 milyonu buldu. Pozitif vaka saymz 1 buçuk milyonu at. Bunlarn 550 bini belirgin hastalk geçirdi. 15 bini akn insanmz kayp verdik.
Büyüklerimizin korunmasna yönelik kstlamalar, toplumsal hareketlilii azaltc tedbirler, maske ve mesafe zorunluluu, HES kodu araclyla riskli kii talebi, temasl taramas ve izolasyonlar gibi bir dizi tedbirleri her geçen gün daha sk bir ekilde uyguluyoruz. Bundan önceki zirve olan nisan ayna göre günlük vaka saysnda 5 kattan fazla, vefatlarda %55 art bulunmaktadr.
Filyasyon ekiplerimizi artryor, personel ve araç yönünden destekliyoruz. Gerekli ek tedbirlerin alnmasn salyoruz.
6 LDE VAKALAR ARTIYOR
Hatay, Adana, Samsun, Antalya, Mersin ve Orduda vaka saylarmz artmaya devam ediyor. Hastanelerimiz, youn bakmlarmz ciddi yük altnda.
9 LDE VAKALAR DÜÜE GEçT
stanbul, Ankara, zmir, Bursa, Kocaeli, Konya, Sivas, Kahramanmara ve Gaziantepte vaka art dümeye balad. Bu durum polikliniklere yansd ancak yatan hasta ve youn bakm açsnda yüksek doluluk oranlarmz devam etmektedir. Daha sk kstlayc tedbirler kaçnlmaz olmutur.
Mesai sürelerinin ksaltlmas, baz iyerlerinde hizmet verilmemesi, sokaa çkma kstlamas gibi günlük hayat fazlaca etkileyen tedbirlerin uygulanmas ertelenemez hale geldi. Zorunlu kstlamalara gönüllü kstlamalar da ekleyerek bulama hzn düürmemiz mümkün olacaktr.
Geçtiimiz hafta içinden balayan sokaa çkma kstlamasna vatandalarmzn büyük destek verdiini gözlemledik. Büyük uyum salayan vatandalarmza teekkür ediyorum. Etkili korunma tedbirlerinin uygulanmas konusunda srarcyz. çünkü henüz bu pandemiden kurtulabilmenin baka bilinen bir yolu yok.
50 MLYON DOZ AI GELYOR
Önümüzdeki birkaç gün içinde teslimatnn yaplmas planland. Kademeli olarak imdilik 50 milyon doz gelecektir.
MRNA as için de görümelerimiz devam ediyor. Yeni bir teknoloji olmakla birlikte ksa dönem sonuçlar etkili ve güvenli olarak bildirilmitir.
Bu konudaki görümelerimiz ve srarmz devam etmektedir. Türkiyenin standartlarna uygun olabilecek alternatif alar için de görümelerimiz devam ediyor.
YERL AIDA SON DURUM
Yerli bilim alarmzdan en önemli amzn faz-1 çalmalarmzn tamamlanmak üzerinde olduu kamuoyunun bilgisi dahilindedir. çalmalar sonuç verirse nisan aynda faz-3 çalmalarna balamay düünüyoruz.
Daha önce de belirttim gibi, gerek bilim insanlarmz, gerek bakanlmz, ann meneiyle deil, güvenilirlii ve etkinliiyle ilgilenmektedir.
Yaptmz sözleme gerei önümüzdeki hafta içinde ilk ksmn teslim almay düündüümüz a inaktif virüs asdr.
Yerli a adaylarmz içinde dier teknolojiler olan mRna ve vektör alar da bulunuyor.
naktif diye tabir ettiimiz a farkl hastalklar için uzun yllardr ülkemizde uygulanan alarla ayn teknolojiye sahiptir.
AI NASIL UYGULANACAK?
ncelemelerde ann güvenilirlik testlerinin olumlu çkmas sonucunda veriler deerlendirilecek ve onay verilecektir. Alama bu aamadan sonra gerçekleecektir. Bu aamalarn hzl bir ekilde geçilebilmesi için elimizdeki bütün imkanlar deerlendirmeye çalacaz. A 14-21 gün arayla 2 doz olarak uygulanacaktr.
A kampanyas kapsamnda vatandalarmza bedelsiz olarak verilecek ve bata Aile Sal Merkezleri olmak üzere salk kurulularmzda yaplacaktr. A yaplan vatandalarmz sisteme kaydedilecektir.
