Salk Bakan Fahrettin Koca, korona virüsü (Covid-19) salgnyla ilgili Bilim Kurulu toplantsnn ardndan açklama yapt. Koca, Türkiyemiz koronavirüse kar mücadelesinde ilk dönemi tamamlamtr. Mücadelemizin birinci dönemi 2020 ylna koronavirüs korkusuyla girdiimiz günlere dayanyor. Bilindii üzere Ocakn 15inde bu yeni hastala yaklamn nasl olacan belirlemi, 81 ilimizin hfzsshha kurullarn harekete geçirmitik. Yine ayn gün Bilim Kurulumuzu kurmutuk dedi.
Türkiyede ilk vakann 11 Martta görüldüünü hatrlatan Koca, O tarihte dünyada hastaln yayld snrl sayda ülkede toplam vaka says 119 bin 132 idi. Vaka artlar, ölüm saylar önlenemez ekilde devam etti. Bugün 210 ülkede 3 milyon 747 bin 301 vakaya, 258 bin 962 ölüme ulat diye konutu.
Dünyada salgnn hz kesilebilmi deil diyen Kocann açklamasndan satr balar öyle:
YLEEN SAYISI LE VAKA SAYISI ARASINDAK FARK AZALIYOR: Türkiyede ise seyir öyle oldu: Vaka says 4 hafta içinde en üst düzeye ulat ve inie geçti. 11 Nisan günü, 33 bin 170 kiiye test yaparak, bir günde 5 bin 138 vaka tespit etmitik. Bu, bir günde en çok vaka tespit ettiimiz tarihti. 29 Nisanda günlük test saymz 43 bin 498e ulat. Test saysndaki bu arta ramen vaka says azalmaya balad. 29 Nisan koronavirüsle birinci dönemi geride braktmz tarihtir. Dün itibaryla iyileen hasta saymz 73 bin 285e çkmtr. yileen vaka says ile toplam vaka says arasndaki fark azalyor.
BAZI UYGULAMALARDA DEKLE GDEBLRZ: çinde bulunduumuz hafta önemli gelime daha oldu. Bu hafta ilk kez iyileen hasta saymz, mevcut koronavirüs hasta saymz at. Belirttiim sonuçlar tan ve tedavideki baar salgn kontrol altna aldmzn kantlardr. Artk salgn yönetiminde güncel politika ve uygulamalarmzda baz deiikliklere gidebiliriz.
KNC DÖNEMN LK GÜNLERNDEYZ: imdi yine altn çizerek ilave etmek istiyorum: u anda koronavirüsle mücadelemizin ikinci döneminde yeni dönemin ilk günlerindeyiz. Bu ikinci dönemde baar yine baz koullara baldr. Tedbir almak, tedbirlere uymak baarnn garantisidir. Tedbirsiz davranmak koronavirüs tehdidinin ortadan kalktn varsaymaktr. Tedbir zorunludur, çünkü tehdit devam etmektedir.
VRÜS ÖNGÖREMEYECEMZ BR DÖNEM BOYUNCA ARAMIZDA DOLAACAK: Virüsü tayan insanlarn tamamnn hastanelerde veya evde izolasyon altnda olduunu düünmek büyük yanlgdr. Virüs u anda öngöremeyeceimiz bir dönem boyunca dünyada, bu toplumda, aramzda dolamaya devam edecektir. Virüs konuk olduunuz yerde, bindiiniz asansörde, gittiiniz berberde, beklediiniz otobüs duranda, alveri yaptnz markette, kalabalna kartnz caddede karnza çkabilir. Bunu tam olarak bilemezsiniz. Hiç tanmadnz bir taycdan hastal kolayca alabilirsiniz. Salgn kontrol altna alnabilmitir ama virüsle ilgili gerçekler deimemitir. Eviniz virüse kar halen en güvenli ortam olmaya devam etmektedir.
ÖZGÜR AMA KONTROLLÜ OLACAIZ: Bu gerçek elbette virüse kar mücadele ederek kazandmz serbestliklerden vazgeçmek anlamna gelmez. Özgür ama kontrollü olacaz. Eer bugüne kadar tedbirlere sk ekilde uyulmasayd bulunduumuz noktaya gelmemiz söz konusu olamazd. Mücadelenin ikinci dönemindeyiz diyemezdik. imdi yaama alanmz geniliyor fakat ayn tedbirleri daha geni alanda uygulamaya geçiriyoruz. Sosyal hayat için kontrolü elimize alyoruz.
