TBMM Başkanı Cemil Çiçek, Avrupada Türkiyeye yönelik en ciddi eleştiri noktalarından biri olan anayasa değişikliği sürecinin 2012 sonuna kadar önemli bir noktaya getirileceğine inancının tam olduğunu söyledi. Çiçek, taslak bir anayasa takvimini de kamuoyuyla paylaştı.
İstanbulda düzenlenen Türkiye-AB Karma Parlamentolar Komisyonu Toplantısı kapsamında düzenlenen yeni Türkiye anayasası paneline katılan Çiçek, önemli mesajlar verdi.
Türkiyede yürürlükte olan 1982 Anayasası’nın Soğuk Savaşın en yoğun olduğu, uluslararası kamuoyundaki önceliklerin farklı olduğu bir dönemde hazırlandığını ifade eden Çiçek, Bu anayasa 30 yıldır yürürlükte ve 30 yıl içinde toplam 17 kez değiştirilmiş. Daha hazırlandığı dönemde itirazlarla karşılaşılmış. Sanıyorum dünyada bu kadar itiraz edilmesine rağmen hala yürürlükte olan anayasa tektir diye konuştu.
Çiçek 1982 Anayasası’nın felsefe ve ruhunun günümüz Türkiyesinin ihtiyaçlarına uymadığına dikkat çekerek, Son iki ayda yaşanan sorunlar da büyük oranda bundan kaynaklanmaktadır dedi.
SEÇİMLERDEN SONRA SÜREÇ BAŞLATILDI
12 Haziran seçimlerinin ardından yeni anayasa yazılması için hazırlıklara başladıklarını belirten Çiçek, mecliste grubu bulunan dört partinin katılımıyla kurulan komisyonun yapısı ve çalışma prensipleriyle ilgili Avrupalı parlamenterlere ayrıntılı bilgi verdi.
Çiçek şu anki çalışmaları ve önümüzdeki dönemi şöyle özetledi:
19 Ekimden bu yana entelektüeller, sivil toplum temsilcileri, akademisyenler, meclis içindeki ve dışındaki 60tan fazla parti, üniversiteler, barolar, mahalli idare birlikleri, meslek örgütleri, yüksek yargı kurumları ve sendikalara yazılar gönderilerek görüşleri talep edildi. Televizyon programları, bölgesel toplantılar ve TBMMnin internet sitesi aracılığıyla vatandaşların da görüşlerine başvuruldu. Elde edilen görüşler alt komisyonda değerlendiriliyor, 23 başlık altında analiz edilip raporlanıyor.
60 ülke anayasası Türkçe’ye çevrildi ve inceleniyor. Geçmiş dönemlerdeki anayasa değişiklik teklifleri yeniden göz önüne alınıyor.
TASLAK METİN İÇİN TARİH 1 MAYIS
Süreçte ikinci aşamaya 1 Mayıs tarihinde geçileceğini belirten Çiçek, bu tarihten itibaren, anayasa komisyonunun bir taslak metin hazırlamak üzerinde çalışmalara başlayacağını ifade etti.
Bunun için belirli bir tarih olmadığını ancak dört siyasi parti arasında oybirliği sağlanması prensibinin uygulanacağını vurgulayan TBMM Başkanı, üçüncü aşamada hazırlanan taslakla ilgili olarak yeniden kamuoyundan fikir alınacağını söyledi.
Dördüncü aşamada taslak metninin teklif haline getirilip TBMMye sunulacağını belirten Çiçek, Dört siyasi parti bu metni komisyonda kabul ettikten sonra, parlamento süreci uzamaz diye düşünüyoruz diye konuştu.
Çiçek son aşamada TBMMde kabul edilen metnin referanduma sunulacağını da sözlerine ekledi.
AB İÇİN DEĞİL VATANDAŞLARIMIZ İÇİN
Çiçek, yeni anayasada güvenlik-özgürlük dengesi ile birey-devlet ilişkileri alanında önemli değişiklikler yapılacağını da vurguladı.
AB uyum sürecinde çıkarılan yasalarda zaman zaman anayasa ile AB standartları arasında çelişkiler yaşandığını, yeni anayasada bu çelişkilerin önüne geçilmesinin amaçlandığını ifade eden Çiçek, bunun ABnin değil, Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının talepleri doğrultusunda hayata geçirileceğinin altını çizdi.
KOMİSYONU ETKİLEMEMEK İÇİN KONUŞMUYORUM
Avrupalı parlamenterlerden Çiçeke gelen sorular arasında başkanlık sistemi ve TBMMnin iki kanatlı bir meclise dönüştürülmesi gibi konular öne çıktı.
Çiçek bu meselelerde görüş sahibi olmasına rağmen, anayasa değişiklik komisyonunun başkanı olarak tarafsızlığını korumak amacıyla bir şey söylemek istemediğini belirtti.
Azınlıklar ve kadın hakları konularında da Avrupalı parlamenterlerin sorularına asıl önemli olanın yasal düzenleme değil, zihniyet değişimi olduğunu belirterek yanıt veren Çiçek, Bunlar, üzerinde tartıştığımız mutabakat konularıdır diye konuştu.
TBMMnin internet sitesinde yer alan yeni anayasayla ilgili yorumların da partilerin ortak kararıyla kaldırıldığını ifade eden Çiçek, Küçük bir azınlığın Türkiyenin tamamını temsil ediyormuş gibi görünmesini istemedik dedi.
Çiçek, en ağır eleştirilerin kaynaklarından biri olan yüzde 10luk seçim barajının ise anayasal bir konu olmadığını, kanunla düzenleneceğini belirtti.
MADEM SİSTEM İŞLİYOR KORUMAKTA YARAR VAR
Toplantıda konuşan Avrupa Konseyi Venedik Komisyonu Başkanı Gianni Buquicchio ise Türkiye anayasasının kabul ediliş zamanı ve içeriği dolayısıyla değiştirilmesi gerektiğini belirterek, Ancak bu anayasanın faydaları da oldu. Örneğin işlevsel bir parlamenter demokrasi kurdu. İstikrarlı demokratik hükümetler sağladı. Dolayısıyla bence anayasayı değiştirmekle birlikte siyasi sistemi değiştirmemek gerekir dedi.
İyi işleyen bir başkanlık sisteminin her şeye rağmen otoriterlik eğilimlerine yol açabileceğini belirten Buquicchio, Madem sistem işliyor, korumakta yarar var derken, erkeler ayrımı, temel hakların korunması ve laiklik ilkesinin de anayasa değişim sürecinde koruma altına alınması gereken prensipler olduğunu belirtti.
BASIN ÖZGÜRLÜĞÜ SIKINTILI
Buquicchio bir de anayasal olarak Avrupa standartlarına aykırı olmamakla birlikte uygulamada yaşanan sıkıntılar olduğuna dikkat çekti.
Bu duruma basın özgürlüğü ihlallerini örnek veren Buquicchio, Devlet bütünlüğü basın özgürlüğünden önemli görülüyor. Dolayısıyla hakimler de AIHM içtihadına aykırı karar veriyor. Bu yüzden Türkiye AiHMde en çok mahkum olan ülke oluyor ifadelerini kullandı.
Bununla birlikte anayasanın değiştirilemeyecek ilk üç maddesine de daha liberal yorumlar getirilmesi ihtiyacına dikkat çeken Buquicchio, Türkiye’nin Atatürk Türkiyesini koruma ihtiyacı anlaşılabilir ama bu demokrasiyi ikinci plana atmaya bahane olamaz diye konuştu.