Türk savunma sanayisi tarihinin tek kalemdeki en büyük ihracatnn gerçeklemesini salayan Atak helikopteri, sunduu kazanmlarla Özgün Helikopter Programna önemli katklar salad.
Türk Silahl Kuvvetlerinin ve dier ihtiyaç sahibi makamlarn genel maksat helikopteri ihtiyaçlarnn özgün bir platformla karlanmas hedefiyle yürütülen Özgün Helikopter Program Sözlemesi, Savunma Sanayii Bakanl ile Türk Havaclk ve Uzay Sanayii (TUSA) arasnda imzalanarak 6 Eylül 2013te yürürlüe girdi.
15 Eylül 2015te Sistem sterleri, 20 Ekim 2016da Ön Tasarm, 28 Aralk 2016da Dinamik Sistemler Kritik Tasarm, 29 Eylül 2017de Kritik Tasarm ve 17 Austos 2018de Rotor Sistemi Teste Hazrlk Gözden Geçirme aamalar tamamland.
Program kapsamnda Özgün Helikopterin erken ilk uçuu 6 Eylülde baaryla gerçekletirildi.
Özgün Helikopter Program, program takvimine ve bütçesine uygun ekilde yürütülüyor. Program kapsamnda, tasarm, gelitirme, üretim, test ve dorulama, kalifikasyon, sivil/askeri sertifikasyon ve teknik veri paketlerinin oluturulmas faaliyetleri gerçekletiriliyor.
Özgün Helikopterin, üstün performans ve geni görev yelpazesi sayesinde, yurt içi ihtiyaçlar karlamasnn yan sra uluslararas pazarlarda da yer almas hedefleniyor. Askeri ve sivil kullanclarn ihtiyaçlarn karlamaya yönelik gelitirilen Özgün Helikopter ile personel nakliyesi, pilot eitimi, arama kurtarma, iç güvenlik, snr güvenlii, ambulans, VIP tama, ormanclk, yangnla mücadele, ky ötesi tama ve arama kurtarma görevleri icra edilebilecek.
- Mühendislik bilgisi Atakta olgunlat
T625 helikopterinin ilk uçuunu aylar önce açklanan gün ve saatte baaryla yapmasnn arkasnda TUSAn helikopter teknolojilerinde yllardr gelitirdii altyap ve bilgi birikimi yatyor.
Projeye, özellikle Atak helikopterinde elde edilen tecrübeler çok önemli katk verdi. Türkiye ve TUSA, Atak helikopteriyle teknik bilgi, insan kayna, prestij, kendine güven, imkan ve kabiliyet, tesis, yatrm, bakm, iletme, sat, pazarlama gibi çok farkl alanlarda kazanmlar elde etti.
Türkiyenin Atak gibi üstün performansa sahip bir taarruz helikopterine sahip olmas genç nüfus ve büyük bölümü genç olan mühendisler üzerinde pozitif etki yaratt. Atak helikopterinde görev yapan 25-30 yandaki mühendisler, 35-40 yana geldi ve ciddi deneyimler elde etti. Bu mühendislerin motivasyon ve yetkinlii, T625e yönelik çalmalarn baarsnda önemli rol oynad.
Bunun yannda yine Atak ile birlikte gelien ve proje yönetiminde büyük önem tayan olumsuzluklar karsnda nasl davranlaca, kriz yönetimi ve doru öngörülerde bulunabilme gibi yetenekler de T625 çalmalarna yardmc oldu.
- Gurur ve gözya
T625te bugüne kadar ortaya konulan baar için kurumsal ve bireysel anlamda önemli özveride bulunuldu.
TUSAn genel müdüründen çaycsna, oföründen tasarm mühendisine kadar herkes projeye katk verdi. lk uçuun açklanan gün ve saatte gerçekleebilmesi için çalmalarn younlat dönemde yaklak 1 ay evini göremeyenler, ailesinden günlerce uzak kalanlar oldu, izinler ve tatil planlar iptal edildi.
Proje ekibinde yer alanlar aile hasretini TUSA Genel Müdürü Temel Kotilin, ilk motor çaltrmann ardndan verdii akam yemeinde giderdi. Günlerce ailesini göremeyen çalanlar, aileleriyle yemek vesilesiyle bir araya geldi.
Bu özverinin karl ilk uçuun baaryla gerçeklemesiyle alnrken, çalanlarn yaad hakl gurur zaman zaman mutluluk gözyalarna dönütü.
- 2 ylda 100den fazla test
T625i bundan sonra uzun ve zorlu bir süreç bekliyor. Helikopter yaklak 2 yl boyunca bir dizi yer ve uçu testine tabi tutulacak. Helikopter ve sistem seviyesinde 100den fazla test yaplacak. Sivil kullanm da olacak T625, bu nedenle askeri helikopterlerden farkl olarak sivil sertifikasyondan da geçecek.
T625e özel olarak transmisyon, ini takm, güç aktarma organ, helikopter gövdesi, yazlm ve donanm, elektronik sistemler, paller gelitirildi. Hazr ürün yerine yerli tasarlanp gelitirilen bu bileenler ve bunlarn entegrasyonu süreçlerin zorluunu artracak.
Dünyadaki benzer helikopterlerde ilk uçuun ardndan 4-5 yllk bir gelitirme süreci yaanrken, T625te bu sürenin öne çekilmesi hedefleniyor. Atakta dier taarruz helikopterlerine göre en ksa sürede uçu yapma, envantere girme ve ihracat yapma baarlar yakalayan TUSA, T625te de bunlar tekrarlamay amaçlyor.
- Helikopter ailesinin temelleri atld
Türkiye, helikopter teknolojisine yönelik çalmalara taarruz helikopteriyle en zorundan balad.
Ksa sürede ve acil ihtiyaçlar karlanmas amacyla var olan bir tasarm üzerinden Türkiyenin ihtiyaçlar dorultusunda Atak helikopteri üretildi.
Türk savunma ve havaclk sanayisi, Atak helikopteriyle aviyonik sistemler, silah sistemleri, helikopter gövdesi, pal, haberleme sistemleri tasarlama ve üretme, entegrasyon, lojistik destek, eitim, iletme, tantm, pazarlama konularnda pek çok kazanm elde etti.
Bunlarn en kritik olanlarndan biri transmisyon gelitirilmesi oldu. Elektronik sistemler, motor, ini takm gibi çeitli bileenleri darndan temin edebilen helikopter üreticileri, transmisyonlarn kendileri yapyor. Transmisyon helikopterin performansn, kabiliyetini dorudan etkiliyor.
Türkiye, sahip olduu teknolojiyle kendi transmisyonunu yapt. 6 tonluk T625te kullanlan bu teknolojiyle ihtiyaçlar dorultusunda 1,5, 5, 10 ton gibi farkl modellerde helikopterler gelitirilebilecek, bir helikopter ailesi oluturulabilecek. TUSA, bu teknoloji sayesinde dünyann önde gelen helikopter üreticilerinden biri olma frsatn da yakalam oldu.