TBMM Kadna Yönelik iddetin Aratrlmas Komisyonu, AK Parti Malatya Milletvekili Öznur çalk bakanlnda yürüttüü çalmalarn tamamlayarak, raporunu hazrlad.
Kadna iddetin nedenlerinin tüm yönleriyle aratrlarak alnmas gereken tedbirlerin belirlenmesi amacyla kurulan Meclis Aratrmas Komisyonunun, uzun soluklu ve youn çalmalarn ardndan hazrlad 912 sayfalk raporda, sorunlar tespit edilerek, çözüm önerileri sraland.
Meclis Bakanlna sunulan ve TBMM Genel Kurulunda, 8 Mart Dünya Kadnlar Gününde görüülmesi beklenen raporda, kadna iddetin, toplum vicdannda derin yaralara neden olduu belirtildi.
Raporda, küresel çapta her üç kadndan birinin, e-akrabalk ilikisi bulunan ya da bulunmayan erkekler tarafndan fiziksel, psikolojik, cinsel ve ekonomik açlardan iddete maruz kald bilgisine yer verildi.
Kadna iddetin, yalnzca hukuk ve kolluk tedbirleriyle çözülemeyecei, çok boyutlu, karmak olgu olan bu iddet türüyle mücadelenin, çok yönlü yaklam ve disiplinler aras çalmayla özel stratejiler gelitirilmesini zorunlu kld vurguland.
HER YIL YAKLAIK 66 BN KADIN HAYATINI KAYBEDYOR
Kadna kar iddetin en ar türü olan kadn cinayetleri nedeniyle dünyada her yl yaklak 66 bin kadnn hayatn kaybettiinin tahmin edildii belirtilen raporda, kadnlara ve kz çocuklarna kar iddetin çok yaygn olduu ancak iddet gören kadnlarn yüzde 40ndan daha aznn iddeti bildirdii veya herhangi bir yardm ald aktarld. Raporda, dünya çapnda her gün 137 kadnn, yakn iliki içinde olduu erkek veya aile bireyi tarafndan kasten öldürüldüü bildirildi.
Türkiyede kolluk kaytlarna göre, 2016-2019un ilk 9 aynda hayatn kaybeden kadnlarn yüzde 80inin daha önce aile içi iddet kapsamnda kollua bavurusunun bulunmadna deinilen raporda, verilerin, iddet maduru kadnlarn çounluunun halen ilgili mekanizmalara yeterince bavurmadn gösterdii belirtildi. Raporda, bu durumun, madurlarn utanma, bavuru mekanizmalarn bilmeme, erteleme, faile ans verme ve toplumsal basklar gibi nedenlerden kaynakland deerlendirildi.
Verilere göre, eitim düzeyi yükseldikçe evlenen kadnlar arasnda fiziksel ve cinsel iddete maruz kalma orannn da dütüü aktarlan raporda, hiç eitimi olmayan/ilkokulu bitirmeyen kadnlar arasnda fiziksel veya cinsel iddete, yaamlarnn herhangi bir döneminde maruz kalma orannn yüzde 43, lisans ve lisansüstü eitimli kadnlarda ise yüzde 21 olduu bildirildi.
Raporda, tüm iddet biçimlerinde eitim seviyesi arttkça kadna iddetin azald vurgulanrken, ilkokul seviyesinde eitim alan kadnlarn gördükleri iddet biçimleri incelendiinde, yüzde 68,6 ile en fazla maruz kalnan türün cinsel iddet olarak saptand kaydedildi.
Kadna yönelik iddet görüntülerinden en çok rahatsz olunan program türlerine bakldnda ilk srada dizilerin bulunduu belirtilen raporda, dizilerde kadna iddet konusunun ileni biçiminde ciddi bak açs deiikliine gidilmesi istendi.
STANBUL SÖZLEMES KOMSYON RAPORUNDA
stanbul Sözlemesi olarak bilinen Kadnlara Yönelik iddet ve Aile çi iddetin Önlenmesi ve Bunlarla Mücadeleye likin Avrupa Konseyi Sözlemesinin, kadna iddetle mücadele etme temel amacyla hazrland hatrlatlan raporda, sözlemenin, içeriindeki unsurlar ve çeitli uygulamalar nedeniyle bugün Avrupa Konseyi üyesi pek çok ülkede eletirildii, bunun için Rusya ve Azerbaycann sözlemeyi imzalamad aktarld. stanbul Sözlemesini imzalayan baz ülkelerin, sözlemeyi onaylamaktan imtina ettii, baz ülkelerin de sözlemeden çekilme yönündeki açklamalar yapt ifade edildi.
KOMSYONDAN 547 ÖNER
Raporda, 17 ana balk altnda 42 tespit ve 547 öneriye yer verildi.
e-Devlete, kadna yönelik iddetle mücadele bavuru mekanizmalar ve destek hizmetlerine ulam salayan Kadna Yönelik iddet Bildirim Sistemi hizmeti eklenmesi istendi.