Bu ay ba itibaryla balayan kstlayc tedbirlerin etkisi yakndan takip edilmektedir. Henüz daha balangcndayz. Daha önceleri ortalama 10 yl gibi bir sürede gerçekleen a gelitirme çabalar 1 yl gibi ksa bir süreye sdrlmtr. Gelimeler umutlarmz erkene çekiyor. Umutlarmzn hayata geçmesi hep birlikte hareket etmemizle mümkün olacaktr.
KMSENN BUNA HAKKI YOK
Aramza mesafeler koyan salgnn yönetiminde bandan beri birlikte hareket etmenin önemine iaret ettim. Hiçbirimizin tarafl bir tutum sergilemeye hakk yok. Salgnla mücadelede hepimizin ayn tarafta olduunu unutmamalyz.
Salgn yönetimini etkin ekilde sürdürmek ve milletçe bu illetten kurtulmak için birlikte hareket etmeliyiz.
Ortak bir sava içerisindeyiz. Böyle tavrlarn bu tür çkar gruplar dahil kimseye faydas yoktur. Salgnn ilk gününde nerede duruyorsak, tüm vatandalarmza, siyasilerimize, basn mensuplarmza hiçbir ayrm gözetmeden nasl yaklamsak bugün de ayn yerden ayn tutumla salgn yönetmeye çalyoruz.
Sizlerden ricam, kesinlikle salgnn siyasi bir alana çekilmesine müsaade etmemenizdir.
Bilgi kirliliinin had safhada olduu bu ortamda asl olmayan iddialara lütfen itibar etmeyelim. Hesaplama kaygs ve güdüsüyle mücadelemize halel getirmeyelim. Mücadele ancak birlikte kazanlr.
Ortalama test çalma süresini numuneden kabul ve onay dahil olmak üzere 9 saate kadar indirmi durumdayz ve test kapasitemizi de ciddi oranda artrdk. Yarndan itibaren de geçmie dönük, 29 Temmuzdan itibaren tabloda bugüne kadar olan vaka saylarnn da toplu bir ekilde tablo vermi olacaz.
SNOVAC AISININ ABNN TERCH ETMEMES
Kitlesel baklamada erken dönemde youn a yapabilirliimizin önemli olduunu düünüyoruz. Ne kadar erken dönemde youn bir alama yaplabilirse baarya daha kolay ulaabileceimize inanyoruz. Erken 2-3 aylk zaman diliminde youn aya eriimin daha önemli olduunu düünüyoruz. Birçok ay gelitiren ülke ve firmalarla irtibatta olmaya devam ettik ama erken dönemde ann teslim edilebilirlii konusunda çok rahat olmadn gördük. Birçok ülkenin sipari ettiini söyledikleri alarn teslim sürelerine bakmak lazm.
Erken dönemde bu teslimatlarn yüksek olmadn görürsünüz. Bize nisan ayndan sonra teslim edilecek aya bizim ihtiyacmz yok.
O nedenle biz aya erken ulamay istedik. Bir de ay güvenilir ve etkin olmasn hedefliyoruz.
Güvenlik anlamnda da bildiimiz bugüne kadar kullanlan alarn geleneksel inaktif a yöntemi olduunu biliyoruz.
Sinovac as içinse çocukluk alarmz da üretip gelitiren, 10 yldan fazladr bu a üretmeyle ilgilenen, inaktif a üretmede de baarsn ortaya koymu bir firma. A gelitiren firmalarn birçounun a geçmii olmadn da bilelim. Biz inaktif ay daha güvenli bulduumuz için inaktif a temin etme çabas içerisinde olduk.
stediimiz kadar ay alamadk biz. Sinovac dahil olmak üzere birçok ay u an alabiliriz. Ama ubat-mart ay içerisinde teslim edilmesi çabas içerisinde olduumuz için zorlandmz söylemek istiyorum.
Etkinliinin iyi olduu ortaya konduu inaktif ay daha önemsiyoruz. çünkü dier alarn uzun vadeli sonuçlarn bilmiyoruz. Ucuz olduu için deil, güvenli olduu için inaktif ada srar ettik. Doal, bilinen yöntem olduu için.
AI ZORUNLU MU OLACAK?
