MARDNin Nusaybin lçesinde bulunan Dünyann lk Vaftizhanesi olarak kabul edilen ve 2014 ylnda UNESCO Dünya Miras Merkezi tarafndan Zeynel Abidin Cami ve Mor Yakup Kilisesinin içinde bulunduu Kültür nanç Parknda yalan kazlarda bulunarak depoya kaldrlan binlerce parçadan 1000i tek tek elden geçirildi.
UNESCO Dünya Miras Komitesi, Nusaybin Belediyesinin de ortak olduu 2000 ylndan itibaren Mardin Müzesince kaz yaplan Kültür nanç Parknn öncelikli olarak korunmas için 3 yl önce Dünya Miras Geçici Listesine alnmasna karar verdi Mardin Müzesi bölgedeki kaz çalmalarnda Ortadounun en büyük kiliselerinden biri olan, geçmite Nusaybin Katedrali olarak kullanlan yapnn temellerini ve Artuklu Dönemine ait mimari yaplar ortaya çkarld. Bu kilisenin devamnn Zeynel Abidin Caminin altna doru uzad belirlenince kilise ve cami arasna bulunan betonarme evler kamusallatrlp ykld ve 5 bin metrekarelik alanda yaplan kaz çalmalar 2014 ylna kadar çalmalar devam etti. Kaz çalmalarnda Mor Yakup Kilisesinin MS 320 yllarnda yaplan ve ayakta kalan dünyadaki en eski vaftizhane olduu ve 8inci Yüzylda kiliseye çevrildii tespit edildi. Bu alan 3 yl önce UNESCO dünya miras geçici listesine girdikten sonra Dünya mirasna aday oldu.
NARDNDEK TARH
Mardin Müzesi, Mor Yakup Kilisesi kazlaryla 15 yl içinde ortaya çkarlan binlerce seramik, metal, cam ve ta eserlere ilikin yayn çalmas için arkeolog, sanat tarihçi ve restoratörlerden oluan özel bir ekip kurdu. Oluturulan ekip son 2 ay içinde yaklak 5 binden fazla eseri üzerine inceleme yaparken yaklak bin tanesini Restorasyon ve Konservasyon Laboratuvarnda temizleyerek restore etti, dijital çizimleri ve fotoraflanma çalmalarn yapt.
Mardin Müzesi Müdürü Nihat Erdoan, kaz çalmalarnda MS 3 ve 4üncü yüzyldan 20nci yüzyla kadar Nusaybin ve bölgenin serüveninin tamamen aydnlanacan söyledi. Erdoan, çalmalarda 5 ve 6nc yüzyla kadar olan dönemin eserleri ile 11, 12 ve 13üncü yüzyldaki mimari yap ve buluntular ve yine 18-19uncu yüzyldaki günümüzde de kullanlan yaplana ait buluntularn gün yüzüne çkarldn söyledi. Erdoan, öyle dedi:
MÜZEDEK BN ESER
Nusaybin, Cizre, Mardinin Ortaçan bize tanmlayabilecek eserlerimiz mevcut. Kandil, gözya ielerimiz, sikke, metal eyalarmz o dönemin kullanlan konut tipolojisi, mimarisi ve ehrin katedralini ortaya çkardk. En önemlisi Mor Yakup Kilisesinin serüveni 3üncü yüzyln ortalarnda vaftizhane olarak yaplan ve 8inci yüzylda katedralin yklmas ile kiliseye çevrilen Mor Yakup Kilisesi dünyada ayakta kalm en eski vaftizhane olarak UNESCO geçici listesine girmi durumda. Kültür nanç Projesi yine UNESCO tarafndan geçici listesinde. Yaplarn restorasyonu tamamlandnda da alan yönetimi listesi ile yine UNESCO tarafndan 2018de girmesini bekliyoruz.
Müze arkeologlar tarafndan titizlikle yaplan çalmalarda depolarda bulunan buluntular tek tek ele alnarak temizlenerek, onarlyor, tasnif edildi ve bu tarihi yap için yaynlanacak eserde kullanlmak üzere dijital materyalleri alnd. çalmalara 2011den bu yana katlan arkeologlardan Abdullah Bilen, bölgede bulunan parça saysnn on bini atn belirterek, Youn seramik ta, cam eserlerde büyük bilgi var. Yllardr depolarda biriken buluntulardan bin kadarn 2 ayda elden geçirdik. Mor Yakup Kilisesi yayn çalmas için Artuklu, Roma dönemine ait seramikler üzerinde çalyoruz. Bunun yan sra Mardin Müzesi olarak Ilsu, Mardin Kalesi ve Darada kaz yapyor, bulunan yaptlar ile ilgili bu bölgeler arasnda karlatrma yapyoruz diye konutu.