TBMM Genel Kurulu, Meclis Başkanvekili Haydar Akar başkanlığında toplandı. Genel Kurul TBMM, Adalet Bakanlığı ile Gençlik ve Spor Bakanlığının, 2023 Yılı Bütçesinin görüşmelerine devam edildi. Gruplar adına yapılan konuşmalarda muhalefet partili milletvekillerinin, iktidar partisi AK Partiye yönelik eleştiri ve suçlamaları tartışmaların yaşanmasına neden oldu.
KÜRTçE KONUŞMA GERGİNLİĞİ
TBMM Genel Kurulunda kürsüye çıkan HDPli milletvekilleri konuşmalarına Kürtçe başlaması tepkilere yol açtı. HDP Diyarbakır Milletvekili İmam Taşçıer, bakanlıkların bütçesi üzerine konuşmasına Kürtçe başladı. AK Parti Grup Başkanvekili Bülent Turan, Anlamıyoruz denilenleri diyerek uyardı. AK Parti Osmaniye Milletvekili Mücahit Durmuşoğlu da tepkisini, Hangi parlamentoda konuşuyor acaba? Burası Türkiye Cumhuriyeti Parlamentosu diyerek tepki gösterdi. AK Partili milletvekilleri birleşimi yöneten CHPli Meclis Başkanvekili hatibi uyarmasını istediler.
HERKESİN BİR ANA DİLİ VAR
HDPli Taşçıer, tepkiler arasında Kürtçe konuşmasına devam etmesi üzerine, Meclis Başkanvekili Haydar Akar, mikrofonun sesini kısarak HDPli Taşçıerin konuşmasına engel oldu, Sayın milletvekilleri, herkesin bir ana dili var, benim de bir ana dilim var. Kürsüde ben de ana dilimde konuştuğum zaman buradaki hiçbir milletvekili beni anlayamaz, birçok arkadaşımın farklı farklı ana dilleri var, hepimizin anlayabilmesi için resm dilimiz olan Türkçeyle konuşmaya davet ediyorum. Bir cümle söyleyebilir, iki cümle söyleyebilir ama konuşmanın tümünü yapamaz arkadaşlar, böyle bir olay yok uyarısında bulundu.
GERçEK YÜZÜNÜZ BUDUR
HDPli milletvekilleri ise toplu halde sıralara vurarak Meclis Başkanvekili Akarı, Taşçıerin konuşmasını kestiği protesto etti. HDP Şanlıurfa Milletvekili Ömer Öcalan, Meclis Başkanvekili Haydar Akarı eleştirerek, Gerçek yüzünüz budur sizin; ölümü gösterip sıtmaya razı etmeye çalışıyorlar, gerçek yüzünüzdür bu sizin dedi. Tartışma bu kez, Meclis Başkanvekili Haydar Akar ile HDPli milletvekilleri arasında yaşandı. HDPli milletvekilleri topu halde sıralara vurarak Taşçıerin konuşmasını kesen Akara tepki gösterdi. Tepkilerin sürmesi üzerine Akar, oturuma 5 dakika ara verdi.
İFFET SÖZÜ KINAMA CEZASI GETİRDİ
Verilen aranın ardından görüşmelere devam edildi. HDP Kocaeli Milletvekili Ömer Faruk Gergerlioğlunun konuşması sırasında da tartışma yaşandı. Tartışmalar devam ederken Gergerlioğlunun, geçen yıl Genel Kurulda çıplak aranmaya ilişkin, AK Parti Grup Başkanvekili Özlem Zenginin, İffetli bir kadın çıplak aramayı anlatmak için bir yıl beklemez sözlerini hatırlatarak, O zaman kim iffetli, kim iffetsiz? ifadelerini kullandı.
Bu sözler üzerine AK Parti Grup Başkanvekili Bülent Turan söz alarak, Orası mı iffetli, burası mı iffetli, bir tarzı reddediyoruz. Kaldı ki kendisini özür dilemeye davet ediyoruz. Gergerlioğlu çok ağır bir konuşma yaptı, nezih bir dille cevap verdim ancak tekrar cevap verdi. Bakınız, kızmak yok, böcek olmayı göze alırsanız ezilince ses çıkarmayacaksınız. Bu yanlış bir dil, iffetle ilgili söylediği tüm iğrenç iddiayı reddediyoruz. Bu ifade bu Meclisin ifadesi değil dedi.