Ann dorusu zorunlu olmasn imdilik düünmüyoruz. Daha çok vatandamz ikna ederek kitlesel alamay yaygn yapma hedefindeyiz. Süreçte vatandamza ann güvenilirlii ve etkinlii net izah edilirse, ben birçok kimsenin bu noktada farkl yaklaacana inanyorum.
Tüm bunlar vatandamza olumlu bir ekilde anlatlrsa, sonuçlar gerçekten olumlu olursa ben farkl bir yaklam içerisinde olacan düünmüyorum. Biz a yaplan kiinin HES koduna, e-nabza ilemi olacaz. Ann yaygn uygulanmasyla birlikte birçok irket, kurulu veya yap a yaplmasn önemseyebilecek.
Ann yaygn yapmla dönemi sonras uçaa binmek için, otobüse binmek için, ulam için istenebilir. Bugünün konusu deil ama yaygn yapldktan sonra güvenilirlii daha çok salamak için bu istenebilir.
AI çALIMASINDA SON DURUM
3 bin 700e yakn gönüllüye 500 bin civarnda doz yapld. Önemli bir yan etkisi yok. Ay biz strateji olarak kimlere ne zaman yaplmas gerektiiyle ilgili Bilim Kurulu daha önce açklama yapmt. Salk çalanlarmzdan balayacak, 65 ya üstü ve kronik hastal olanlar eklinde ayrmtk.
naktif alarn 2-8 derece arasnda korunabilirlii, altyapmz için de bu anlamda müsait olmas nedeniyle Türkiyede birçok ülkeden farkl olarak daha yaygn bu ay yapabileceimiz söylemek istiyorum.
Pandemi yl olmasna ramen çocukluk alarmzda %98lere ulamay baarabilmi bir ülkeyiz.
A daha önce 11 Aralktan sonra gelecek demitim. Zannediyorum 3-4 gün içerisinde a ülkemize gelebilir. Bütün izinleri alnm oldu. Geldikten sonra da 2 hafta halk sal Türkiye laç ve Tbbi Cihaz Kurumunda 2 hafta güvenlik testleri yapldkttan sonra kullanma geçilmi olacak. Bu 2 haftalk testten geçmeden izin vermiyoruz. Ay sonu itibaryla salk çalanlarmzdan balam olacaz. Önümüzdeki günlerde 20 milyon dozun ilk 3 milyonu gelmi olacak.
YEN TEDBRLER GELECEK M?
Geçen hafta ba balayan tedbirlerle birlikte gelecek hafta sonuçlar daha net göreceimizi düünüyoruz. u an görünen bu kstlamalarn yer yer sonuç. verdii. Tam deerlendirmek için gelecek hafta daha net söylemek mümkün. Farkl bir tedbir olursa bunu öneri olarak alm oluruz. u an yeni bir kstlama için eken olduunu, gelecek hafta bu konuyla ilgili salgnn seyri belirleyecek. u an için alnan kararlarn, uygulanan kstlamalarn erken dönemde de olsa yer yer sonuç verdiini rahatlkla söyleyebilirim.
stanbul vaka saysnn azald, hastanelerde poliklinik yükünün azald ama hastanelerde yatan ve youn bakm yükünün artt il. Gelecek hafta hastane yükünün azaldn da görmek istiyoruz.
YILBAINDA 4 GÜNLÜK BR KISITLAMA OLACAK MI?
Ylbayla ilgili, ylba gecesi dahil olmak üzere kstlamaya tabi. Ama gün saysnn artp artmama durumunu gelecek hafta sonuçlarn ve salgnn seyri belirleyecek. Ama gecenin zaten kstlama içerisinde olduunu söylemek istiyorum.
Kitlesel baklamada antikor testi yaparak yaplmasnn uygun olmadn biliyoruz. Kimlere yaplmayacan belirlemek önemli. 18 ya alt, gebeler ve muhtemelen son4-6 ay içerisinde geçirmi olanlar haricindeki kiilere yaplmasn planlyoruz.
çOCUKLARA VE HASTALII ATLATANLARA VE HAMLELERE AI UYGULANACAK MI?
Hamileler, 18 ya alt için u an düünülmüyor. Ama 18 ya alt için de çinde çalma devam ediyor. 18 ya alt için uygulamalarn sonuçlar haziran ayna kadar çkm olacak. 18 ya alt için uygulamalarn sonuçlar haziran ayna kadar çkm olacak.
