AK Parti Merkez Karar ve Yönetim Kurulu (MKYK) Üyesi Orhan Mirolu, 12 Eylül 1980 darbesi sonrasndaki süreçte ikencelerle anlan ve kendisinin de bir süre tutulduu Diyarbakr Cezaevinin müzeye dönütürülme kararn Hayatmzn neredeyse krk ylna mal olmu bir maduriyetin, Türkiyenin siyasi tarihini deitirmi bir süreçle hesaplamann ve mücadele etmenin bir müjdesi gibi hissettim. sözleriyle deerlendirdi.
Mirolu, 12 Eylül askeri darbesinden sonra Diyarbakr, Mamak ve Metris cezaevlerinde, örneklerine ancak randaki Evin ve Iraktaki Ebu Gureyb cezaevlerinde rastlanacak türden ikence ve zulüm uygulandn belirtti.
Diyarbakr 5 Nolu Cezaevinin baz ülkeler tarafndan dünyann en kötü öhretli 10 cezaevi arasnda gösterildiini belirten Mirolu, birkaç bin insann bu cezaevinden gelip geçtiini, 40a yakn kiinin ikence ve ölüm oruçlar sonucunda hayatn ya da akl saln kaybettiini anlatt.
Mevsimlerin deimesini aylarca tutulduumuz hücrelerimizde, hücre demirlerinin snp soumasndan ancak anlayabiliyorduk. ifadelerini kullanan Mirolu, cezaevindeki en büyük sorunun açlk ve kirlilik olduunu belirtti. Mirolu cezaevinde tutulmaya baladktan 2 yl sonra vücuduna su dediini kaydederek, çok kötü kokardk, öyle ki kou saymlarnda gardiyanlar saym burunlarn tutarak veya üstümüze sprey skarak yaparlard. dedi.
Tutuklandktan yaklak 4 ay sonra 80 kilodan 40 kiloya dütüünü, ziyaretine gelen annesinin kendisini tanyamadn belirten Mirolu, annesinin bildii Kürtçe ve Arapça yasakland için görü gününde konuamadklarn bildirdi.
PKKNIN BEKAA VADSNE TAINMASINA VE GÜçLENMESNE NEDEN OLDU
Diyarbakr Cezaevinde, terör örgütü PKK mensuplarnn samimi itirafç denilerek iledikleri cinayetlere ramen ksa sürelerde tahliye edildiine dikkati çeken Mirolu unlar kaydetti:
Bu kiiler, 90l yllarda bölgede balayan faili meçhul cinayetlerde tetikçi ve planlayc olarak kullanldlar. Yani itirafçlar, on yl sonra bu defa eli kanl infazclara dönütü. Söylemek istediim u, bu cezaevi sadece bir ikence, bir etnik hnç ve öfke merkezi deil, ayn zamanda PKKnn Bekaa Vadisine tanmasna ve güçlenmesine de çok katks olmu bir cezaevidir. Türkiyenin netameli siyasi dönemlerinin önemli bir parças... Tahliye olanlarn önemli bir ksm soluu Bekaada alyordu.
MEKTUPLARIM BELK YEN MÜZEDE YER ALIR
Diyarbakr Cezaevinde çok kötü hatralar olduunu anlatan Mirolu, vereme yakalanm Ramazan adl gencin kan kusuncaya kadar hastaneye götürülmediini, onun öldüünü gardiyann Ramazann eyalarn almaya geldiinde anladklarn aktard.
Mirolu, o günleri anlatan ilk kitabnn, basacak yaynevi bulmakta zorlansa da 2004te Kürtçe zor, çetin anlamna gelen Djwar adyla yaymlandn ifade etti. Mirolu, o dönem ailesine yazd mektuplarn kitaplama sürecini öyle anlatt:
Türkiyede seçimler olup parlamento açlnca ortam biraz düzelir gibi oldu. Mektup yazma hakk geldi. Anneme ve babama tam 140 mektup yazdm, her hafta yazyordum. Annem bu mektuplar biriktirdi. 1988de tahliye olduumda bana getirip bir torba içinde teslim etti, iyice sararm bu mektuplar hala saklarm. On yl önce Ölümden Kalma Diyarbakr Cezaevinden Mektuplar ismiyle yaynland ve ilk kitabm gibi çok okundu. Mektuplarn orijinali cezaevi müzeye dönütüünde müzenin bir kenarnda durur belki.