Verilen aranın ardından, Meclis Başkanvekili Haydar Akar, HDPli Ömer Faruk Gergerlioğlunun, AK Parti Grup Başkanvekili Özlem Zengine yönelik kullandığı, Orası mı iffetli, burası mı iffetli sözlerinin, kaba ve yaralayıcı sözler sarf etmek ve hareketler yapmak kapsamında değerlendiği için İçtüzüğün ilgili maddesi kapsamında kınama cezası verilmesi gerektiğini oylamaya sundu. Oylama sonucunda Gergerlioğluna, kınama cezası kabul edildi.
AK PARTİLİ IŞIKA, MECLİSTEN GEçİCİ OLARAK İKİ BİRLEŞİM çIKARMA CEZASI VERİLDİ
AK Partili Zafer Işıka, İYİ Parti Trabzon Milletvekili Hüseyin Örse yumruk atması sonucu yaralanmasına neden olduğu gerekçesiyle İçtüzüğün ilgili maddeleri kapsamında; hareket, fiili saldırıda bulunmak hükmü kapsamında olduğundan Genel Kuruldan geçici olarak iki birleşim çıkarma cezası verildi. İYİ Parti Konya Milletvekili Fahrettin Yokuşa da Mecliste gürültü ve kavgaya sebep olmak hükmü kapsamında kınama cezası verildi.
MECLİS BAŞKANVEKİLİ BİLGİç, TBMMNİN BÜTçE SUNUMUNU YAPTI
TBMM Genel Kurulunda, Meclis Başkanvekili Süreyya Sadi Bilgiç, TBMMnin 2023 Yılı Bütçe sunumunu yaptı. Bilgiç, 5inci Yasama Yılında yapılan faaliyetlere ilişkin bilgilendirme yaptı. Bilgiç, Yasama Yılında 83 teklif kanunlaşmış ve çeşitli konularda da 31 Türkiye Büyük Millet Meclisi kararı alınmıştır. 2 Aralık 2022 tarihi itibarıyla 27nci Yasama Döneminin tamamına baktığımızda, kabul edilen kanun sayısı 282dir. Yine, bu dönem içerisinde alınan Türkiye Büyük Millet Meclisi kararlarının sayısı 162ye ulaşmıştır dedi.
MİLLETVEKİLİ DOKUNULMAZLIKLARI
Milletvekili dokunulmazlıkları ile ilgili Genel Kurulu bilgilendiren Bilgiç şöyle konuştu:
27nci Yasama Döneminde yani hep gündeme geliyor ama Sayın Tuma çelikin dokunulmazlığı kaldırıldı. Sayın Leyla Güvenin milletvekilliği sona erdi, Diyarbakır Milletvekili Sayın Musa Farisoğullarının milletvekilliği sona erdi, gene İstanbul Milletvekili Kadri Enis Berberoğlunun milletvekilliği düşürüldü ancak Anayasa Mahkemesi kararı üzerine Sayın Berberoğlu milletvekili sıfatını tekrar kazandı. Kocaeli Milletvekili Ömer Faruk Gergerlioğlunun milletvekiliği düşürülmüş ancak Anayasa Mahkemesinin kararı üzerine Sayın Gergerlioğlu milletvekili sıfatını tekrar kazanmıştır. Diyarbakır Milletvekili Semra Güzel ile ilgili milletvekilliğinin düşürülmesi yönünde görüş bildiren Karma Komisyon Raporu ve muhalefet şerhi de 25 Kasım 2022 tarihinde Genel Kurulun gündemine girmiştir. Diyarbakır Milletvekili Salihe Aydenizle ilgili dokunulmazlığın kaldırılması yönünde görüş bildiren Karma Komisyon Raporu da 3 Ekim 2022 tarihinde de Genel Kurul gündemine girmiştir.
KÜRTçE KONUŞMA TARTIŞMASI DEVAM ETTİ
Meclis Başkanvekili Bilgiç, HDPli milletvekillerinin Genel Kurul kürsüsünde Kürtçe konuşmalarına ilişkin de açıklama yaptı. Bilgiç, Hiç kimse Kürtçe konuşulmasına karşı değil, bu bir yanlış anlama ama Türkiye Büyük Millet Meclisinde, resmi dil Türkçe dedi. Bilgiç, Genel Kurul tutanaklarına Kürtçe konuşmanın noktalama işareti olarak girdiğini belirterek yapılan eleştirelere, Bu resmi dilin Türkçe olmasından kaynaklanıyor. Sanki bunu bir Kürt ya da Kürtçe karşıtlığıymış gibi almak ya da milletimize sunmanın çok doğru ve vicdani olduğunu düşünmediğimi de ifade etmek istiyorum açıklamasında bulundu.