GERçEKLERN STEKLERDEN FARKLI OLDUUNU KABUL ETMELYZ: Aziz milletim, ciddi baar gösterilen her mücadelenin mutlaka bir ödülü vardr. Bulunduumuz noktada tüm dünyann model alma çabas içine girdii baarnn sahipleri olarak, 83 milyon bu baarnn ödülünü almaya elbette hak ediyoruz. Haklyz dardaki hayat özledik, iimizi düzene koyma istei duyuyoruz, sevdiklerimize sarlabilmek, bayramda büyüklerimizin ellerinden öpebilmek istiyoruz. Küçük mutluluklar bile u andaki hayatmza renk getirecek. üpheniz olmasn siz neler hissediyorsanz, bu mücadelede her gün hayatlarn riske atanlar da ayn eyleri hissediyor, sizin için ayn eyleri istiyor. Fakat gerçeklerin isteklerden biraz farkl olduunu kabul etmeliyiz.
KONTROL KAYBI KNC DALGANIN DAVETçS OLUR: Balayan yeni dönemi bildiimiz anlamda, tipik bir normalleme dönemi deildir. Kstlarn biraz esnedii dönemdir. Hayatmzn salmz garanti edecek ekilde ksmen özgürlemesidir. Yeni dönem tedbirlerle özlemlerin sentezidir. Balayan günler, 11 Marttan bu yana gösterdiimiz çabann imdiki ödülüdür. Ama bu ödül, büyük ödül deildir. Hassas davranmazsak serbestlik yeni mecburiyetlere yol açar. Risk devam etmektedir. Kontrolün kayb, ikinci bir dalgalanmann davetçisi olacaktr. Bunu birçok ülkede gördük. Salgn yeni ölümlerle baarlar sfrlad.
HAZRANA LKN ÖNGÖRÜLERMZ DAHA SOMUT: Türkiyede salgn mevcut artlarda kontrol altna alnmtr. Mays ayna kyasla hazirana ilikin öngörülerimiz daha da somuttur. Ama tekrar vurgulamak isterim, koronavirüs tehdidi ortadan kalkm deil. Bu son taycnn izolasyonu, tedavisi ile mümkündür. Risk, varln uzun süre sürecek. Koronavirüs olay, 60 milyondan fazla insann hayatn kaybettii kinci Dünya Savandan sonra bütün dünyay ayn anda ilgilendiren, ortak gündem olan ilk olaydr. Bu bilgi bile meselenin büyüklüünü ortaya koymaktr. Bu sebeple 2020 öncesi anlamnda normal hayata dönü fikri bütün dünyada yanl bulunmaktadr. Tedbir kabiliyeti yüksek bir toplum olarak biz, bu fikri benimsemek zorundayz. Bugüne kadar her ne kadar normale dönü ifadesi yer yer kullanlsa da esasnda normale dönmüyoruz. Yeni hayatn normallerini oluturuyoruz. Bu hayatn normali eskisinden farkl olacaktr. Toplum olarak ortaya koyduumuz fedakarln ödülünü hzl serbestlik olarak talep etmemeli, böyle yaamamalyz.
KNC DÖNEMN HEDEF HAYATI YENDEN DÜZENLEMEK: Salgnla mücadelede birinci dönemde hedefimiz hastal kontrol altna almakt. Koronavirüsle mücadelenin ikinci döneminde, hedefimiz ne olmaldr? Hedefimiz, hastaln önündeki frsatlar ortadan kaldrmak ve hayat yeniden düzenlemektir. Baz kstlar esnettiimiz yeni döneme isim vermeye yararl buluyoruz. Bu ismin riskleri kontrol altna almada yardmc olabileceini düünüyorum. çünkü isim bize mücadelemiz için bir fikir verecektir. Bu isim kontrollü sosyal hayattr.
KONTROLLÜ SOSYAL HAYATI BU DÖNEMN STRATEJS: Önümüzdeki günlerde evlerimizden daha sk dar çkacaz. Ev hayatndan sosyal hayata geçi artacak. Virüse kar mücadelede bu yeni durumun kurallar, tedbirleri olmaldr. Kontrollü sosyal hayat bunlarn ifadesidir. Kontrollü sosyal hayat ikinci dönemin stratejisidir. Bir arada olduumuz tüm alanlar için yeni yaam biçimidir. Özgür ama tedbirli bir hayat tarzna geçiyoruz. Kuaföre gideceiz ama önlemlerin alnp alnmadna bakacaz. çkp alveriimizi yapabileceiz ama ulama, younlamaya, yaknlamaya dikkat edeceiz.
K TEMEL TEDBR UYGULAYACAIZ: Kontrollü sosyal hayatta iki temel tedbir var. Birincisi dar çkmamz gerekiyorsa mutlaka maske kullanacaz, ikincisi sosyal mesafeyi dikkatli bir ekilde ayarlayacaz. Virüsün solunum yoluyla kesinlemi bilgidir. Bu nedenler eer sosyal mesafeyi ayarlamazsak maske tek bana yeterli olmayacan bilmeliyiz. Maske ve sosyal mesafe birbirini tamamlayan iki tedbirdir.
