7245 sayl çar ve Mahalle Bekçileri Kanunu, 18 Haziran 2020 tarihli Resmi Gazetede yaymlanarak yürürlüe girdi
7245 sayl çar ve Mahalle Bekçileri Kanunu, 18 Haziran 2020 tarihli Resmi Gazetede yaymlanarak yürürlüe girdi. Kanun; geçici madde, yürürlükten kaldrma maddesi saylmazsa, toplam 15 maddeden olumaktadr. Kanunun 5, 6 ve 7. maddelerinde bekçilerin görev ve yetkilerine yer verilmitir. Durdurma ve kimlik sorma, üst aramas gibi hususlar 7. maddede düzenlenmitir. Bekçilerin çalma saatlerine ise 12. maddede yer verilmitir.
çARI VE MAHALLE BEKçLER KANUNU
Kanun No. 7245
Kabul Tarihi: 11/6/2020
BRNC BÖLÜM
Amaç, Kapsam ve stihdam
Amaç ve kapsam
MADDE 1- (1) Bu Kanunun amac, çar ve mahalle bekçisi olarak istihdam edileceklerde aranan artlara, çar ve mahalle bekçilerinin atama ve adaylk süreçlerine, görev ve yetkileri ile çalmalarna ilikin usul ve esaslar düzenlemektir.
stihdam
MADDE 2- (1) Genel kolluk kuvvetlerine yardmc olmak üzere, emniyet ve jandarma tekilatlar bünyesinde silahl bir kolluk olarak çar ve mahalle bekçileri istihdam edilir.
(2) Emniyet ve jandarma tekilatlarnda istihdam edilen çar ve mahalle bekçilerinin amirleri meslek hiyerarileri içinde tespit edilir.
KNC BÖLÜM
Adaylarda Aranacak artlar, Snav, Atama ve Adaylk Süreci
Adaylarda aranacak artlar ve snav
MADDE 3- (1) çar ve mahalle bekçisi olarak istihdam edileceklerde; 14/7/1965 tarihli ve 657 sayl Devlet Memurlar Kanununun 48 inci maddesinde saylan genel artlar ile çileri Bakanlnca çkarlan yönetmelikle belirlenen eitim, ya, salk ve fiziki yeterlilik gibi özel artlar aranr.
(2) çar ve mahalle bekçisi olarak istihdam edilmek için çileri Bakanlnca çkarlan yönetmelikte belirlenen usul ve esaslara göre yaplacak giri snavnda baarl olmak arttr.
Atama ve adaylk süreci
MADDE 4- (1) Snavlarda baarl olan, görevini yapmaya engel olabilecek bir hastalk veya engeli bulunmad salk kurulu raporu ile tespit edilmi bulunanlar emniyet veya jandarma tekilatlarna çileri Bakannn onay ile aday memur olarak atanrlar.
(2) çar ve mahalle bekçilerinin adaylk süresi bir yldan az iki yldan fazla olamaz. Adaylk süresi içerisinde en az üç ay süreyle temel ve hazrlayc eitimler verilir.
(3) Adaylk süresi içinde temel ve hazrlayc eitim devrelerinin her birinde baarsz olanlarla hal ve hareketlerinde memuriyetle badamayacak durumlar, göreve devamszlklar tespit edilenlerin, aylktan kesme veya kademe ilerlemesinin durdurulmas cezas alm olanlarn memuriyetle iliikleri çileri Bakannn onay ile kesilir.
ÜçÜNCÜ BÖLÜM
Görev ve Yetkiler
Halka yardm görevi
MADDE 5- (1) çar ve mahalle bekçileri, görevli olduklar mülki snrlar içerisinde halkn istirahat, salk ve selametini salamak bakmndan;
a) Yolda hastalanan, kazaya urayan, düüp kalan ve genel durumu itibaryla yardma muhtaç olanlara yardm etmek,
b) Yardma ihtiyaç duyduu deerlendirilen, iddet maduru veya iddete ya da istismara urama riski tayan kadn ve çocuklar, kimsesizleri, engellileri ve acizleri en yakn genel kolluk birimlerine teslim etmek,
c) Bir semt, yer, yol veya sokak sormak için bavuranlara gerekli bilgiyi vermek,
ç) Doum, ölüm, hastalk, kaza, yangn veya afet gibi önemli ve acele haller sebebiyle, yaplacak yardm isteklerinden gücü dahilinde olanlar öncelikle yerine getirmek,
d) Büyük tehlike arz eden yangn ve su baskn gibi afetlerde mahalle sakinlerini derhal uyarmak,
e) Toplum saln ve güvenliini tehdit eden bir hayvana rastlanldnda verebilecei zararlar engellemek için kiileri alandan uzaklatrmak, ilgili genel kolluk ve belediyeyi durumdan haberdar etmek,
ile görevli ve yetkilidir.
