çok partili hayata geçiin tam anlamyla salanmas ise Demokrat Partinin Yeter söz milletindir sloganyla i bana geldii 1950 seçimleriyle gerçekleti
Mustafa Kemal Atatürkün çok partili hayata geçile ilgili giriimlerinin ardndan Türkiye, çok partili demokrasiye ilk admn, iki partinin yart 21 Temmuz 1946daki genel seçimlerle att.
Türkiyenin siyasal yaam günümüze gelene kadar çok parti denemeleri ve askeri darbeler nedeniyle önemli badireler atlatt. Temeli Atatürk zamannda atlan çok partili hayata geçi ise kolay olmad.
Demokrasinin bir gerei olarak çok partili hayata geçiin öncülüünü yapan Atatürk, Halk Frkasn kurdu. Onun açt yolda Terakkiperver Cumhuriyet Frkas ve Serbest Cumhuriyet Frkas kuruldu. Ancak iki partinin çeitli sorunlar nedeniyle ksa sürede kapanmas nedeniyle Mustafa Kemal Atatürkün hayatta olduu dönemde çok partili hayata tam manasyla geçilemedi.
Türkiyede gerçek anlamyla çok partili hayata geçiin dönüm noktas ise 2nci Dünya Sava süreci oldu.
Türkiye, 19391945 yllar arasnda yaanan savaa fiilen katlmam olsa da savan olumsuz etkilerini ekonomik ve siyasi anlamda oldukça sert bir biçimde yaad. Sava koullar nedeniyle savunma harcamalarnda yaanan art, baz temel ihtiyaç mallarnn yokluu ve hayat pahall, özellikle dar gelirli vatandalar oldukça olumsuz ekilde etkiledi.
Skntlar hafifletmek için tedbir alnsa da savan ykcl karsnda bu tedbirler de yeterli olamad.
Sava döneminde oluan bu olumsuz hava, vatandalar arasnda tek parti yönetimine yönelik honutsuzluu da artrmaya balad. Bu honutsuzluk ise çok partili hayata geçiin iç dinamiini oluturdu.
Avrupada özgürlük rüzgarlar
2nci Dünya Sava sonras Avrupada demokratik olmayan yönetimler yklm, özgürlük ve demokrasi gibi kavramlar önem kazanmaya balamt. Bunun yannda Türkiyenin Birlemi Milletlere girii ve Batl devletlerle yaknlamas da daha demokratik bir sistemin yerlemesine zemin hazrlamt. Bütün bu iç ve d gelimelerle beraber Cumhurbakan smet nönü de savan zorunlu kld artlar ortadan kalktkça, ülkenin siyasal ve kültürel hayatnda demokratik ilkelerin gittikçe daha fazla yer tutacan vurgulayarak, çok partili sisteme geçiin destekleyicisi olmutu.
Türkiyede tam olarak çok partili hayata geçi, 18 Temmuz 1945te, Nuri Demiran bakanlnda Milli Kalknma Partisinin kurulmasyla olmutu ancak bu süreçte kurulan en önemli parti, Demokrat Parti oldu.
Demokrat Parti, 1945te çiftçiyi Topraklandrma Kanunu görüülürken CHP milletvekillerinden Celal Bayar, Adnan Menderes, Fuat Köprülü ve Refik Koraltann muhalif bir tavr sergilemesi sonucunda kuruldu. Daha fazla demokrasi talep eden bu grup, Türkiye tarihine Dörtlü Takrir olarak geçen bir önerge verdi. Ayn milletvekilleri daha sonra Cumhuriyet Halk Partisinden ayrlarak 7 Ocak 1946da Demokrat Partiyi kurdu.
lk seçimi CHP kazand
Demokrat Parti kadar önemli olmamakla beraber 13 partinin daha kurulduu bu dönemde, 21 Temmuz 1946da yaplan ilk çok partili seçimi Cumhuriyet Halk Partisi kazand. Milletvekili genel seçimlerinde CHP 397, Demokrat Parti 61 ve bamszlar 7 milletvekillii kazand.
1950de yaplan genel seçimler ise Demokrat Partinin zaferiyle sonuçland. 14 Mays 1950 günü yaplan seçimlerde DP ezici bir çounlukla sandktan çkarken, 27 yldr ülkeyi yöneten CHP ise iktidarn kaybetti.
Yeter söz milletindir slogan ile seçimlere giren Demokrat Parti 487 milletvekilliinin 416sn kazand. Böylece demokrasinin en önemli unsurlarndan biri olan çok partili hayat Türkiyede ilemeye balad. Demokrat Parti 1954 ve 1957 seçimlerini de kazanarak, 27 Mays 1960 askeri müdahalesi ile iktidardan indirilene dek 10 yl boyunca ülkeyi yönetti.