Turist Ömer, Küçük Hanımefendi, Ayşecik, Kartallar Yüksekten Uçar ve çalıkuşunun da aralarında bulunduğu 200ün üzerinde film ve dizide rol alan, komedyen, yönetmen, şair ve ressam Sadri Alışıkın vefatının üzerinden 30 yıl geçti.
Usta oyuncu, Saffet Hanım ile kaptan Rafet Beyin ilk çocuğu olarak 5 Mart 1925te İstanbulda dünyaya geldi.
Asıl adı Mehmet Sadrettin Alışık olan ve ailesinin Sadri diye hitap ettiği sanatçı, çocukluğundan itibaren duymaya alıştığı isimle sanat dünyasına adım attı.
Paşabahçe 39. İlkokulunda öğrenciyken bir sünnet töreninde izlediği Naşit Özcan Tiyatrosunun gösterisinde tiyatro sanatıyla tanışan Alışık, verdiği bir söyleşide, İşte bana ne olduysa o perde kapandıktan sonra oldu. Benim içimde müthiş bir heyecan ve merak başladı. Perde açıldığında, yalancıktan yaptıklarını biliyordum. Şimdi perde kapandı ve gerçek hayatları başladı. Acaba bu perdenin arkasında ne var? İşte bu laf, ileriki yıllarda beni oyuncu yaptı. ifadelerini kullanmıştı.
- Henüz çocukken, İstiklal adlı piyeste başrol oynadı
Sadri Alışık, kendi piyeslerini hazırlayarak mahalle arkadaşlarına gösteriler sunmaya başladı. Ailesinin tiyatrocu olmasına karşı çıkmasına rağmen oyunculuktan vazgeçmeyen sanatçı, üçüncü sınıftayken İstiklal adlı piyesteki başrol Adalı Halili canlandırdı.
Sonraki yıllarda Ziya Ünsel İlköğretim Okulu adını alan Beykoz Ortaokulunda okuyan usta oyuncu, İstanbul Erkek Lisesinde eğitimine devam etti.
Sanatçı, lise yıllarında Cağaloğlu Halk Evinde tiyatro eğitimine başladı, oyunculuk çalışmalarını bugünkü ismiyle Sadri Alışık Tiyatrosu olan Muhsin Ertuğrul yönetimindeki Küçük Sahnede sürdürdü.
Rolleri büyüdükçe dikkatleri üzerine çeken Alışık, 17 yaşında rol aldığı Zehirli Kucak oyunundaki rahip rolünü başarıyla canlandırdığı için ilk kez basında yer aldı.
- Dergilerde grafikerlik yaptı
Usta sanatçı, bir süre Devlet Güzel Sanatlar Akademisi Resim Bölümünde öğrenim gördü. çeşitli dergilerde grafikerlik de yapan sanatçı, hayatı boyunca pek çok yağlı boya ve kara kalem çalışmasına imza attı.
Eminönü Halkevinde 1940ta amatör tiyatro çalışmalarına katılan Alışık, profesyonel olarak ilk kez 1943te Raşit Rıza Topluluğu ile sahneye çıktı, ardından Karaca, Site, Oraloğlu, çevre, Oda ve Kent tiyatrolarında çalışmalarını sürdürdü.
Başarılı oyuncu kısa bir süre gazinolarda da sevenleriyle buluştu. Halkevindeki bir oyunda Alışıkı izleyen ve beğenen yönetmen Faruk Kenç, 1944te Günahsızlar filminde başrol teklif edince sinema kariyeri başladı. Alışık, filmde kimsesiz zavallı bir kıza yardım eden ve ona aşık olan balıkçıyı canlandırdı.
Vatani görevini 1946-1949da tamamlayan sanatçı, 1951de ilk evliliğini yaptığı tiyatro sanatçısı Neriman Esenden 1957de ayrıldı.
Alışık 1951de bir film setinde tanıştığı ve çok sayıda filmde rol aldığı Ayhan Işık ile 1979da sanatçının vefatına kadar yakın dost oldu.
Sanatçı, hikayesi Attila İlhana ait 1959 yapımı Yalnızlar Rıhtımı filminde canlandırdığı Rıdvan Kaptan rolüyle dikkati çekti. Filmde başrolü paylaştığı sinema ve tiyatro oyuncusu çolpan İlhanla tanışan ve 20 Ağustos 1959da evlenen sanatçının oğlu Kerem Alışık, 1960ta dünyaya geldi.
Dram rolleriyle oyunculuk kariyerine başlayan usta oyuncu, canlandırdığı komedi karakterleriyle zirveye ulaştı.
- Turist Ömer ile unutulmaz isimler arasına girdi
Yaşamı boyunca 200ü aşkın yapımda rol alan sanatçının Ayhan Işık ve Belgin Doruk ile 1961-1962de rol aldığı Küçük Hanımefendi serisi, Türk sinemasının ilk güldürü karakteri olarak gösterilen Turist Ömer filmleri ve Ayşecik serisi izleyicinin gönlünde yer edindi.
