HABER MERKEZ
Sanayi ve Teknoloji Bakan Mustafa Varank, Türkiyede Kentsel ve Krsal Yerleim Sistemleri Aratrmas (YER-SS) Projesi tantm web seminerine katld. Bakan Varank, YER-SS aratrmasnn, bugüne kadar benzeri görülmemi nitelikte çalma olduunu belirterek, aratrma sonucunda elde edilen bulgularn, kamu politikalarnn planlanmasnda çok önemli girdi tekil edeceini ayrca özel sektör kurulularnn da yatrm, tedarik ve lojistik planlamalarnda temel veri kaynaklarndan biri olacan kaydetti.
YATIRIM TUTARI 131 BN OLDU
YER-SS aratrmasnn çok önemli boluu dolduracan ve tüm politika yapclara nitelikli altlk sunacan belirten Bakan Varank, 2009 ylna kadar yatrm tevik sisteminde bölgesel ayrm olmadn, genel tevik yaklamnn hakim olduunu hatrlatt. Bu yaklamn, yatrmlarn çounlukla belirli bölgelere younlamasna neden olduunu söyleyen Varank, bunu önce bölge sonra il en son da ilçe düzeyinde gelimilik farklarn dikkate alacak ekilde revize ettiklerini bildirdi. Varank, 2020 ylnda 4üncü, 5inci ve 6nc bölgeler için düzenlediimiz yatrm tevik belgesi says 2008 ylna göre 5 kat artarak 2 bin 679 oldu. Bu belgelerle öngörülen yatrm tutar 13 kat artla 54,7 milyar lira, istihdam ise 10 kat artla 131 bin oldu. Mukayeseli olarak baktmzda da kalknmada öncelikli bölgelerdeki yatrm talebinin ilk üç bölgeye göre daha hzl gelitiini görüyoruz. Edindiimiz bu tecrübe, ülkemizin topyekn kalknmasnda yerleimlerin farkllaan ihtiyaç ve potansiyellerini dikkate almann ne kadar önemli olduunu ortaya koyuyor. Bu bilinçle hükümetlerimiz döneminde Bölgesel Kalknma yaklamn temel bir politika alan olarak belirledik dedi.
18 ETK ALANI BÖLGES TESPT ETTK
YER-SS aratrmasnn yerleimler arasndaki insan, mal, sermaye ve bilgi aklarnn analiz edildii çalma olarak tanmlanabileceini belirten Bakan Varank, Aratrmada öncelikle eitim, salk, ulam, iletiim, ticaret ve kargo boyutlar itibaryla Türkiyedeki tüm yerleimler arasnda gerçekleen aklar, yani ilikiler analiz edildi. Yerleimler arasndaki ilikilerin yönü ve younluu belirlendi. Yerleimlerin birbirlerine hizmet verme büyüklükleri ve etki alanlar ortaya çkarld. Burada etki alan dediimiz kavram, hizmet merkezi niteliindeki bir yerleim yerinin youn hizmet sunarak etkisi altna ald bölgeyi ifade ediyor. Türkiye genelinde bu ekilde 18 etki alan bölgesi tespit ettik. Etki alan yaklam bize bir yerleimin sadece kendisi olarak deil, etkileim kurduu yerleimlerle birlikte deerlendirilmesi imkann veriyor. Örnein bölge merkezi konumunda olan Diyarbakr, Malatya, Erzurum ve Van gibi illere yaplan yatrmlarn etki alanlarnda bulunan yerleimlere etkisini ölçebilecek, bu illere yaplacak kamu yatrmlarnn ölçeini bu durumu göz önünde bulundurularak ayarlayabileceiz. Böylece bu iller, metropollere olan göçün yavalatlmasnda birer cazibe merkezi olarak deerlendirilebilecek diye konutu.
YATIRIMI DESTEKLENECEK 919 ÜRÜNÜ TESPT ETTK
Bakan Varank, YER-SS aratrmasnn içerii, kapsam ve sonuçlar itibaryla da birçok yenilikçi özellie sahip olduunu belirterek, proje kapsamnda uygulanan saha çalmas ile 37 binden fazla köy, krsal mahalle ve beldede anket yapldn ve bu yerleim yerlerindeki sosyoekonomik duruma ilikin detayl verilerin toplandn anlatt. Varank, öyle konutu:
Bilimsel gerçeklik ve kant, 18 yldr uyguladmz politikalarda her zaman temel ilkemiz oldu. Bakanlmz bünyesinde YER-SS aratrmasnn yannda Giriimci Bilgi Sistemi ve Sanayi Sicil Bilgi Sistemi gibi çok kymetli veri altyaplar kurduk. Bu veri kaynaklarn hem kendi politika yapm süreçlerimizde etkin bir ekilde kullanyoruz hem de aratrmaclarn eriimine açyoruz. Teknoloji Odakl Sanayi Hamlesi Programmz bu veri kaynaklarn kullanarak ve bilimsel yöntemlere dayanarak gelitirdiimiz örnek bir uygulama program. Cari açn azaltlmas, karmaklk ve younlama endeksleri, ileri-geri balantlar gibi birçok ölçütleri kullanarak yatrm desteklenecek 919 ürünü adeta terzi usulüyle tespit ettik. nallah YER-SS çalmas da kanta dayal bunun gibi bilimsel politika araçlarnn gelitirilmesine önemli katklar salayacak.