Spectrum House Düşünce ve Araştırma Merkezi, Kürt toplumunun Kürt meselesinin tezahürlerine dair algı, tutum ve beklentilerini ölçmek Kürtlerin yoğunlukta yaşadığı 15 ilde saha çalışması yaptı.
15 İLDE SAHA ARAŞTIRMASI
Diyarbakır, Van, Mardin, Erzurum, Batman, Hakkri, Şanlıurfa, Şırnak, Adıyaman, Siirt, Ağrı, Bitlis, Muş, Kars ve Tunceli (Dersim) olmak üzere 15 ilde 1134 kişi ile yüz yüze gerçekleştirilen saha çalışmasının raporu yayımlandı. Dr. Azat Barış, Zeki Görür, Ebru Özdemir, Dr. Yasın Duman, Dr. Ayhan S. Işık ve Ayşe Öktem, Dara Demiralpın görev aldığı araştırmada saha koordinasyonunu ise Demet Sabuncuogˆlu ile Hunav Altun görev aldı.
GÜNLÜK YAŞAMDA KÜRT MESELESİ
Araştırma grubunda yer alan katılımcıların Kürt meselesinin kendilerinin veya ailelerinin günlük yaşamlarını ne ölçüde etkilediği sorusuna verdikleri yanıtlar incelendiğinde, katılımcıların üçte birinden fazlasının (%34.7) oldukça fazla, beşte birinden fazlasının (%20.5) orta düzeyde etkilediğini belirt- tikleri görüldü. Katılımcıların yaklaşık beşte birinin (%19.8) Kürt meselesinin günlük yaşamlarını az yine %19.8inin hiç etkilemediğini belirttikleri görülen araştırmada, bulgularından hareketle, katılımcıların %75inin kendi ve ailelerinin Kürt meselesinden kaynaklı sorunlardan oldukça fazla, orta düzeyde ve az etkilendikleri ön plana çıktığı belirtildi.
PARTİLERİN YAŞAMINA ETKİSİ NEDİR
AK Partiye oy veren katılımcıların % 49.2sinin Kürt meselesinin günlük yaşamlarını hiç etkilemediğini belirttikleri araştırmada, Yeşil Sol Partiye oy veren katılımcıların yüzde 59.4ünün Kürt meselesinin günlük yaşamlarını oldukça fazla etkilediğini belirttiler. CHPye oy veren katılımcıların ise, % 34.4ünün Kürt meselesinin kendi ve ailelerinin yaşamlarını orta düzeyde etkilediğini belirttiği görülürken, %17.2sinin bu meselenin hayatlarını hiç etkilemediğini belirtmeleri dikkat çekti.
TOPLUMSAL ETKİ ORANI NEDİR
Araştırma grubunda yer alan katılımcılara, Kürt Meselesinin En Önemli Toplumsal Etkisi Nedir sorusu da yöneltildi. Katılımcıların sadece %12.5inin herhangi bir etkisi bulunmadığını belirtirken, % 80inden fazlasının Kürt meselesinin toplumsal etkiler yarattığını belirtti. Katılımcıların üçte birine yakınının (%30.6) Kürt meselesinin en belirgin toplumsal etkisinin toplumsal ayrışma ve kutuplaşmanın artması olduğunu, % 26.8inin ülkede Kürtlere karşı ırkçı uygulama ve saldırıların yaygınlaşmasını en önemli etki olarak gördükleri ifade etti.
OY TERCİHİNDE KÜRT MESELESİ
Araştırmaya katılanlara son genel seçimlerde Kürt meselesinin seçim kararlarını ne ölçüde etkilediği de soruldu. Bu soruya verilen yanıtlar irdelendiğinde, katılımcıların sadece %22.8inin hiç etkilemediği yanıtını verdikleri görülürken, oldukça etkiledi ve biraz etkiledi yanıtlarını verenlerin oranlarının % 69 olması dikkat çekicidir.
AK Partili katılımcıların %49.2sinin Kürt meselesinin seçim kararlarını hiç etkilemediğini belirttikleri görülürken, %39.4ünün biraz, oldukça ve tamamen olmak üzere doğrudan ya da dolaylı bir şekilde etkilediğini belirttikleri dikkat çekmektedir.
