Cumhurbakan Recep Tayyip Erdoan ile ABD Bakan Donald Trump arasnda yarn yaplacak tarihi görümede, Suriye konusunda varlan mutabakatn hangi ölçüde uyguland ve ABDnin yeni dönemde YPG/PKK ile ilikisi konularnn öncelikli olarak ele alnmas bekleniyor.
Beyaz Sarayda 13 Kasm çaramba günü önce ba baa, sonra da heyetler aras görümede bir araya gelecek iki liderin ajandasnda birçok önemli dosya bulunuyor.
kili ilikilerin son dönemdeki istikametini büyük oranda belirleyen Bar Pnar Harekat sonrasnda Suriyenin kuzeyindeki gelimeler ve iki ülke arasnda varlan atekes anlamasnn ne ekilde uyguland konusu, Erdoann Beyaz Saraydaki en kaln dosyas olacak.
Erdoann bu görümede Trumpa, terör örgütü YPG/PKKnn anlama gerei çekilmesi gereken bölgelerden tam olarak çekilmediini ve buralarda Türkiye destekli Suriye Milli Ordusu (SMO) unsurlarna ve yerel halka taciz ateleri açarak tehdit oluturmaya devam ettiini anlatmas bekleniyor.
YPG/PKKnn anlamada belirtilen bölgelerden çekilmesi konusunda ABDden taahhüdünü yerine getirmesini talep eden Ankarann bu görümedeki ana vurgusu yine anlama koullarnn salanmas olacak. Erdoann daha önce de dile getirdii eer YPG/PKK çekilmezse terör unsurlarn gördüümüz yerde vurmaya devam edeceiz vurgusunu Trumpa da dorudan aktaraca belirtiliyor.
- Malzum Kobani konusu
Öte yandan Suriye konusundaki krizin çözülememesinin bir dier nedeni olan YPG/PKKnn elebalarndan Mazlum Kobani kod adl terörist Ferhat Abdi ahinin Washingtona davet edilmesi konusu da Erdoann çantasndaki önemli dosyalardan biri.
Kobaninin Washingtona yakn zamanda gelecei ve hatta Trump ile görüme ihtimalinin olmas, Ankarann hakl tepkisine neden olmutu.
Erdoann, Kobaninin Türkiyede PKK için katld ve çok sayda vatandan ölümünden sorumlu olduunu gösteren terör dosyalarn bizzat Trumpn önüne koymas bekleniyor. Söz konusu dosyalara atf yapacak Erdoann, Kobaniyi daha fazla merulatrmamas gerektiini Trumpa açk ekilde söyleyecei ifade ediliyor.
- Trumpa mektubunu iade edecek
Dier yandan Erdoann, Bar Pnar Harekat devam ederken kendisine Trump tarafndan gönderilen skandal mektubu Beyaz Sarayda sahibine iade edecei de belirtiliyor. 9 Ekim tarihli skandal mektubu Washingtonda Trumpa iade edeceini daha önce açklayan Erdoann, yarn hem mektubu iade etmesi hem de Türkiyenin mektuba cevabn sözlü olarak dile getirmesi bekleniyor.
- S-400 sorunu F-35 konusunu kilitliyor
Son dönemde ikili ilikilerdeki kritik konulardan biri de Türkiyenin Rusyadan S-400 hava savunma sistemi almas, buna karlk ABDnin Türkiyeyi F-35 programndan çkarma karar oldu.
Bu görümede Trumpn, ABD tarafnn S-400lerden duyduu rahatszl bir kez daha dile getirmesi bekleniyor. Nitekim Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Danman Robert OBrien, hafta sonu, Türkiyenin S-400 almndan rahatszlk duymaya devam ettiklerini açklamt.
Buna mukabil Erdoan, S-400 konusunda Ankarann hakl tavrn yeniden vurgulayacak ve Türkiyenin bandan bu yana dorudan parças olduu F-35 projesinden çkarlmamas gerektiini dile getirecek.