Sadri Alışık, Turist Ömer, Ofsayt Osman ve Ali Baba gibi karakterlerle unutulmazlar arasında yer aldı. Usta oyuncu, 1964-1973te çekilen komedi serisinin ana karakteri Turist Ömere ilişkin Halit Kıvança yaptığı bir açıklamada, şunları söylemişti:
Karıma doğum günü hediyesi alacaktım. Ekonomik durumum biraz kısıtlıydı. Yazıhanelerden hakkım olan parayı almaya gidiyordum ama endişeliydim. Bir dolmuşa bindim. Tanınmaktan da rahatsız oluyordum. Şoförün arkasında oturdum. Dolmasını bekliyordum. Şoför sakallı bereli bir adamdı. En son binen, kendi tabiriyle 40 ayak bir adam, genç, delikanlı bir çocuk. Girer girmez göz göze geldik, Sadri abi merhaba, naber? dedi. Tanınmamak istediğim için Benzettin kardeşim, yanlış. dedim. Olur mu ya, dün akşam bahçe sinemasında filmini seyrettik icabında. Bize yapma. falan dedi. Değilim kardeşim. dedim. Yol boyu bu sürdü...
O bana ilham verdi. Sonra Hulki Saner ile rahmetli Ayhan Işıkın oynadığı bir filmde böyle bir tip gerekiyordu. Ben bunu anlatmıştım ona. Daha detaylandır. dedi ve Turist Ömer öyle doğdu. ifadelerini kullanmıştı.
Rol aldığı yapımlarda, güzelliğe tutkun, umutlu, yaşama sevinciyle dolu, dürüstlüğü ve doğruluğu özleyen karakterler sergileyen usta oyuncu, 1964te Avare-Dalgamıza Bakalım ile Tophane Rıhtımında-Turist Ömer ve 1970te Turist Ömer Arabistanda adlı 45lik plaklar da doldurdu.
- çok sayıda ödüle değer görüldü
Şaka ile Karışık, Fıstık Gibi Maşallah, Helal Olsun Ali Abi ve Ah Güzel İstanbul adlı önemli filmlerde de rol alan oyuncu, Yalvarmaktansa kaybetmeyi tercih ederim. Prensip meselesi..., Hayat demek, ölümü beklemek demektir. Az çok hepimiz denizi, yıldızları, ağaçları, işte falanları, filanları göreceğiz. Birçok şeyin tadına bakacağız. Sonra da ister istemez, Gidiyorum Elveda şarkısını söyleyeceğiz. Öyle ise gidenin de kalanın da gönlü hoş olsun., Şu hayatın falanları filanları malum... ve Ama kabahat bende değil, şarkıdaki o kızda. gibi unutulmaz birçok repliğe de imza attı.
Alışık 44 yıllık sanat hayatında birçok ödüle de değer görüldü. Afacan Küçük Serseri filmindeki Hüsnü karakteriyle 1971 Antalya Altın Portakal Film Festivalinde En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu Ödülünü, 1994te oynadığı son film Yengeç Sepeti ile de yine Antalya Altın Portakal Film Festivalinde, Mehmet Aslantuğ ile En İyi Erkek Oyuncu Ödülünü aldı.
Yaşamı boyunca aile yaşantısından ve karakterinden taviz vermeyen Alışık, yakın dostu Ayhan Işıkı 16 Haziran 1979da kaybettikten sonra büyük bir sarsıntı geçirdi. O yıllarda Seyahatname adlı dizide rol alan sanatçı 1983te Kartallar Yüksekten Uçar, 1986da çalıkuşu ve 1987de Saat Sabahın Dokuzu adlı dizide oynadı.
Sanatçı, Yeşilçamda belirli bir karakter ya da film türüyle sınırlı kalmayan karakter oyuncularından biri oldu. Farklı nitelikteki rolleri canlandıran Alışık, her yıldızın rol sınırlarının belli ve personalarının dışına çıkmasının imkansız olduğu Yeşilçam sinemasında yıldız kurallarını esneten isim olarak öne çıktı.
- İstanbula sevdasını kaleme aldı
Kendine özgü üslubu ve selamıyla halen Türk izleyicisinin seyretmekten keyif aldığı isimlerden olan sanatçı, Bir Ömürlük İstanbul adlı şiir kitabıyla da İstanbula sevdasını kaleme aldı.
Karaciğer yetmezliği nedeniyle dönemin Cumhurbaşkanı Turgut Özalın desteğiyle 1990da ABDye giden sanatçıya, Prof. Dr. Münci Kalayoğlu ve ekibi tarafından organ nakledildi. Karaciğer, böbrek ve solunum yetmezliği ile kemik iliği hastalığı için tedavi gören Alışık 18 Mart 1995te İstanbulda yaşama veda etti.
Zincirlikuyu Mezarlığında toprağa verilen sanatçının anısına, eşi çolpan İlhan tarafından kurulan Sadri Alışık Kültür Merkezince her yıl Sadri Alışık Sinema ve Tiyatro Ödülleri veriliyor.
Usta oyuncunun rol aldığı bazı filmler şöyle:
Fato - Ya İstiklal Ya Ölüm, İstanbul Geceleri, çakırcalı Mehmet Efe, İstanbul çiçekleri, Hürriyet Şarkısı, Allaha Ismarladık, Kendini Kurtaran Şehir-Şanlı Maraş, Tanrı Şahidimdir Vatan ve Namık Kemal, Yavuz Sultan Selim Ağlıyor, İki Süngü Arasında, Suçlu Benim, Soygun, Halıcı Kız, Daima Kalbimdesin, çalınan Aşk, Korkusuz Kabadayı, İlk Göz Ağrısı.