UYGULAMA LK GÜNDE 5 MLYON 600 BN KYE ULATI: Bakanlmzn gelitirdii mobil uygulamay, kontrollü sosyal hayat döneminin son derece önemli ihtiyaçlarndan biri olarak görüyoruz. Uygulama ücretsizdir. Mobil uygulama sizi Covid-19 konusunda yönlendirmek, günlük hayatta karlaabilecek riskleri en aza indirgemek amac ile gelitirildi. Bu uygulama ile bulunduunuz ortamda ya da gitmek istediiniz yerde ne ölçüde riskli bir durumla karlaabileceiniz görebilir annda tedbir alabilirsiniz. Uygulama devreye alnd ilk günde 5 milyon 600 bin kullancya ulat. Bugün itibaryla anlk ilem kullancs 1 milyonu amtr.
TEST KAPASTESN ARTIRACAIZ: Salk ordunuz olarak bu süreçte test kapasitemizi düürmeyeceiz artracaz. Her yeni vakada filyasyon yöntemini titizlikle uygulayacaz. Vakalarmz erken tespit edeceiz. Tedavide tecrübemiz bize yol gösterecek. Toplu mekanlarda düzenli taramalar yapacaz. Hedefimiz yeni hasta saysnn, yeni vefat saysnn sfr olduu bir tablo.
MASKELERDE TABAN FYATI EN GEç CUMA AçIKLANACAK: (Maskelerin satyla ilgili kurallarn ne olacana dair soru üzerine) Yeni bir normalleme sürecine giriyoruz yani bu sürecin ikinci dönemi. Bizim kontrollü sosyal hayat olarak tanmladmz bu dönem. Bu dönemde daha bir normalleme ve kstl da olsa serbestliin olduu bu dönemde, maskeye ihtiyacn daha fazla olacan biliyoruz. çünkü hiç kimsenin darya maskesiz çkmasn uygun görmüyoruz. Daha çok özellikle eczaneler üzerinden 30-65 ya aras dönem için 10 günde bir 5li paket ücretsiz verilme eklinde bir uygulamamz vard. Bununla ilgili de yaklak 39 küsur milyon kiiye mesaj gitti ve datm yapld. u ana kadar datm yaplan maske says 160 milyonu buldu. Bu yeni dönemde ihtiyac daha fazla olabilecek vatandamz olacak bu dönemde. Bu ihtiyac gidermek anlamnda yüksek bir fiyat olmamak kaydyla, yani taban fiyatn belirlendii dönem olacak. Buna ilave olarak yani ücretsiz mesaj da gönderip verdiimiz maskeler dnda vatandan ihtiyac olma durumunda maskeye eriebilmek için eczanelerden, marketler dahil olmak üzere, medikal maazalar dahil olmak üzere birçok yerden alabilmelerinin önü açld, taban fiyat olmak kaydyla. O da zannediyorum yarn en geç cuma günü itibaryla Ticaret Bakanlmzn bununla ilgili açklamas olacak.
HER SEKTÖR çN REHBER HAZIRLANACAK: (Faaliyete geçecek sektörlerde hangi tedbirler alnacak?) Önümüzdeki haftayla ilgili alnabilecek tedbirlerde özellikle her bir meslek grubuna rehberler yaynlam olacaz. Bilim Kurulu kuaföre giderken veya giyim maazasna giderken o iletmenin uymas gereken kurallar ve oraya nasl gidilmesi kurallarn içeren rehberler yaynlanacak. Bunun ilgili iletmelerde asl olmasn istiyoruz, web sayfalarnda olmasn istiyoruz. Bununla Bilim Kurulumuz bütün sektörlere bu rehberleri düzenleyecek.
