Türkiyenin doğusunda Kürtlerin en yoğun olarak yaşadıkları kentlerden biri, Diyarbakır. Bu da kaçınılmaz olarak operasyonu, kentin ana gündem maddesi haline getiriyor. Ancak sosyal medyadaki tartışmaların ve çatışmaların aksine, pazar günü Halkların Demokratik Partisi (HDP) İl Başkanlığında yapılan basın açıklaması sayılmazsa kente derin bir sessizlik hkim. Sur ilçesindeki Balıkçılarbaşı ve çevresine açılan pazarlar, hafif serpiştiren yağmura karşın nispeten kalabalık. Bölgede bulunan kahvehaneler de öyle.
Yoğurt Pazarı içerisindeki küçük kahvehanede odun sobasının etrafına toplanmış 4-5 genç, açık olan haber kanalının da etkisiyle Afrin operasyonunu konuşmaya dalmışlar. Ekranda operasyona dair detaylar sınır hattındaki muhabirden alınıyor. Gençler yeni bir bilgi olmadığını anlayınca yeniden sohbete dönüyorlar. Afrin konusunda endişeleri var. Özet olarak kimsenin ölmesini istemiyorlar. Onlara göre yeni bir çözüm süreci hem Türkiyedeki hem de Suriyedeki Kürt meselesini çözebilir. Ancak bunu açık kimlikleri ve fotoğraflarıyla paylaşmayı, memur oldukları gerekçesiyle kabul etmiyorlar.
Yapılması gerekiyordu
Zülküf Yakşi 12 Eylül Askeri Darbesinde tutuklanarak dönemin ünlü Diyarbakır E Tipi Cezaevine atılan kendi tabiriyle eski tüfeklerden. Dükkanı salt alışveriş değil sohbetlerin de yapıldığı bir mekan. Sur ilçesindeki Yoğurt Pazarında 45 seneden beri esnaflık yapan Yakşi, harektı gerekli görenlerden.
Operasyon haklılık içeriyor
Afrine operasyonun yapılması gerekiyordu. çünkü meselenin gerisinde emperyalizm var ve Kürtler sadece kendi amaçlarının piyonu olarak görülüyor. Obama döneminde Recep Tayyip Erdoğanın öngördüğü sınırda güvenli bölge oluşturma projesi hayata geçirilmeliydi. Amerika ve İsrail bunun yerine dünyanın başına IŞİDi bela ettiler. 55 yaşındayım ve yürürken dönüp arkama korkuyla bakmadığım bir günüm olmadı. Bölgenin kahır ekseriyeti param, malım, mülküm olsun değil; kaygısız, huzurlu günlerinin olmasını ister. Tartışmalar olacaktır ama kimse kusura bakmasın 3 milyon Suriyelinin yaşadığı ülkemizin, Suriye sınırını güvenlik altına alma girişimi haktır.
Masada çözülebilirdi
Nizam Özbek Sur ilçesinde yaşıyor. İşlettiği küçük çay ocağı dolu ve çoğunluğu emeklilerden oluşan grubun sohbet konusu Afrin. Operasyonu destekleyenler de var yöntemini beğenmeyenler de. Özbek, yöntemi tasvip etmeyenlerden; meselenin barış içinde ve masada ele alınması gerektiğine inanıyor.
çözümsüzlüğü dayatan Amerika
Yağmur nedeniyle Eski Sipahi Pazarı sakin. Dükkanının önündeki küçük mangalında küllenmeye yüz tutmuş közleri eşeleyen Ahmet Gündüz pek çok Diyarbakırlı gibi önce konuşmak istemiyor. Afrin meselesi ile ilgili tutumundan daha çok ona göre konuşulması gereken şey Amerika ve onun Suriyedeki paravan örgütleri.