KASAPOĞLU, BAKANLIĞIN BÜTçE SUNUMUNU YAPTI
Gençlik ve Spor Bakanı Mehmet Muhammet Kasapoğlu, TBMM Genel Kurulunda, bakanlığının bütçe sunumunu yaptı. AK Parti hükümetleri döneminde bakanlık olarak önemli reformlara imza atıldığını anlatan Kasapoğlu, Artık pek çok gencimiz yirmi yıl öncesine göre kıyasladığımızda üniversiteyi bir hayal olmaktan öte bir yaşam biçimi olarak istediği üniversiteye, hayallerine kavuştu. Bununla birlikte yıllar boyu Türkiyede protestolara şahit olduk, değil mi? Belki içinizde o protestolara katılanlar da var, harçlara hayır diyorlardı. Bu ülkenin hiçbir genci maddi imkanından imkansızlığından dolayı üniversiteye gitmekten mahrum kalmasın diye, yine bir devrim yazdık ve o devrimle üniversite harçlarını tarihe gömdük dedi.
GENç OFİSLERİ AçILDI
Gençlik Merkezi sayısını 9dan 450lere, en kısa zamanda da 500e ulaştıracaklarını aktaran Bakan Kasapoğlu, Genç ofis yoktu Türkiyede, 345 genç ofisimiz var. Gençlik kamplarımız, 5 gençlik kampı vardı şu an 60a yakın gençlik kampımız var ve milyonlarca gencimizin faydalandı. Yine, fırsat eşitliği felsefesiyle mekanlarda girişimciliğin, kişisel gelişimin, sanatın, paylaşımcılığın, sporun, sosyal inovasyonun ve hepsinden de önemlisi 85 milyonun bir araya geldiği kardeşlik ikliminin en güzel örnekleri olarak ortaya koyduk değerlendirmesinde bulundu.
YURTLARA REKOR BAŞVURU
Bakan Kasapoğlu, Türkiyedeki yurt kapasitesini artırdıklarını belirterek, Yirmi yıl önce yurda gitmek isteyen 100 kişiden 10u ya da 12si yurtlara yerleşiyordu. İşte, yıl 2022 Cumhuriyet Tarihinin rekor başvurusunu aldık, rekor yerleştirmesini yaptık; bu bir gurur tablosudur, bu ülkenin gururudur. İstanbula bakın, İzmire bakın, Ankaraya bakın, bu üç metropolde hamdolsun, artık her bir ilde yurtlarımızda 2 bine yakın boş yer var. Binlerce yurt inşaatımız da devam ediyor; bu, ülkenin gurur tablosudur yorumunda bulundu.
BOZDAĞ, BAKANLIĞIN BÜTçE SUNUMUNU YAPTI
TBMM Genel Kurulunda Adalet Bakanı Bekir Bozdağ, bakanlığının 2023 yılı bütçesinin sunumunu yaptı. Bakan Bozdağ, AK Parti hükümetleri döneminde hayata geçen hak ve özgürlükleri ile ilgili atılan adımları anlattı:
Anayasamızda büyük ve köklü reformlar yaptık. Hem demokrasi açısından, hem hukuk devleti açısından, hem de insan hakları bakımından önemli değişiklikler yaptık. Öncelikle, hak arama yollarını çoğalttık. Türkiyede neredeyse yargı ve idare dışında fazlaca bir hak arama yolu yoktu. Biz, Meclisimizle beraber yapılan büyük demokratik reformlarla yeni hak arama yollarını hukuk sistemimize kazandırdık. Kişisel verilerin korunmasını anayasal bir hak olarak düzenlediğimiz gibi her bir vatandaşımızın kişisel verilere erişmesini, bu verilerin amacı doğrultusunda kullanılıp kullanılmadığını kontrol etmesini, eksiği varsa, yanlışı varsa düzelttirme hakkını kullanarak düzelttirmesini bir anayasal güvenceye kavuşturduk; uygulamada da bunların sağlıklı işlemesi için Kişisel Verileri Koruma Kanunu çıkardık ve Kişisel Verileri Koruma Kurumunu kurduk ki uygulamada bu verilerin sağlıklı bir şekilde korunduğunu, uygulamaların Anayasa ve yasalarımıza uygunluğunu denetlesin diye. İnsanlarımızın saygın bir birey olarak yaşaması bakımından bunun fevkalade önemli bir gelişme olduğunu düşünüyorum.