Önleyici ve koruyucu görev ve yetkiler
MADDE 6- (1) çar ve mahalle bekçileri;
a) Görev saatleri içinde görevlendirildikleri bölgede devriye hizmeti yürütmek,
b) Görev bölgeleri içinde bulunan konut, i yeri ve araçlar gibi mallarn korunmasnda sahipleri tarafndan noksan alnan tedbirleri tamamlattrmak,
c) Görev saatleri içerisinde vakf olduklar üpheli durum veya kiileri bal bulunduklar genel kolluk birimlerine bildirmek,
ç) Kamu düzenini bozacak mahiyetteki gösteri, yürüyü ve karklklarn önlenmesi amacyla genel kolluk kuvvetleri gelinceye kadar önleyici tedbirleri almak,
d) Görev bölgeleri içinde uyuturucu madde imal edildii, satld veya kullanldndan, kumar oynandndan ya da fuhu yapldndan üphe edilen yerleri bal bulunduklar genel kolluk birimlerine bildirmek,
e) Kiilerin can, mal ve rzna yönelik saldr ve tehditleri önlemek ve genel kolluk kuvvetleri gelinceye kadar gerekli tedbirleri almak,
f) Mahalle sakinlerini etkileyen elektrik, su, doalgaz, kanalizasyon gibi arzalar, bal bulunduu genel kolluk birimleri ile ilgili kurum ve kurululara bildirmek ve görevli ekipler gelinceye kadar gerekli önleyici tedbirleri almak,
g) Halkn sükün ve istirahatini bozanlar ve bakalarn rahatsz edenleri engellemek,
) Sokak, geçit ve meydanlar tkayarak trafie mani olan tatlarn ve dier engellerin kaldrlmasn salamak ve gerektiinde bal bulunduu genel kolluk birimlerine bildirmek,
h) Yangn, deprem, su baskn gibi afet ve tehlikelerde genel kolluu bilgilendirmek ve görevli ekipler gelinceye kadar gerekli önleyici tedbirleri almak,
ile görevli ve yetkilidir.
Durdurma ve kimlik sorma
MADDE 7- (1) çar ve mahalle bekçileri, görev bölgesi ve çalma saatleri ile snrl olmak kaydyla kiileri ve araçlar
a) Bir suç veya kabahatin ilenmesini önlemek,
b) Suç ilendikten sonra kaçan faillerin yakalanmasn salamak, ilenen suç veya kabahatlerin faillerinin kimliklerini tespit etmek,
c) Hakknda yakalama emri ya da zorla getirme karar verilmi olan kiileri tespit etmek,
ç) Kiilerin hayat, vücut bütünlüü veya mal varl bakmndan ya da topluma yönelik mevcut veya muhtemel bir tehlikeyi önlemek,
amacyla durdurabilir.
(2) Durdurma yetkisinin kullanlabilmesi için makul bir sebebin bulunmas gerekir. Süreklilik arz edecek, fiili durum ve keyfilik oluturacak ekilde durdurma ilemi yaplamaz.
(3) çar ve mahalle bekçisi, görevini yerine getirirken kendisinin çar ve mahalle bekçisi olduunu belirleyen belgeyi gösterdikten sonra, durdurduu kiiye durdurma sebebini bildirir ve durdurma sebebine ilikin sorular sorabilir, kimliini veya bulundurulmas gerekli dier belgelerin ibraz edilmesini isteyebilir. Bu kiilere kimliini ispatlama hususunda gerekli kolaylk gösterilir. Belgesinin bulunmamas, açklamada bulunmaktan kaçnmas veya gerçee aykr beyanda bulunmas dolaysyla ya da sair surette kimlii belirlenemeyen kii tutularak durumdan derhal genel kolluk görevlileri haberdar edilir.
(4) Durdurma süresi, durdurma sebebine esas tekil eden ilemin gerçekletirilmesi için ihtiyaç duyulan makul süreden fazla olamaz.
(5) Durdurma sebebinin ortadan kalkmas halinde kiilerin ve araçlarn ayrlmalarna izin verilir.
(6) çar ve mahalle bekçisi, durdurduu kii üzerinde veya aracnda silah ya da tehlike oluturan dier bir eyann bulunduu hususunda yeterli üphenin varl halinde, kendisine veya bakalarna zarar verilmesini önlemek amacna yönelik el ile dtan kontrol dahil gerekli tedbirleri alabilir. Bu amaçla kiinin üzerindeki elbisenin çkarlmas veya aracn, dardan bakldnda içerisi görünmeyen bölümlerinin açlmas istenemez.
Adli görev ve yetkiler
MADDE 8- (1) çar ve mahalle bekçileri, suç ilenirken veya ilendikten sonra, henüz izleri meydanda iken;
a) üphelileri yakalamak,
b) Yakaladklar üphelilerin kendilerine veya bakalarna zarar vermelerini engelleyici tedbirleri almak,
c) Suç delillerinin kaybolmamas veya bozulmamas için gerekli muhafaza tedbirlerini almak,
ç) Varsa olayn tanklarnn kimlik ve adres bilgilerini tespit ederek genel kolluk birimlerine bildirmek,
ile görevli ve yetkilidir.