Yeşil Sol Partili katılımcıların % 41.7sinin Kürt meselesinin seçim kararlarını oldukça etkilediği yanıtını verdikleri ve %27.5lik bir kesimin de tamamen etkilediğini belirttikleri görülmektedir. Yeşil Sol Partili katılımcıların %88.3ünün oldukça, tamamen ve biraz etkilediğini belirttikleri dikkat çekmektedir.
HÜKÜMETİN KÜRT POLİTİKASI
Hükümetin Kürt Meselesinin çözümüne Yönelik Politikalarını Nasıl Değerlendiriyorsunuz sorusuna verdikleri yanıtlar incelendiğinde, Kürt katılımcıların sadece %16.8inin bu politikaları olumlu bulduğu görülmektedir. Katılımcıların %57si hükümetin Kürt meselesinin çözümüne yönelik politikalarını olumsuz bulduğunu ifade ederken, %16.8inin ne olumlu ne olumsuz, %9.3ünün ise (kararsızlar, fikri olmayanlar ve cevap vermek istemeyenler) bu konuda görüş belirtmedikleri gözlemlenmektedir.
AK Partili katılımcıların sadece % 49.2sinin bu politikaları olumlu bulduğu, ne olumlu ne olumsuz bulanların %26.4, olumsuz bulanların ise %13.6 olduğu görüldü. Araştırma grubunda yer alan Yeşil Sol Partili katılımcıların %82sinin hükümetin Kürt meselesinin çözümüne yönelik politikalarını olumsuz bulduğu izlenirken, sadece %5.1inin olumlu olarak algıladığı görüldü. CHPli katılımcıların sadece %4.9u hükümetin Kürt meselesinin çözümüne yönelik politikalarını olumlu bulduğunu ifade ederken, %68inin olumsuz bulduğu görülmektedir.
HDPNİN KÜRT POLİTİKASINA BAKIŞI
Araştırma grubunda yer alan katılımcıların Kürtlerden En Fazla Oy Alan HDPnin Kürt Meselesinin çözümüne Yönelik Politikalarını Nasıl Değerlendiriyorsunuz sorusuna verdikleri yanıtlar incelendiğinde katılımcıların sadece %36.7sinin bu politikaları olumlu bulduğu dikkat çekmektedir. Katılımcıların %27.9u HDPnin politikalarını olumsuz bulurken, ne olumlu ne olumsuz bulanların oranının %24.2, kararsızım (%4.7) ve fikrim yok (4.5), cevap vermek istemiyorum diyenlerin (%2.1) oranının %35.5e tekabül ettiği görülmektedir.
AK Partili katılımcıların yarısından fazlasının, CHPli her üç katılımcıdan birinin, Yeşil Sol Partili katılımcıların %12.5inin, oy kullanmayan ve cevap vermek istemeyen her üç katılımcının HDPnin Kürt meselesinin çözümüne yönelik politikaları olumsuz olarak değerlendirdiğini belirttiği görülmektedir. Yeşil Sol Partili her on katılımcıdan sadece altısı HDPnin Kürt meselesinin çözümüne yönelik politikalarını olumlu bulması dik- kat çekicidir.
MUHALEFETİN KÜRT POLİTİKASI
Muhalefetin Kürt Meselesinin çözümüne Yönelik Politikalarını Nasıl Değerlendiriyorsunuz sorusuna verdikleri yanıtlar incelendiğinde; %58.6sının olumsuz, %19.8inin ne olumlu ne olumsuz, %9.2sinin olumlu, %6.2sinin fikrim yok ve %5.4ünün kararsız olduğu görüldü. Sadece her on katılımcıdan birinin muhalefetin politikalarını olumlu bulması oldukça dikkat çekicidir.
KÜRT MESELESİ VAR MI YOK MU?
Araştırma grubunda yer alan katılımcıların %71.3ünün Kürt meselesi vardır ve çözülmesi gereken bir sorundur ifadesine katıldıkları, %8.6sının Kürt meselesi vardı ve çözüldü, %7.5inin Kürt meselesi yoktur yanıtını verdikleri, %5.7sinin kararsız, %4.9unun fikrim yok, %1.9unun ise cevap vermek istemediği görülmektedir. AK Partili katılımcıların %31.2sinin Kürt meselesi vardır ve çözülmesi gereken bir sorundur ifadesine, %25inin Kürt meselesi vardı ve çözüldü ifadesine, %22.4ünün Kürt meselesi yoktur ifadelerine katıldıkları görülmektedir.