ANAYASA MAHKEMESİ İNSAN HAKLARI MAHKEMESİNE DÖNÜŞTÜ
Bakan Bozdağ, Anayasa Mahkemesiyle ilgili önemli değişiklikler yaptıklarını belirterek, Anayasa Mahkememizi adeta bir insan hakları mahkemesine dönüştürdük. Hak ihlali, yeni bir hak arama yolu, uygulamadaki eksiklikler ve aksaklıklardan kaynaklı yargının yaptığı sorunlar varsa bunların hukuk devletine uygun bir biçimde çözümü bakımından son derece önemli bir başka hak arama yolu olmuştur dedi.
Bilgi edinme konusunu ilk defa hak olarak düzenlediklerini aktaran Bakan Bozdağ, Dilekçe hakkı vardı vatandaşımızın ama bilgi edinme hakkı yoktu. Anayasamızın 74üncü maddesinde yaptığımız değişiklikle, kişilere hem kendisiyle hem de kamuyla ilgili bir konuda bilgi edinme hakkını tanıdık. Bununla ilgili uygulamaları denetlemek üzere de Bilgi Edinme ve Değerlendirme Kurulunu kurduk, bu da ayrı bir hak arama yoludur. İdarenin işleyişiyle ilgili şikayetleri incelemek üzere de Kamu Başdenetçiliğini, Ombudsmanlık Kurumunu kurduk dedi.
AK Parti iktidarları olarak, bu demokratik reformlarla, hukuk devletinin standardını yükselten reformlarla yasama, yürütme ve yargıyla ilgili bütün devleti adeta vatandaşın doğrudan denetimine açtıklarını savunan Bakan Bozdağ şöyle devam etti:
Artık bugün devleti sadece Meclisimiz değil, sadece idari yargı değil, sadece belli kurumlar değil her bir vatandaşımız bilgi edinme hakkını kullanarak, her bir vatandaşımız gerektiğinde Kamu Başdenetçisine başvurarak bunları da kullanmaktadır. Ayrıca, insan hakları konusunda İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumunu da kurarak ülkemizde yaşanan veya yaşanabilecek her türlü ayrımcılıkla ilgili yeni bir hak arama kapısını daha açtığımızı buradan ifade etmek isterim. Kolluk Gözetim Komisyonunu kurduk, kollukla ilgili şikayetleri ayrıca dinlemek ve değerlendirmek üzere orada da ayrı bir sistem kurduğumuzu buradan ifade etmek isterim. Bunlar hukuk devletimizi güçlendirdiği gibi, insan hakları anlayışımızın standardını da olumlu anlamda değiştirmiştir.
HAK ARAMADA YASAKLAR KALKTI
Hak aramanın önünde Türkiyede ciddi engellerin olduğunu hatırlatan Bozdağ, Hak arama yasakları vardı; biz bu yasakları kaldırma konusunda da önemli adımlar attık. Bildiğiniz gibi, Yüksek Askeri Şuranın kararlarına karşı yargı denetimi kapalıydı. Cumhurbaşkanının tek başına yaptığı işlemlere karşı da yargı denetimi kapalıydı. Ne kadar tek başına yaptığı işlem var bilen yok; sayısı, sınırı nerede hiç kimsenin haberi yok. Yine, Cumhurbaşkanının resen imzaladığı emirler ve kararlar aleyhine de Anayasa Mahkemesi dahil hiçbir yargı merciine başvurulamazdı, yasak. Hakimler Savcılar Kurulunun hiçbir kararına karşı yargı merciine başvurulamazdı, yasak. Biz bütün bunları ne yaptık? Cumhurbaşkanının tek başına yapacağı işlemlerinin tamamını yargı denetimine açtık. Resen imzaladığı emir ve kararları yargı denetimine açtık. YAŞın kadrosuzluk nedeniyle emekliye ayırma hariç, ilişik kesme kararlarını yargı denetimine açtık diye konuştu.