Ahmet Gündüz Afrinin değil ABD ve onun paravan örgütlerinin tartışılması gerektiğini söylüyor. Bizim kapı komşumuzdaki güvenlik problemlerine müdahil olmamızı eleştiren ülkelerin Suriyeye sınırı bile yok. On bin kilometre öteden gelen Amerika, Kürtleri kullanıyor. İşi bitince hatırlamak bile istemeyecektir. Türkiyenin kendi sınırlarını koruma girişimi bana göre meşrudur. İşin bu noktaya gelmesinin nedeni Amerika ve İsraildir. Mesele barış yoluyla çözülebilirdi ve kimsenin canı yanmazdı.
Bu Kürt-Türk savaşı değil
İnsan Hakları Cemiyeti Başkanı Mehmet Karadağ meselenin siyasi boyutu hakkında yorum yapmıyor. Karadağı endişelendiren konu, Afrin meselesinin bazı kesimler tarafından Kürt-Türk savaşı olarak nitelendirilmesi.
Söz konusu bölgede baskıcı, tahakkümcü bir anlayış vardı, hatta oradan siyasi olarak sürülenler, zarar görenler, hak ihlali noktasında çok sorunlu bir bölge. Operasyon başlatıldı ancak oradaki masum halkın zarar görmemesi en büyük temennimiz. İnsan Hakları Cemiyeti olarak işin siyasi boyutuna girmiyoruz. Diğer STKların da bu noktaya dikkat etmeleri lazım, ötekileştirici dil kullanmamak lazım, hele hele Türk-Kürt cephesi-savaşı gibi bir ayrım asla yapılmamalı, çünkü böyle değil mesele.
Askeri müdahale işleri düzeltmez
Hak İnisiyatifi Diyarbakır Koordinatörü Reha Ruhavioğlu, Suriyeye yapılan operasyona karşı. Bunu açıkça dillendirenlerden. Ruhavioğlu, uzak görünse de nihai adresin müzakere ve barış süreci olacağını düşünüyor.
İnsan hakları örgütü olmamız hasebiyle nerede ne şekilde olursa olsun çatışmanın karşısındayız, bunun bir tercih olarak benimsenmesini istemiyoruz. Suriyede 2011den beri devam eden iç savaş çok büyük trajedileri ortaya çıkardı. Bir askeri müdahalenin orada işleri düzeltmeyeceğini, daha kötüleştireceğini biliyoruz. Nitekim Afrinden göçler başladı, başlayacak.
çözümü uzak görse de Ruhavioğlu umutsuz değil. Yöntemin barış umutlarına ipotek koyduğunu düşünüyor.
Türkiyede Kürt meselesi bu kadar çıkmaza girmişken Afrine Kürt meselesi ile ilgili bir operasyon yapmak Türkiye içerisindeki Kürt meselesinin çözümünü çok daha zor hale getirecek. Her ne kadar iki taraf çözüme çok uzak görünse bile nihayetinde bu, bir müzakere ile barış süreci ile nihayetlenmek zorunda. Geleceğimizi tehlikeye atıyoruz, kötü anlamda ipotek altına alıyoruz.
Afrin operasyonunun ardından sosyal medyada operasyon karşıtı görüşleri savunan yaklaşık 40 kişi gözaltına alındı. Hak İnisiyatifi Reha Ruhavioğlunun bir diğer endişesi de bu.
Diyarbakırın Afrine bakışı
çok göz önünde olmasa da Diyarbakırda Afrin operasyonu konuşuluyor, tartışılıyor. Operasyonu destekleyen de karşı çıkan da var. Düşünceler ayrı olsa da iki tarafın birleştiği bir nokta var; meselenin en nihayetinde masaya taşınması ve Kürtlerle Türkler arasına ayrımın girmemesi. Genç bir öğrenci bunu şöyle anlatıyor: Diyarbakırdan Afrine yol uzak değil, ne oradaki akrabalarımızdan ne de buradaki kardeşlerimizden olmak istemiyoruz.