Spectrum House Düşünce ve Araştırma Merkezi, İki Seçim Arası Kürt Seçmen Eğilim Raporu hazırladı. Saha araştırmasının, Kürt seçmenin 2024 yılında yapılacak yerel seçimlere dair tutumunu ölçmek ve siyasal tercihlerinde etkili olan faktörleri belirlemek için yapıldığı belirtildi.
Ağustos ayında 1351 kişi ile yüz yüze gerçekleştirilen saha çalışması Diyarbakır, Van, Mardin, Şanlıurfa, Hakkari, Ağrı, Adıyaman, Batman, Kars, Muş, Bitlis; Erzurum, Bingöl, Siirt ve Tunceliyi kapsıyor. Araştırmaya yanıt veren katılımcıların yüzde 57,7si erkek, yüzde 42,3ü kadınlardan oluştu.
GENç SEçMEN SONUçLARDAN MEMNUN DEĞİL
Katılımcılara, 14-28 Mayısta yapılan seçim sonuçlarından memnun olup olmadıkları soruldu. Katılımcıların yüzde 22,6sının seçim sonuçlarından memnun olduğu; yüzde 57,8sinin memnun olmayıp ve beklentilerinin karşılanmadığını düşündüğü; yüzde 11,2sinin kısmen memnun ve bazı beklentilerinin kısmen karşılandığını belirtti.
Katılımcıların eğitim seviyesinin arttıkça seçim sonuçlarından memnuniyetsizliğin arttığına dikkat çekildi. Genç seçmenlerin diğer yaş gruplarından belirgin bir şekilde farklı olarak 14-28 Mayıs seçim sonuçlarından memnun olmadıkları ve beklentilerinin karşılanmadığını ifade ettikleri, orta ve üst yaş gruplarında ise bu eğilimin daha düşük seyrettiğinin görüldüğü dikkat çekti.
YÜZDE 51İ YEŞİL SOL PARTİYE OY VERMİŞ
AK Partiye oy veren seçmenlerin yüzde 72,3ü 14 Mayıs milletvekili seçimlerine dair soruyu memnunum, tercih ettiğim parti başarılı oldu yanıtı verdi. Yeşiller ve Sol Gelecek Partisine (Yeşil Sol Parti) oy veren seçmenlerin yüzde 76,3ü ve CHPye oy veren seçmenin yüzde 77,4ü memnun değilim, beklentilerim karşılanmadı şeklinde yanıt verdi.
Yeşil Sol Partili katılımcıların yüzde 11,3ü, CHPli katılımcıların ise yüzde 2,1i sonuçlardan memnun olduğunu ifade etti. Katılımcıların genel seçimlerde (14 Mayıs) hangi partiye oy verdiklerine bakıldığında, Yeşil Sol Parti seçeneğini tercih eden katılımcı oranı yüzde 51 ile çoğunluğu oluşturdu. Katılımcıların yüzde 21,8inin AK Partiye; yüzde 14,1inin CHPye oy verdiği belirtildi. Oy kullanmayanların oranının yüzde 5,8 olduğu aktarıldı.
GENçLER HANGİ PARTİYİ DESTEKLİYOR?
Yeşil Sol Partiye en çok desteği verenlerin yüzde 57,6 oranında üniversite mezunu ve yüzde 63,3 oranında lisansüstü eğitim grubundaki katılımcılar olduğu belirtildi. Araştırmada, Yeşil Sol Partinin en çok desteği yüzde 60,2 ile 25-34 yaş aralığından; AK Partinin yüzde 37,3 oranında 45-54 yaş aralığından; CHPnin ise yüzde 20,5 ile 18-24 yaş aralığından aldığı ifade edildi.
Kürt seçmenlerin politik tercihlerinin belirlenmesinde parti sadakatinin seçim davranışını etkileyen en önemli belirleyen olarak ön plana çıktı. Araştırmada, bu oran yüzde 30,9 olarak belirtildi. Kürt seçmenin oy verme davranışında parti sadakati faktörünün belirgin bir şekilde ön plana çıkmasının, Kürt toplumunda ideolojik saiklerle oy verme davranışının mahiyetini göstermesi açısından önemli olduğu vurgulandı.
