Diyarbakr Eitimi zleme ve Reform Giriimi, ticari mekn ya da konut oluturmak ya da bir meknda sergilenmek amacyla dünyann en büyük ve yaayan kalesi olan Diyarbakr surlarnn talarnn tand ve satld iddialarna yönelik açklama yapt.
Tarihi eserlere zarar vermenin, yamalanmasna ve ticari meta haline getirilmesini görmezden gelmenin suç olduunu belirten DERG, Diyarbakr surlarnn talarnn alnarak baka mekanlarn oluturulmas ya da baka mekanlarda aksesuar olarak kullanlmas tarihi eser kaçakçldr. Sadece ta almak, tamak ve kullanmak deil, talar sur dnda bir yerde gördüü halde yetkililere bildirmemek de ayr bir suçtur. Suçlar, Kültür ve Tarihi Eserleri Koruma Kanununun 9. maddesinde zinsiz Kullanma ve Müdahale Yasa bal altnda tanmlanmaktadr. Tarihi eserlere zarar verenler iki yldan be yla kadar hapis ve be bin güne kadar adli para cezasyla cezalandrlmaktadr. Kanunun 4. maddesi Haber Verme Zorunluu getirmektedir ve buna uymayanlar alt aydan üç yla kadar hapis cezas ile cezalandrlmaktadr. Kanunun 65. maddesi ise verilecek cezalarla ilgilidir. Tarihi eserlerin herhangi bir parçasnn bile ticari mekanlarda, konutlarda kullanldn fark edenler üç gün içinde en yakn müze müdürlüünü haberdar etmek zorundadr. Fark ettikleri halde bildirmeyenler de suça ortak olmaktadr. Tarihi eser kaçakçl tespit edildiinde, gördükleri halde yetkililere bildirmeyenler de cezalandrmayla kar karya kalacaklardr. ifadelerine yer verdi.
TARH ESER KAçAKçILII
Açklamada, u ifadeler kullanld: Diyarbakrdaki ilgili tüm kurumlar kent genelinde tarihi mekanlar iletme olarak kullananlarn eserlere zarar vermesinin de önüne geçmelidir. Onlarca örnek arasndan birine dikkat çekmek gerekirse; Vakflar Bölge Müdürlüünün mülkiyetinde olan Hasan Paa Hannn dokusuna uygun olmayan deiiklikler gözler önündedir ve tüm deiiklikler, eklemeler ve deiiklikler Vakflar Bölge müdürlüünün izni ve kontrolüyle yaplmaktadr. Kültür Bakanl kendi denetimlerini de yapabilmelidir. Bu nedenle; müze müdürlüü de dahil, tarihi eserlerimizi birinci dereceden korumakla yükümlü olan her bir kurum tarihi eserlerimize gereken önemi vermeli, tahribata kar kararl ve ortak bir tutum sergilemelidir. Dahas, ilgili kurumlarn ticari mekanlar denetleyerek acilen tarihi eser tahribat, tarihi eser kaçakçl tespiti yapmas gerekmektedir. Ayrca, ticari mekanlar düzenli olarak da denetleyerek kaçak tarihi eser varln ortaya konmas gerekmektedir. Diyarbakr kalesi dünya mirasdr. Tarihi eserlerin korunmas eitimle salanabilir. Tarihi eserleri koruma bilinci ve tutumu, çevreyi kirletmeme ve kirletilmesine izin vermeme benzeri bilinç ve tutumdan bamsz deildir. Tarihi eserleri etkili koruma sadece cezalandrmalarla ve etkili koruma önlemleriyle deil, ayn zamanda koruma sorumluluu duygusu kazandrlarak da önlenebilir. Özellikle her kademedeki örencilerin kaleyi ve içindeki mekanlar görmeleri ve eserlerin tarihçesini örenmeleri okullar tarafndan salanabilir, örencilerin koruma bilinci edinmeleri için çaba sarf edilebilir. Okullarda snf içinde bilgilendirici çalmalar yaplabilir. lgili kurumlar tarihi eserlerin tahribine, tanmasna ve ticariletirilmesine, gerçekleebilecek arz talep ilikisinin cezai yaptrmlarla engellenmesine dair toplumun hassasiyetlerini, endielerini ve açkla kavuturulmas beklentilerini dikkate almal, spekülasyonlarn hzla önüne geçebilmelidir. Diyarbakr Eitimi zleme ve Reform Giriimi; toplumu, sorumlu ve yetkili kurumlar, Milli Eitim Müdürlüünü, sur içindeki ve dndaki esnaf, mesleki kurulular, basn ve sivil kurulular yakn zamanda tahribat ve ykm gören Diyarbakr kalesinin daha fazla zarar görmemesi için, harekete geçmeye davet etmektedir.