KADES uygulamasnn, salk çalanlar ve öretmenler bata olmak üzere kamu kurum ve kurulularnda çalan tüm kadn personele, kurum ve kurulularca düzenlenen kurs gibi etkinliklere katlm salayan kadnlara, orta ve yükseköretim kurumlarnda örenim gören örenciler ile yurtlarda kalan kz örencilere tantmnn yaplarak akll telefonlarna yüklemelerinin salanmas talep edildi.
Raporda yer alan baz öneriler öyle:
- Toplumda ve iddet madurlarnda, iddetle mücadelede oluturulan mekanizmalar ve tedbir kararlarnn madur için yeterince koruma salamayaca algsnn olumas engellenmeli.
- Hukuk fakültelerinde örencilerin konuya ilikin uzmanlamalarna katk salamak ve farkndalklarn artrmak için Ailenin Korunmas ve Kadna Kar iddetin Önlenmesine Dair Kanun, uygulamas ve kadn haklar dersi müfredata konulmal.
- Muhtarlara kadn erkek frsat eitlii, kadna iddetle ve erken yata evliliklerle mücadele konularnda eitimler verilmeli.
- ÖNMlerde görevli meslek eleman says artrlmal.
- Alo 183 Sosyal Destek Hattndan ayr olarak sesli mesaj servislerine yönlendirilmeksizin dorudan operatöre balanan, aile içi ve kadna iddet madurlar için krize müdahale konusunda eitimli ve tercihen kadn personelin çalt, farkl dillerde hizmet veren, aklda kalc, engelli eriimine uygun, 7 gün 24 saat hizmet sunan ayr bir Acil iddet Hatt kurulmal.
- Kadnlara ait cep telefonlarna yeni kurulacak olan Acil iddet Hatt ve KADES bata olmak üzere bavuru mekanizmalar hakknda bilgilendirici SMSler gönderilmeli.
- iddet maduru kadnlara sunulan hizmetlerin tek elden gerçekletirilmesi amacyla bata tedbir hakimleri, Cumhuriyet savclar, ÖNM, ilgili kolluk birimleri, baro temsilcileri ve ilgili dier birimlerin temsilcilerinin ayn çat altnda bulunduu Adalet Bakanl tarafndan oluturulan, çocuk Adalet Merkezi modeli benzeri, Kadna Yönelik iddetle Mücadele Merkezlerinin pilot olarak uygulamaya geçirilmesi yönünde çalmalar yaplmal.
- Cinsel suç madurlarna yönelik ülke genelinde yeterli düzeyde hizmet veren Kadn zlem Merkezleri oluturulmal.
- Aile içi ve kadna yönelik iddet madurlarna ilikin ilemlerin tek bir mahkemede sonuçlandrlarak sürecin hzlanmas ve taraflar arasndaki anlamazlklarn yeni ihtilaflara mahal vermemesi amacyla tedbir karar verebilen, taraflar arasndaki cezai uyumazlklar çözebilen ve aile hukukundan kaynaklanan ihtilaflar gideren, hukuk ve ceza yarglamasnn birlikte yapld ihtisas mahkemeleri kurulmal.
- Toplumda kadna yönelik ilenen suçlarda cezaszlk veya az ceza algsna yol açan uygulamalarn sona erdirilmesi ve kadna yönelik olarak ilenen iddet suçlar ile etkin ekilde mücadele edilebilmesi amacyla kamuoyunda kravat indirimi olarak bilinen iyi hal indiriminin, kadna iddet suçlar nedeniyle hükmedilen cezalarda uygulanmamasna yönelik mevzuat düzenlemeleri gerçekletirilmeli.
- Türk Ceza Kanununda ee ve boanm ee kar ilenen suçlarla ilgili kanunda öngörülen cezay artran nedenlerin, aralarnda evlilik ba olmayan kadnlara yönelik gerçekletirilen iddet eylemlerini de kapsayacak ekilde geniletilmesi için düzenlemeler yaplmal.
- Boanma davasnn, srf ziynet alaca, eya alaca gibi talepler nedeniyle uzad dikkate alnarak, bu talepler boanmadan ayr birer dava türü olarak kabul edilmeli ve boanma davalarndan ayr olarak ele alnmasna yönelik düzenlemeler yaplmal.
- Türk Ceza Kanununda yaplacak yeni bir düzenleme ile srarl takip fiilleri etkili ve caydrc nitelikte bir yaptrma balanmal.
- TBMMde kadn milletvekili temsiliyet oran artrlmal.
- Olaanüstü durumlara yönelik ulusal müdahale planlarna kadnlara yönelik iddeti önleme ve madurlar korumaya yönelik hizmetler de dahil edilmeli ve kadnlara yönelik desteklere öncelik verilmeli. Karantina zamannda iddet madurlar için konukevi ve barnma kapasitesi artrlmal.
- Kadna iddet konusunda duyarllk ve hassasiyet gösteren, tedbirler alan irketlere Kadna iddet Konusunda Yln Duyarl irketi ödülü verilerek dier irketler tevik edilmeli.