(2) çar ve mahalle bekçileri haklarnda tutuklama veya yakalama karar çkarlm kimseleri gördükleri takdirde yakalamak ve bal bulunduu genel kolluk kuvvetlerine teslim etmek ile görevli ve yetkilidir.
Zor ve silah kullanma yetkisi
MADDE 9- (1) çar ve mahalle bekçileri 4/7/1934 tarihli ve 2559 sayl Polis Vazife ve Salahiyet Kanununun 16 nc maddesinde belirtilen zor ve silah kullanma yetkisini haizdir.
Genel kolluk kuvvetlerine yardm görevi
MADDE 10- (1) çar ve mahalle bekçileri mevzuatla genel kolluk kuvvetlerine tevdi edilen görevlerde genel kolluk kuvvetlerine yardmc olurlar.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
çeitli ve Son Hükümler
Baka görevde çaltrma yasa
MADDE 11- (1) çar ve mahalle bekçileri kolluk hizmet ve görevleri dnda her ne suretle olursa olsun çaltrlamazlar.
çalma saatleri
MADDE 12- (1) çar ve mahalle bekçilerinin haftalk çalma süresi krk saattir. Emniyet ve asayiin gerektirdii durumlarda haftada bir gün istirahat verilmek kaydyla bu süre artrlabilir.
(2) Günlük çalma saatleri esas olarak günein bat saatinden dou saatine kadar olan zaman dilimini kapsayacak ekilde düzenlenir.
(3) çar ve mahalle bekçileri güvenlik veya kamu düzeni ile görevi etkileyen zorunluluk halleri haricinde birinci ve ikinci fkralarda belirtilen çalma süresi ve saatleri dnda çaltrlamaz. Güvenlik veya kamu düzeni ile görevi etkileyen zorunluluk hallerine ilikin usul ve esaslar çileri Bakanlnca çkarlan yönetmelikle belirlenir.
Disiplin, ödül ve performans deerlendirme
MADDE 13- (1) çar ve mahalle bekçilerinin disiplin, ödüllendirme ve performans deerlendirme ilemlerinde istihdam edildikleri genel kolluk kuvvetine göre emniyet ya da jandarma hizmetleri snf mensuplarna uygulanan hükümler uygulanr.
Yönetmelik
MADDE 14- (1) çar ve mahalle bekçilerinin çalma usul ve esaslar, alacaklar meslek içi eitim, giyecekleri kyafet ve görevde kullanacaklar teçhizatlar ile bu Kanunun uygulanmasna ilikin dier hususlar çileri Bakanlnca çkarlan yönetmelikle belirlenir.
Deitirilen hükümler
MADDE 15- (1) 8/6/1949 tarihli ve 5434 sayl Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sand Kanununun 40 nc maddesinin birinci fkrasnn (ç) bendinin II- Emniyet mensuplar balkl alt bendine aadaki (5) numaral sra eklenmitir.
5- çar ve mahalle bekçileri 60
(2) 14/7/1965 tarihli ve 657 sayl Devlet Memurlar Kanununun 36 nc maddesinin VIII - JANDARMA HZMETLER SINIFI balkl bendinde yer alan ve uzman jandarmalar ibaresi , uzman jandarma ile çar ve mahalle bekçilerini eklinde deitirilmitir.
(3) 10/3/1983 tarihli ve 2803 sayl Jandarma Tekilat, Görev ve Yetkileri Kanununun 13 üncü maddesine birinci fkrasndan sonra gelmek üzere aadaki fkra eklenmitir.
Jandarma Hizmetleri Snfnda yer alan çar ve mahalle bekçileri hakknda, Emniyet Hizmetleri Snfnda yer alan emsali çar ve mahalle bekçilerinin mali ve sosyal haklar ayn usul ve esaslar çerçevesinde uygulanr. Bunlar hakknda birinci fkrann ikinci cümlesi uygulanmaz.
Yürürlükten kaldrlan Kanun ve atflar
MADDE 16- (1) 14/7/1966 tarihli ve 772 sayl çar ve Mahalle Bekçileri Kanunu yürürlükten kaldrlmtr.
(2) Mevzuatta 772 sayl Kanuna yaplan atflar bu Kanuna yaplm saylr.
Geçi hükümleri
GEçC MADDE 1- (1) Bu Kanunla çkarlmas öngörülen yönetmelikler bu Kanunun yaym tarihinden itibaren alt ay içinde çkarlr.
(2) Bu Kanuna göre çkarlacak yönetmelikler yürürlüe konuluncaya kadar, yürürlükteki yönetmeliklerin bu Kanuna aykr olmayan hükümlerinin uygulanmasna devam olunur.
Yürürlük
MADDE 17- (1) Bu Kanun yaym tarihinde yürürlüe girer.
Yürütme
MADDE 18- (1) Bu Kanun hükümlerini Cumhurbakan yürütür.