Genç seçmenlerin daha çok parti programı ve politikalarını belirleyici bir faktör olarak ön plana çıkardığı; orta ve üst yaş gruplarında ise bu faktörlerin parti sadakati ve parti lideri olduğu kaydedildi.
14-28 Mayıs seçimlerinde Kürt seçmenlerin AK Partiyi tercih etmelerinde en belirgin faktörün parti lideri, Yeşil Sol Partiyi tercih etmelerinde parti sadakati, CHPyi tercih etmelerinde ise parti programı ve politikalarının ön plana çıktığının görüldüğü ifade edildi.
AK PARTİDEN CHPYE VE YEŞİL SOL PARTİYE GEçİŞLER
Araştırma kapsamında 2018 genel seçimlerindeki seçmen tercihlerine yer verildi. Katılımcıların yüzde 51,1i HDP, yüzde 22,3ü AK Parti, yüzde 5i CHPye oy verdiklerini belirtti. 2018 yılında AK Partiye oy veren seçmenlerin yüzde 82,1inin 2023te de AK Partiye oy verdiği belirtildi. AK Partinin 2018 seçmenlerinden yüzde 3,7sinin CHPye, yüzde 2,3ünün Yeşil Sol Partiye geçiş yaptıkları belirtti.
2018de CHPye oy veren seçmenlerin yüzde 72,1i 2023te de CHPye oy verdiğini aktardı. 2018de HDPye oy veren seçmenlerin yüzde 84,9unun 2023te de HDPye oy verdiği ifade edildi. Ancak 2018de HDPye oy verdiklerini belirten seçmenlerden yüzde 9,7sinin 2023te CHPye geçiş yaptıkları ifade edildi.
NEDEN KILIçDAROĞLU?
Katılımcıların yüzde 68.5inin 2023 cumhurbaşkanlığı seçimlerinde Kemal Kılıçdaroğlunu tercih ettiği ve yüzde 23.2sinin Recep Tayyip Erdoğanı tercih ettiği kaydedildi. Katılımcıların cumhurbaşkanlığı seçimlerinde oy kullanma davranışını belirleyen etkenlere de yer verildi. En önemli etken yüzde 49.7 ile stratejik oy kullandım olarak belirlendi.
Araştırmada, Erdoğanın AK Partili Kürt seçmenler nezdinde daha istikrarlı bir şekilde desteklendiğinin gözlemlendiği, Kılıçdaroğlunun Yeşil Sol Parti başta olmak üzere kendi partisi CHPli seçmenler tarafından da kendi adayı olarak tercih edilmediği ifade edildi. Ayrıca Kılıçdaroğlunun çoğunlukta stratejik oy kullanımı dolayısıyla desteklendiğinin görüldüğüne işaret edildi.
SEçMEN BİREBİR İLETİŞİM İSTİYOR
Yerel seçimlerde partilerin toplumla daha iyi ilişkiler kurması için en öncelikli olarak hangi adımı atması gerektiği düşünüyorsunuz sorusu araştırma kapsamında sorulan sorulardan oldu.
Katılımcıların yüzde 51.5i birebir iletişim kurma yönteminin en etkili yol olduğunu, yüzde 16.4ünün sanal medya ve dijital platformların etkin bir şekilde kullanılmasının önemini vurgu yaptı. Katılımcıların yüzde 15.9u, mahalle ve semt toplantılarının düzenlenmesinin seçmenle ilişkileri kuvvetlendireceğini dile getirdi. Katılımcıların yüzde 13.8i ise miting düzenlemenin önemine işaret etti.
