KONDA, HDPli seçmenlere dair raporunu açklad. Raporda yer alan verilere göre, büyük oranda genç nüfustan oluan HDPli seçmenler Türkiye nüfusunun en yoksul kesimi konumunda görülüyor. HDP, barndrd farkl din ve mezhepler açsndan ise Türkiyenin mikrokozmu durumunda.
24 Haziran seçimleri öncesi dört büyük parti olan AK Parti, CHP, HDP ve MHPnin seçmen tabannn profillerini, ihtiyaç ve taleplerini Seçmen Kümeleri balyla raporlatran aratrma kuruluu KONDA, dier partilerin ardndan son olarak HDPye dair raporunu paylat.
Yusuf Kutlu tarafndan hazrlanan raporda, HDP seçmeninin eitim durumundan ekonomik durumuna, etnik aidiyetinden sosyal medya kullanmna ve Türkiye iç ve d sorunlarna dair bakna dair profili ortaya konuldu.
YA GRUPLARINA GÖRE DAILIMI
2010dan 2017ye kadar bütün veriler deerlendirildiinde HDP/DBPnin ald destein yarsn 18- 32 ya aralnda genç tabir edilen bir kesimden ald görülmekte. Türkiyenin genel nüfusu ile karlatrdnda HDP/DBPye destek olan 18-32 ya aralndaki kesim, Türkiyedeki oranndan yüzde 10-15 puan daha fazla. Buna karn Türkiyedeki 49 ve üzeri yata olan kesim, HDP/DBPyi destekleyen bu ya aralndaki kesimden genel ortalamada yüzde 10 daha fazla.
ETM DURUMUNA GÖRE DAILIM
Düük bir ivmede ve kstl oranlarda olmasna ramen, Türkiyede eitimli nüfusun artna paralel bir ekilde HDP/DBPye destek olanlarn eitim seviyesinde de art sözkonusu. HDP/DBPye destek olanlarn bel kemiini lise alt eitim durumuna sahip olanlar olutururken, bu grup 2010dan 2017ye doru HDP/DBP seçmenleri içerisinde azalma kaydetti. 2010da yüzde 72 olan oran azalarak 2017de yüzde 57ye kadar dütü. Bu süreçte HDP/DBPnin oy oranndaki art da göz önünde bulundurulduunda, seçmen içerinde lise alt eitim durumuna sahip olanlarn yerini lise ve üniversite mezunu olanlarn ald belirtildi.
, MESLEK VE EKONOM
HDPyi destekleyenlerin meslekleri durumlar deerlendirildiinden ise, Türkiye ortalamasnda olduu gibi ev kadnl en yüksek oranda. 2010-2017 yllar içerisinde HDP/DBP seçmen profilinin çalma durumunun dalmna gerek seyir, gerekse ortalama üzerinden bakldnda ev kadnlarnn pay oldukça yüksek. Örnein, bu yllarn ortalamasna baklacak olursa, yüzde 29luk bir oranla destekleyenlerin ev kadnlar iken, bu oran Türkiyede yüzde 32 civarnda.
Yine kendini çalmaz halde olarak tanmlayanlarn oran, Türkiyedeki genel orandan iki kat fazla. siz ve i arayanlar Türkiyedeki bu orandan iki kattan daha fazla. HDP/DBPyi destekleyen ev kadn oran, Türkiyedeki toplam orandan yüzde 2 daha az.
En dikkat çeken oranlardan bir dieri ise, emeklilik oranlar. Türkiyedeki emeklilik oran yüzde 13lük bir orana yakn iken, HDP/DBPlilerde bu oran sadece yüzde 4,5. Marjinal sektör eklinde lanse edilen i kollarnda yer alanlarn Türkiyedeki orann 3 katndan fazla.
Dier çarpc veriler ise HDPnin oransal olarak daha yüksek olduu, kendi mesleini doktor, avukat, mimar, tüccar, sanayici, i adam, küçük esnaf, zanaatkar, oför ve içi olarak belirten oran Türkiyedeki genel yüzdelik oranlardan daha yüksek. Emeklilik, marjinal sektör ve isiz oranlarnn HDP/DBPlilerin Türkiye ortalamasnn oldukça üzerinde olmasndan dolay düük oranlarda beklenilebilecei devlet memuru, müdür vb. gibi ilerdeki oran sadece 1,2 puanlk bir farkla Türkiyedeki genel orann altnda.
AYLIK HANE GELR
Genel olarak Türkiye ve HDP/BDPlilerin karlatrmasnda, düük olan gelirlerde HDP/BDPliler oransal üstünlüü söz konusu iken, yüksek olan ücretlerde genel Türkiye oranlarnn daha yüksek olduu sonucu ortaya çkmaktadr. Bu deerlendirmeden gelen sonuç ise genel Türkiye oranlarna kyasla daha yoksul olduu.
EKONOMK SINIFLARA GÖRE DAILIM
Ekonomik snflar üzerinden yaplan analizlerde HDPlilerin ekonomik olarak daha alt snflarda younlat görülmekte. HDPlilerin yaklak yüzde 45i alt gelir snf olarak tabir edilen alanda birikmi durumda. Türkiye geneli için ise alt gelir snf yüzde 19luk bir ortalamada. HDPliler 2013te alt orta snf olarak tabir edilen alanda yüzde 28lik bir oran temsil ederken, Türkiye geneli için bu oran ise yüzde 37dir. Aradaki fark sürekli azalarak 2017de yüzde 2 puan olmutur; HDPliler yüzde 29, Türkiye yüzde 31.
