Elaz depreminde yklan binalarn enkazlarnda yaplan incelemede, inaatlarda kullanm yasak olan dere kumuna rastland. Eski olduu için pek çou projesiz olan binalarda, dere kumunun yan sra ince demir kullanld, ince kolonlar bulunduu tespit edildi. Uzmanlar, yklan inaatlarn yapm sürecinde ihmal olduunu bildirirken, dere kumunun bulunmas kentteki hasarl binalarda da tedirginlii arttrd.
NAAT MÜHENDSLER
naat Mühendisleri Elaz l Temsilcisi Hdr Kaya, depremde yklan binalarn ac gerçei ortaya çkardn söyledi. Kaya, yllarca inaatlarda Kuyulu Deresinden tanan kumun kullanldn kaydetti. Yeni binalarda bu durumun olmadn ancak eski binalarn tamamnda, Kuyulu Deresinden alnan kumlarn kullanldn anlatan Kaya, Eski binalarn çou bu dereden alnan kumlarla yaplm. Bu çok uydurma kum, öyle ki buna kum veya çakl demeye bin ahit gerek. Geçmite çaklarla inaat yapldn gördüm. Beton elle dökülüyordu. Beton elle dökülünce erbeti bir tarafa akp gider, çakl bir tarafta kalrd, maalesef binalar böyle yaplrd. Düz demir vard. Elazda eski yaplarnn çok büyük bölümünün skntl olduunu düündüm. Kuyulu Deresinden 30-40 sene boyunca kum alnd. Toprakl kumu eleyip ykayabilir, krabilirsin normal inaat malzemesi olabilir ama yaplmam diye konutu. naatlarda demir balama ve içilik safhasnn da önemli olduuna deinen Kaya, Kentteki eski binalarn yüzde 70-80i bu dereden alnan kumlarla yaplm. Murat Nehri kenarnda daha iyi kum var ama uzak olduundan nakliyeyi azaltarak, ucuza almak için kumlar hep buradan alnm dedi.
naat Müteahhitleri Dernei Bakan Osman Avcl ise denetlemeler yeterli olmad için geçmite yaplan inaatlarn müteahhit ve içilerin vicdanna brakldn belirterek, 2010 ylndan sonra müteahhitlik ve mühendislik anlamnda daha ciddi aamalardan geçerek, çok daha kaliteli binalar yaplmaya baland diye konutu.
DERE KUMU KULLANILIYOR
Elazda geçmite yaplan inaatlarda dere kumunun kullanldn ve iinin hakkn vermeyen, mesleine ihanet eden insanlar olduunu belirten Avcl, O dönemlerde özellikle Marmara depreminde de deniz kumu kullanan müteahhitlerden bahsedildi. Elazdaki enkazlara üstün körü gidip baktmz zaman demirlerin çok az olduunu gördük. u anda inaatlarda enkazlardakinin 3 kat bir kolon ya da kirie demir kullanlrken çöken binalarda bir kirite 3 demir gördüümüz oldu. O dönemlerde beton el ile döküldüü için beton kalitesinin de düük olduunu gördük. çöken binann hemen bitiiindeki apartmann salam olduunu görüyoruz. Buna müteahhidin denetlenmemesinin ve içinin görevini hakkyla yerine getirmemesinin neden olduunu düünüyoruz. çünkü ayn bina, ayn site ve ayn salamlk ile yapld düünülen bu binalardan birinin yklmasna baka bir yorum yapamyoruz. Bunlar daha detayl aratrldnda elbette ortaya çkacaktr ama biz ilk etapta böyle görüyoruz diye konutu.
Elazn 3 tarafnn göller ile çevrili olduunu, geçmite yaplan binalarda kullanlan kumlarn dere ve göl kylarndan getirilmi olduunu anlatan Osman Avcl, Mesele sadece kum deil, bunun yan sra demirinin denetlenmesi var. Ayrca hazr beton kullanlmamas ve mühendislik hatalar var. Müteahhitlik mesleinin hakkyla denetlenmemesinin hatas da var. Suçu sadece kuma atarsak s kalrz. Günümüzde zaten hazr beton dnda beton kullanm yasak. Her betonun kalitesi denetlenmektedir. Sonrasnda bile betonun kalitesiz olduu tespit edilirse süreç, binann ykmna kadar gider. Yani eskiye göre çok daha önemli noktalardayz dedi.
YÜZDE 80 YIKILABLECEK BNA
Elaz ehir merkezindeki binalarn yüzde 80inin yklabilecek bina statüsünde olduuna dikkat çeken Avcl, öyle konutu:
Abdullah Paa, Kzlay ve Sürsürü Mahallesindeki binalarn büyük çounluunun ciddi ekilde çevre ve ehircilik Bakanl öncülüünde testten geçirilip, deerlerinin alnp, oturulup oturulmayaca konusunda raporlarnn verilip, kentsel dönüüme gidilmesi gerektiini düünüyorum. Elaz bu anlamda pilot bölge olarak görmek gerekiyor. Buray tüm ülkenin ciddi bir tatbikat olarak görmek lazm. Bundan dersler çkararak, acilen kentsel dönüümün balamas gerekiyor. Özellikle dalara doru, zemin etütlerinin çok iyi olan yerlere doru gidilmesini, binalarn oralarda yaplmas gerektii kanaatindeyim. Eer dalara doru yani zemini salam olan bölgelere gidilme durumu yoksa, bina yönetmeliklerine uyulan, kaliteli ve salam binalarn yaplmas gerektiini düünüyoruz.