YEREL SEçİM SORUSU
2024 yerel seçimlerinde Yeşil Sol Partinin yüzde 50,6 oranında katılımcıların yarıdan fazlası tarafından tercih edildiği aktarıldı. AK Partinin yüzde 17.2, CHPnin ise yüzde 7.2 oranında desteklendiği kaydedildi.
HANGİ PARTİ DÜŞÜŞTE?
HDPnin 2018 genel seçimlerindeki yüzde 51,1, 2019 yerel seçimlerindeki yüzde 50,8 ve 2023 genel seçimlerindeki yüzde 51 oy oranlarını koruduğu belirtildi.
AK Partinin son genel seçimler kıyaslandığında oylarının yaklaşık 5 puana yakın bir düşüş eğiliminde olduğunun görüldüğüne yer verildi.
Araştırmaya göre; son genel seçimlerle kıyaslandığında CHPnin önümüzdeki yerel seçimlerde Kürt seçmenlerden alması muhtemel oyları yaklaşık yarı yarıya düştü. Son genel seçimlerde katılımcıların yüzde 14.2sinin oyunu almış olan CHP, önümüzdeki seçimlerde katılımcıların yüzde 7.2sinin desteğini aldığına yer verildi.
Türkiye İşçi Partisini (TİP) yerel seçimlerde destekleyeceklerini belirtenlerin oranı yüzde 1,3te kaldı. Raporda, kararsız, fikir belirtmeyen, oy kullanmayı düşünmeyen ve cevap vermek istemeyenlerin oluşturduğu gri alanların varlığının da dikkat çeken bir noktada olduğunun altı çizildi
YEŞİL SOL OYLARINI KORUYOR
Araştırmada, katılımcıların son genel seçimlerde vermiş oldukları oylar ve önümüzdeki yerel seçimlerde hangi partiye oy vereceklerine yer verildi. Buna göre; AK Parti seçmeninin yüzde 79.7si tekrar AK Partiye, Yeşil Sol Parti seçmeninin yüzde 89.3ü tekrar Yeşil Sol Partiye oy verecek. CHPyi destekleyeceğini belirten HDPli katılımcıların oranı ise, yüzde 2.5.
CHP seçmeninin yüzde 38.9u tekrar CHPye oy vereceğini; yüzde 19.5i HDPyi destekleme eğiliminde, yüzde 24.7sinin ise kararsız olarak ölçüldüğü belirtildi
SEçMEN EĞİLİMİ
Araştırmada, oy kullanmadığını belirten seçmenlerin yüzde 46,2si, tekrar oy kullanmayı düşünmediğini söyledi. Yüzde 15,4ünün Yeşil Sol Partiye yönelik bir eğilim izlediği ifade edildi.
Araştırmada, 2023 seçimleriyle kıyaslandığında HDPnin 2024 yerel seçimler bağlamında hem oylarını koruduğu hem de özellikle her beş CHPliden birinin oyunu alma eğiliminde olduğu; AK Partinin oylarının yüzde 80ini koruduğu ancak seçmeninde kararsız oranının artış gösterdiğine dikkat çekildi. CHPnin ise son seçimlerle kıyaslandığında seçmenlerinin sadece yüzde 38.9u tarafından tercih edildiği, CHPli seçmenlerin yüzde 24.7si kararsızken, yüzde 19.5i ise HDPyi tercih etme eğiliminde olduğu ifade edildi.
SEçMEN İTTİFAKLARA NASIL BAKIYOR?
Yerel seçimlerde partinizin başka bir parti ya da partilerle ittifak kurmasına nasıl bakıyorsunuz sorusunda AKP seçmeninin, diğer partilerin seçmenlerine göre ittifaklara daha olumlu baktığı tespitine yer verildi. Bu oran ise yüzde 50,2 oldu. Yeşil Sol Parti seçmenleri arasında ittifaklara olumlu bakanların oranı yüzde 39.8, olumsuz bakanların oranın yüzde 30.5 oldu.
CHP seçmeni ise ittifaklara en olumsuz bakan grup olarak, yüzde 35,3 oran olarak ölçüldü.