HEM KOMSYON BAKANIYDIM HEM MADUR...
20 yl boyunca cezaevi anlarndan kopamadn ifade eden Mirolu, 7 Haziran 2015 seçimlerinin ardndan Mardinden AK Parti milletvekili olarak seçildikten hemen sonra Meclis nsan Haklar Komisyonunda görev aldn, ilk iinin de Diyarbakr Cezaevini aratracak bir alt komisyon kurma teklifi olduunu anlatt.
Bu süreçte CHP ve HDPli milletvekillerinin, yaananlar itibarszlatrma çabalar olduunu ve bu nedenle sert tartmalar yaadklarn kaydeden Mirolu, duygularn, Ben komisyon bakanydm ama ayn zamanda da bir madur. Komisyona son tank olarak konutum ve hatrladklarm medya huzurunda söyledim. Duygusal anlard, hüzün doluyordu içim. Ama seviniyordum da bir yandan. Sen kalk böyle bir cezaevinden sa olarak kurtul, sonra milletvekili ol, içinden zor bela sa çktn bir cezaevini aratrma komisyonu kur ve bakanln yap. sözleriyle ifade etti.
Mirolu, komisyon çalmalarnn ardndan hazrlanan 1000 sayfay akn raporunun erken seçim karar alnd için 2018de kamuoyuyla paylaamadklarn urgulayarak, Ama inallah bu da olacak bir gün. deerlendirmesinde bulundu.
-Müzeye dönütürülme karar, süreçle hesaplamann müjdesi gibi...
Cumhurbakan Erdoann Diyarbakr ziyaretinde açklad, cezaevinin müzeye dönütürülmesi kararyla ilgili deerlendirmelerde bulunan Orhan Mirolu, Sayn Erdoana srf ve yalnzca bir Diyarbakr cezaevi madurunu listelere alp milletvekili olmasn salad için ömür boyu minnettar kalacam. Aslnda Cumhurbakanmz 10 yl önce bu cezaevini kapatmay istiyordu. Diyarbakrdaki bir mitingde benim de adm telaffuz ederek Diyarbakr Cezaevinden söz etti. Cezaevi o konumadan sonra Türkiyenin gündemine girdi. Yüzleme toplantlar ve tartmalar yapld. Ama çözüm sürecini engelleyenler maalesef bu lml iklimi de sabote ettiler ve itibarszlatrdlar. diye konutu.
Karar memnuniyetle karladn anlatan Mirolu, unlar kaydetti:
Hayatmzn neredeyse krk ylna mal olmu bir maduriyetin, Türkiyenin siyasi tarihini deitirmi bir süreçle hesaplamann ve mücadele etmenin bir müjdesi gibi hissettim. Ama daha bu müjde ilan edilir edilmez, itibarszlatrma ve önemsizletirme kampanyalar da balam oldu. Bunu yapanlarn bu tür yüzleme hamlelerinden anladklar bu tür mekanlarn kendi siyasi hikayelerine dönütürülmesidir. Türkiye bunu asla yapamaz ve yapmayacak da... Buras evet kültürel projelerin de hayata geçebilecei ama bir hafza mekan olarak da korunup deerlendirilebilecei bir yer olmaldr.
Bu dönem milletvekili olmadn hatrlatan Mirolu, ancak Meclis nsan Haklar Komisyonuyla görüerek, zamannda bu cezaevi için yaptklar çalmann yeniden deerlendirilmesine katkda bulunabileceini bildirdi. Mirolu, çünkü bu tür yüzleme projelerinde kamuoyu algs ve hissiyat son derece önemli ve kymetlidir. Doru bir zeminde ilerlemez ve alg operasyonlaryla kuatlrsa, ka yapaym derken göz çkarma hallerine düülebilir . Hassas bir mesele. Madurlardan ve bu konuda krmadan dökmeden fikir beyan edecek herkesten de olabildiince istifade edilebilir. dedi.