AILARIN ASLINDA 10 GÜN ÖNCE GELD VE VIP KLERE UYGULANDII DDASI
Hangi a olursa olsun, Türkiyeye Halk Sal ve Tbbi laç Kurumu tarafndan testleri yaplmadkça hiç kimseye yaplmasn istemiyoruz ve biz yapmyoruz. Dolaysyla incelemeden geçmemi alarn kimseye yaplmasn istemiyoruz. Sadece u dönemde gönüllü olanlara birtakm esaslarla yaplabiliyor.
u an için bizim Bakanlk olarak izin verdiimiz herhangi bir a söz konusu deil.
216 SALIK çALIANI HAYATINI KAYBETT
Bu dönemde salk çalanlarmz büyük yük altndalar. Toplam vaka says anlamnda salk çalanlarmzn -1 milyon yüz binin üzerinde çalanmz var- 120 bini geçti. Özellikle bu dönemde toplam çalanlarn %10unu geçmi durumda. Hayatn kaybeden kiilerin says ise bu dönemde 216 kii oldu. Testi pozitif olup hayatn kaybeden salk çalan saymz 216 oldu. Hepsine Allahtan rahmet diliyorum. Bu dönemin hepsi görev ehidi
VEFAT SAYILARININ DORU AçIKLANMADII DDALARI
u dönemde ölüm saylarnn siyasetin konusu yaplmasna gerçekten çok üzülüyorum. Bu sorunun geleceini bildiim için birkaç örnek hazrlayn demitim arkadalara.
Bildiiniz gibi mart aynda vefat edenlere uygulanan bir yaklam vard defnedilirken. Ceset torbalarnda, farkl mezarlarda defnedilmesi eklinde bir anlay söz konusu idi.
O dönemde yaynladmz genelgede unu ifade ettik: Kovid bulac hastalktr, dier bulac hastalklar gibi defnin yaplmasn belirten özel ceset torbalar içerisinde olmasn ifade eden bir genelge yaynladk. Kovidin de dier bulac hastalklar gibi defnedilmesi gerektiini belirten bir genelgeydi.
Ölüm belgesinde sa üst tarafnda ölüm ekli yazar. Sol altta ise ölüm nedeni yazar. Ölüm ekli defnedilirken erken dönemde doal bir ölüm mü, adli bir ölüm mü, bulac hastalklar anlamnda tedbir alnmas gereken bir ölüm mü, bunu belirtir. Bunu ilk hekim doldurur. Ölüm nedeni ise ayn anda doldurulmaz. lk hekimin doldurulduu ekliyle gider. Defnedilirken neye uyulmas gerektiini belirtmek içindir o. Ölüm nedeninde 4 tane balk var. Bir esas sebep, altta dier etkileyen sebepler hastalk olarak belirtilir.
Bunu ikinci hekim dosyay kontrol ederek ölüm nedenini yazar. Yani Kovid sol altta ölüm nedeni olan ksma yazlr. Sa üstte bulac hastalklar ksmna yazlmaz.
Aada ise bulac hastalklar bal var. O balk içerisinde 190-200e yakn balk var, biri de Kovid. Bulac hastalklar bizim o genelgeden sonra her enfeksiyon bulgusu, atei, parametrelerinde enfeksiyon bulgusu olan, zatürre bulgusu olan herkes enfeksiyon tad için Kovid olmasn diye ykanrken tedbir alnsn diye yazlyor.
Bulac hastalklar artt için yazlmyor, her enfeksiyonu, atei, zatürresi olan hasta ykanrken tedbir alnsn diye bulac hastalklar diye ileniyor. Bulac hastalklar balnda da sol altta gördüünüz...
Geçmie dönük baz ölüm belgeleri: 3 Aralk smi kapal, dier bütün bilgiler gerçek. Vefat eden bir hastamz. Ölüm ekli: Bulac hastalk. Ölüm nedeni: Septisemi, kronik böbrek yetmezlii. Bu hastann PCR negatif. Bu Kovid mi?
Enfeksiyon bulgusu olduu için ykanrken tedbir alnsn diye ileniyor. O nedenle marttan önce ayn eyleri söyleyen kiiler rakamlara baksn.