YAANILAN YER VE OTURULAN EV
Türkiye toplumu ile HDPlilerin arlkl olarak apartmanlarda ve müstakil geleneksel evlerde yaad grafikte görülmekte. HDPyi destekleyenler için apartman ve müstakil, geleneksel evlerde yaama oran hiçbir zaman yüzde 80in altna dümedii gibi yüzde 90n üstüne de çkmamakta. Geriye kalan yüzde 10-20lik kesim, ekonomik açdan iki uç kesimini temsil etmekte: gecekondu, svasz apartmanlarda ve site içerisinde yaayanlar. Bu sonuçlar, ayn oranlarda olmasa bile genel Türkiye için de geçerli.
ADYET VE ETNK KÖKEN
Özellikle 2013ten, yani HDPnin örgütlenme anlamnda daha aktif çalmaya balad dönemden itibaren, kendini Kürt olarak tanmlamayanlarn orannda art söz konusu. Özellikle Haziran 2015 seçimlerinde kendini Kürt olarak tanmlamayanlarn oy orannn artt, HDPnin ald oyun yüzde 10una yaklat görülmekte. Kendini Türk olarak tanmlayanlarn oranlar 2014 ve 2015te srasyla yüzde 8 ve yüzde 9 olarak görünmekte fakat 2016, 2017 ile birlikte yüzde 1-2 puan kadar bir düü gözlenmekte.
DN, NANç VE GÜNDELK HAYAT
Destekleyenlerin dini ve mezhepsel açdan dalmna Türkiye geneliyle karlatrlmal olarak bakldnda, HDPye destekleyenlerle Türkiyenin mezhep haritasnn oransal boyutta birbirlerine oldukça paralel olduu görülmekte. HDP süreci ve onu önceleyen DBPnin son iki yl üzerinden bakldnda ortalama yüzde 90 oranla Sünni Müslüman arlkl bir kitleyle karlalmakta. Bununla birlikte sadece din ve mezhep balamnda incelediimizde HDPnin, Türkiyenin mikrokozmu olduu söylenebilir.
NTERNET VE SOSYAL MEDYA
nternet ve sosyal medya kullanm üzerinden HDP seçmeni ve destekçileri incelediinde de yüzde 55 ile en yaygn kullanldklar sosyal medya mecrasnn Facebook olduu ortaya çkt. HDPlilerin yüzde 49unun Whatsapp, yüzde 32sinin Instagram, yüzde 26snn Youtube, yüzde 24unun ise Twitter kullandn, yüzde 29unun internete hiç girmediini ve yüzde 6snn internete girdiini, fakat sosyal medya kullanmadn belirtti.
HAYATI YAAMA BçM
Türkiye genelinde ve HDP mensuplarnda hayat tarz kümelerinin dalmlar ve bunlarn yllara göre geçirdii deiim incelendiinde ortaya çkan tablo ilgi çekici. Türkiye genelinde Modern, Geleneksel Muhafazakr ve Dindar Muhafazakr kümelerinin yllara göre dalm deiiklik göstermemekle birlikte 2010-2017 arasndaki süreçte, kendini modern olarak tanmlayan HDPlilerin oran yüzde 24ten yüzde 31e yükselmi, kendini dindar muhafazakr olarak gören HDP destekçilerinin oran ise yüzde 33ten yüzde 24e çekilmitir.
HDPLLER VE SEçMLER
Yine seçim ve hileli oy saymna dair yöneltilen soruya cevaben HDPlilerin yüzde 51i kesinlikle doru yantn verirken, Türkiye genelinde bu oran yüzde 31. Doru yantn verenlerin oran HDP içerisinde yüzde 40 iken, Türkiye genelinde yüzde 28. Seçimlerde hile yaplmadn deiik younluklarda düünenlerin HDPliler içindeki oranna bakldnda yüzde 10, Türkiye genelinde ise yüzde 42 olduu görülüyor. Bu veriler nda açk bir ekilde görülmektedir ki, HDP destekçileri/seçmenleri/üyeleri arlkl oranlarda, seçimlerde hile yapldn düünmekte ve bu anlamda Türkiye ortalamasndan yüksek deerler göstermekte.
Bu yönlü olarak 16 Nisan 2017de anayasa deiiklii referandumunda, oy saymnda hile yapldn beyan eden HDPlilerin oran yüzde 85 iken, Türkiye genelinde bu oran yüzde 43te kald.
HDPLLER VE KÜRT DEVLET
HDPlilerin ve Türkiye genelinin Kürtlerin Suriyede idari birimler kurmas ve Türkiye müdahalesine yönelik soruya verdikleri yantlar incelendiinde de, HDPliler yüzde 89luk bir oranla Türkiyenin müdahale etmemesi gerektiini düüncesinde.
HDPLLER VE çÖZÜM SÜREC
2016da yaplan aratrmalarn verilerine göre, HDPlilerin yüzde 92si Kürt meselesinde bara ve müzakere masasna geri dönülmesi gerektii düüncesinde. Bu beyan yüzde 68 oranyla kesinlikle vurgusu tamakta.