Yeşil Sol Partili katılımcıların %93.9unun Kürt meselesi vardır ve çözülmesi gereken bir sorundur ifade- sine katıldıkları izlenmektedir. CHPli katılımcıların %65.6sının Kürt meselesi vardır ve çözülmesi gereken bir sorundur ifadesine katıldıkları, oy kullanmayan katılımcılar arasında bu oran %65.6, cevap vermek istemeyen katılımcılarda ise %59.4 olarak ölçülmüştür.
KÜRT MESELESİNDE MEDYANIN ROLU
Kürt barışı konusunda toplumun farklı kesimlerinin kaynaşması için en etkili mekanizmayı belirlemeye çalışan soruya verilen yanıtlara siyasi parti tercihlerine göre bakıldığında; AK Partili katılımcılar arasında %28.8 ile ana akım medyanın en etkili mekanizma olduğunu düşünenlerin oranı en yüksek olduğu gözükmektedir. Bu grupta ayrıca %19.0 ile sivil toplum kuruluşları ikinci en yüksek tercih edilen mekanizmadır. fikrim yok ifadesini seçenlerin oranı %18.6 ile dikkat çekicidir.
Yeşil Sol Partili katılımcılar arasında %45.1 ile ana akım medyanın en etkili mekanizma olarak görüldüğü izlenmektedir. Sivil toplum kuruluşları tercihi %28.4 ile bu grupta da ikinci sıradadır.
CHPli katılımcılarda da %42.6 ile ana akım medya en yüksek orana sahip mekanizmadır. Sivil toplum kuruluşları %16.4 ile ikinci sırada yer alırken, akademik kurumların da %11.5 ile bu grupta belirgin bir tercih olarak öne çıktığı görüldü..
çÖZÜM SÜRECİNDE KİMLER ROL ALMALI?
Araştırma grubunda yer alan katılımcılara Kürt Meselesinin çözüm Yöntemi Açısından 2013-15 Yılları Arasında Olduğu Gibi Sadece Hükümetin mi Rol Alması Gerektiğini Yoksa Parlamentonun da Dhil Olması Gerektiğini Düşünüyorsunuz sorusu da yöneltildi. Sorulara verilen yanıtlar incelendiğinde katılımcıların % 34ünün hükümet, parlamento ve başka bir- imlerin de (örneğin, sivil toplum kuruluşları vb.) dhil olması gerektiğini düşündüklerini ifade ettikleri izlenmektedir. Bu oran, hükümet, parlamento ve sivil toplum gibi unsurların Kürt meselesinin çözü- münde önemli rol oynadığını, ancak diğer aktörlerin de dhil olmasıyla daha etkili olabileceği fikrinin öne çıktığını göstermektedir. Ayrıca, katılımcıların %31.4ünün hem hükümetin hem de parlamentonun rol alması gerektiğini düşündükleri izlenmektedir. Katılımcıların %15.6sının ise sadece hükümetin rol alması gerektiğini düşündükleri görülmektedir.
AK Partili katılımcıların %38inin sadece hükümetin rol alması gerektiğini düşündüğü, %17.6sının hem hükümetin hem de parlamentonun rol almasını istediği, %15.6sının ise hükümet, parlamento ve başka birimlerin de dhil olması gerektiğini düşündüğünü belirttiği görülmektedir.
Yeşil Sol Partili katılımcıların %44ünün çözüme hükümet, parlamento ve diğer birimlerin (sivil toplum kuruluşları vb.) dhil olmasını istediği, %37.8lik bir kesimin ise hem hükümetin hem de parlamentonun rol almasını desteklediği izlenmektedir.
CHPli katılımcıların %43.4ünün hem hükümetin hem de parlamentonun rol almasını istedikleri, %38.5inin ise hükümet, parlamento ve başka birimlerin de dhil olması gerektiğini belirtiler.
çÖZÜMDE HANGİ LİDER ROL ALMALI?
Kürt sorununun çözümüne kimin/hangi kurumun ya da partinin liderlik etmesi gerektiği sorusuna verdikleri yanıtlar incelendiğinde katılımcıların %56.78inin (Kürtler, HDP, Abdullah Öcalan, Selahattin Demirtaş), %19.04ünün Hükümet, (Recep Tayyip Erdoğan, AK Parti), %8.85inin muhalefet, (CHP, Kemal Kılıçdaroğlu, Ekrem İmamoğlu), yanıtını verdi.