Trumpn daha önceki S-400 almas Türkiyenin deil Obama yönetiminin hatalarnn sonucuydu. ve Bugün imkanm olsa Türkiyeye F-35 uçaklarn satmak isterim. eklindeki açklamalar, Erdoan-Trump görümesinden sürpriz bir F-35 kararnn çkabilecei yorumlarna kap aralyor.
ki liderin bugüne kadar sergiledii uzlamac ve çözüm odakl diyalogun S-400 ve buna bal olarak F-35 konusunda üçüncü bir seçenee imkan verip vermeyecei herkesin cevabn merakla bekledii soru olarak duruyor.
- Temsilciler Meclisindeki Türkiye kart tasarlar ve Senato dengesi
Erdoann çantasndaki bir dier konu ise Bar Pnar Harekatndan sonra ABD Temsilciler Meclisinde kabul edilen Türkiye kart iki tasar ve halen srada bekleyen muhtemel tasarlar olacak.
Sözde Ermeni soykrm karar tasars ve Türkiyeye yaptrm öngören yasa tasarsnn Temsilciler Meclisinde partiler üstü kararla kabul edilmi olmasnn yaratt rahatszlk yine Trumpn önüne getirilecek.
Bu tür tasarlarn zaten hassas dengede giden Türk-Amerikan ilikilerindeki gerilimi ve Türkiyedeki anti-Amerikancl artrmaktan baka bir ie yaramayaca, bizzat Erdoan tarafndan Trumpa aktarlacak.
Her ne kadar Kongre üzerindeki genel etkisi belli noktalarda snrl olsa da özellikle Senatoda benzer Türkiye kart admlarn önüne geçilmesi bakmndan Trumpn önde gelen Cumhuriyetçi senatörlerle ilikisi önemli.
S-400 balamnda ABDnin Hasmlaryla Yaptrmlar Yoluyla Mücadele Etme Yasas (CAATSA) yaptrmlar da dahil Türkiyeyi hedef alan ve Cumhuriyetçilerin çounlukta olduu Senatodan her halükarda geçmesi gereken yasa tasarlarnn durdurulmas, Ankarann Beyaz Saraydan bekledii bir adm olarak deerlendiriliyor.
- 100 milyar dolarlk ticaret hacmi hedefi
kili ilikilerdeki ciddi sorunlara ramen Erdoan ile Trumpn ticaret hacmimizi artrmalyz eklindeki vurguyu sürdürmesi, 100 milyar dolar ticaret hacmi hedefi konusunu yarnki görümenin ana balklarndan biri yapmaya yetiyor.
Bar Pnar Harekat sürecinde Türkiyeye yaptrmlarla ksa süre dalgalanan ticaret hacmi konusu, bizzat liderlerin ayn masada yapaca yüz yüze görümede daha somut bir noktaya tanabilir.
ki ülke arasndaki ekonomik ilikileri ve ticareti artracak her türlü admn siyasi ve diplomatik ilikileri de olumlu etkilemesi bekleniyor. Dolaysyla yarnki görümeden çkacak somut her ekonomik kararn da ikili ilikilerin gidiatna çok önemli katklar yapaca öngörülüyor.
- Lider faktörü ilikileri tayor
Hem ABD Kongresi hem de Amerikan medyasndaki aleyhte söylemlere ramen görüecek olan Erdoan ile Trump, son dönem Türk-Amerikan ilikilerindeki lider faktörünü bir kez daha test etme imkan bulacak.
Zaman zaman mektup krizi gibi parazitlenmeye neden olan olaylar bir yana Erdoan ile Trump arasndaki çözüm odakl i birlii yaklam yarnki görümeyle yeniden tescillenebilir. Bugüne kadarki yüz yüze görümelerinden somut ilerlemeler çkaran iki liderin yarnki performans, Türk-Amerikan ilikilerinin bugünü ve yarn açsndan yeni bir dönüm noktas olabilir.