SORUMLULUK FUTBOL FEDERASYONUNDUR: (Futbol maçlarnn yeniden balamasn nasl deerlendirdii yönündeki soru üzerine) Bilim Kuruluna bu anlamda gelen, görüülen federasyon kararyla ilgili öncesi ve sonras bir durum söz konusu olmad. Özellikle unu ifade etmek istiyorum: Dün bir görümemiz oldu Sayn Bakanmzla (TFF Bakan Nihat Özdemir) ve bununla ilgili bir açklama da yapmtk. Ve orada da net ifade etmeye çalmtm. Özellikle futbol hassas bir konu, geni kitleleri ilgilendiren bir alan ve burada karar vermesi gereken federasyonun kendisi olduunu özellikle altn çizerek ifade etmitim. Yani federasyonun özgür iradesiyle kendi kararn verebileceini, bunu bakanlk olarak asla öneri, yaklam ve katkda bulunmak istemediimizi ifade etmitim. Halen o noktadayz. Bugün yaplan açklamalarda gördüümüz eklinde biz u dönemde federasyonun salk kurulunun olduunu biliyoruz. Bu salk kurulunun bu süreci nasl yönetmeleri gerektiiyle ilgili bir çalma olduunu biliyoruz. Dolaysyla özgür, kendi iradeleriyle karar federasyon zaten verdi, dolaysyla bundan sonraki sorumluluk da federasyonundur. Yani salk kurulu bu anlamda alm olduu kararlar, tedbirler noktasnda, federasyon bu karar alabiliyorsa karar kendisidir, sorumluluk da bu anlamda federasyonundur.
150 BN K TARAMADAN GEçRLECEK: (Toplu taramalar testleri nasl yaplacak, antikor testi kullanlacak m?) Türkiye genelinde bu salgnn derecesini, taycl, hastalk durumunu görmek istiyoruz. Bununla ilgili TÜKle çalma yapyoruz, esaslar belirlendi, kaç kiiye yaplabilecei de netlemi oldu. Temelde hem PCR hem de antikor testini yaparak, taycl, koruyuculuu ve hastalk durumunu ortayla koyan geni, belki de bu anlamda dünyada örnei az bulunan bir çalma olacak, çünkü bölgesel olmayacak, bütün Türkiyeyi ilgilendiren bir çalma olacak. TÜKle yaplan çalmada bize önerilen, Türkiye çapnda ki biz öyle istiyoruz, 150 bin kii taranm olacak. Buna gelecek hafta balam olacaz.
HAFTA SONU YASAIN DEVAMINDAN YANAYIZ: (Hafta sonlar sokaa çkma yasa olacak m?) Bu dönemde hafta sonlarnn, özellikle önümüzdeki hafta içinde sokaa çkma yasa olduunu biliyorsunuz. Ve bu, Sayn Cumhurbakanmzn açklamalaryla da topluma bildirilmi oluyor. Bu hafta sonu için bunu rahat söyleyebiliriz. Bu hafta sonu sokaa çkma yasann devam ettiini, sadece büyüklerimizle ilgili belli zaman diliminin serbest olduunu biliyorsunuz. Önümüzdeki haftalar için de karar alndnda açklanm olur. Ama önümüzdeki devamndan yana olduunu söyleyeyim.
AVMLER HÜKÜMET DEL, LETME SAHPLER KAPATTI: (11 Mays AVMlerin, berberlerin açlmas ve YKS tarihindeki deiiklik karar Bilim Kuruluna m ait?) Bilim Kurulu veya Bakanlmzn veya herhangi bakanln veya hükümetimizin, AVMlerin kapatlmasyla ilgili herhangi bir karar olmamtr. letmelerin kapatlmas ile ilgili kararlar olmutur. Yani lokanta, berber, restoranlarn ve benzeri. Zaten açkt, iletmelerin kendileri bunu sürdürme noktasnda olmadlar. Açlan ne oldu? u süreçte kuaför, berberler belli artlara bal kalmak kaydyla, art giyimevi, züccaciye ve benzeri dükkanlarn açlmasyla ilgili. Restoran, lokanta, kafeler AVMler açlyor diye açlacak m? Hayr açlmayacak. AVMleri iletme sahipleri açyor olsa da u süreçte bu iletmeler kapal olmaya devam edecek. Üniversitelerle ilgili YKS ve LGS karar hükümetimizin bir karardr. Ve bu alnan karar da açkland zaten sayn Cumhurbakanmz tarafndan. mtihanlarn nasl yaplmas gerektiiyle ilgili görüümüzü bildirmi olacaz.
AVMLERE BELL SAYIDA K ALINACAK: AVMlerdeki durumla ilgili biz bütün bunlar Bilim Kurulu deerlendirip, o AVMlerde bulunabilecek kii saysn tespit ediyor olmu olacaz. Eskisi gibi herkes istedii zaman AVMye gidiyor olamayacak. Belirli bir orann üzerindeki AVMde olamayacak. Bununla ilgili rehberler yaynlanyor olacak. Yani yeni dönemin kendine has kurallar olacak.
REMDESIVIR LACINI 400 HASTA çN TEMN ETTK: (Remdesivir ilac Türkiyede kullanlyor mu?) Remdesivir ilac, antiviral bir ilaç. Onay yeni alnan bir ilaç. Biz, daha önce 400 hasta için temin etmitik. Önümüzdeki günlerde kullanmay planladmz bir ilaç. Sonuçlaryla ilgili durumu aktarm olacaz.