YARGILAMA YOLUNU SONUNA KADAR AçTIK
Hakimler Savcılar Kurulunun (HSK) ilişik kesme kararlarını yargı denetimine açtıklarını anlatan Bakan Bozdağ sözlerini şöyle sürdürdü:
12 Eylül 1980 tarihinden ilk seçimle oluşan Meclis Divanı Başkanlık Kurulu oluşuncaya kadar geçecek süre içerisinde çıkarılan kanun, kanun hükmünde kararname ve anayasayla ilgili, kanunun uygulanmasıyla alakalı Anayasa Mahkemesini Anayasaya aykırılık iddiası yasağı vardı, defi yoluyla dahi bu iddia ileri sürülemiyordu, şimdi onların da yasağını kaldırdık, yargı yolunu açtık. Öte yandan, 12 Eylül askeri yargısını gerçekleştiren darbecilerin yargılanmasını engelleyen yine bir başka yasak vardı, onu da kaldırdık; 12 Eylül darbesini yapanları da 28 Şubat postmodern darbesini yapanları da 15 Temmuz darbesini yapanları da yargının önüne çıkardık, hesap vermesini sağladık ve hukuk devletinin olduğu yerde yargı denetimi dışında hiçbir işin olmaması lazım. Cumhurbaşkanının parlamenter sistemde hukuki hiçbir sorumluluğu yok, imza attığı şeyden başbakan, ilgili bakan sorumlu ama şimdi cumhurbaşkanını hukuken yaptığı her bir işten, işlemden, eylemden hukuk karşısında da millet karşısında da doğrudan sorumlu hale getirdik. Yine, Anayasamıza göre, önceki hükme göre Cumhurbaşkanı sadece vatana ihanet suçlamasıyla belli sayıda vekille itham ediliyor ve nitelikli bir çoğunlukla kabul edilirse ancak o zaman Yüce Divana sevk edilebiliyordu. Şimdi, yine belli şartlar altında ama Cumhurbaşkanını işlediği iddia edilen ya da kendisine isnat edilen her bir suçtan dolayı yargılama yolunu sonuna kadar açtık.
TEK ADAM ELEŞTİRİLERİ
Tek adam eleştirilerine ilişkin Bakan Bozdağ, Hani deniliyor ya Tek adam, esas tek adamlık hesap sorulamayan, yargı yolu kapalı olan, yaptıklarından layüsel (sorumsuz) olandır. Önceki döneme bakın, tek başına yaptığı işlemler yargı denetimine kapalı, resen imzaladığı emir ve kararlar yargı denetimine kapalı, hukuki sorumluluğu yok, cezai sorumluluğu sadece bir konuyla sınırlı ama şimdi; hem milletin karşısında hem de hukukun karşısında sorumlu olan, yasalarımızın da sorumluluğuna izin verdiği bir Cumhurbaşkanı var yorumunda bulundu.
YARGI BİRLİĞİNİ BİZ SAĞLADIK
Hukukta yapılan reformlara değinen Bakan Bozdağ, Türkiyede ikili bir yargılama sistemi vardı. Bir yandan Askeri Yargıtay, diğer yandan Yargıtay; diğer yandan Danıştay, öbür yandan Askeri Yüksek İdare Mahkemesi vardı. Bir yandan adli yargı, öte yandan askeri yargı vardı. Türkiyedeki adeta iki devlet görüntüsü veren askeri yargı, sivil yargı, yüksek mahkeme ayrımına biz son verdik. Yargı birliğini biz sağladık. Hukuk devletiyle bağdaşmayan bu sakıncalı ve ayıp uygulamaları hukukumuzun dışına biz taşıdık dedi.
Bakan Bozdağ, özel yetkili ağır ceza mahkemelerini de AK Parti iktidarları döneminde kaldırdıklarını belirterek, Terörle Mücadele Kanununun 10uncu maddesine göre kurulan ve ayrı bir imtiyazlı usule sahip olan mahkemeleri de biz kaldırdık. Bugün, Türkiyede mahkemelerimizin tamamı aynı uygulamayı yapıyor. Mahkemeler arasında da adeta hiyerarşi görüntüsü veren, hukuk devletiyle bağdaşmayan bu uygulamaları da biz kaldırdık açıklamasında bulundu.
Yargı bağımsızlığı konusunda yapılan eleştirilerde de yanıt veren Bakan Bozdağ, Yargının bağımsızlığı ve tarafsızlığı hususunda da ciddi adımlar attık. Yargı yetkisini düzenleyen maddede yargının bağımsızlığının yanına tarafsızlığını da koyduk. Yetmedi, yargının tarafsız ve bağımsızlığına gölge düşüren hukuk müesseselerini yeniden yapılandırdık dedi.
Bakan Bozdağ konuşmasının devamında şu ifadelerde bulundu:
2021 yılı itibariyle ülkemizde Cumhuriyet başsavcılıklarıyla birlikte tüm mahkemelerin iş yükü 17 milyon 659 bin 925 dosyadır. Yani toplam iş yükü yaklaşık 18 milyon dosyadır. Yargı mensupları bu denli ağır iş yükü altında gece gündüz demeden özverili bir şekilde fedakarca görev yapmaktadır. Ne var ki bu devasa iş yükü ve fedakar çalışma gayreti görmezden gelinerek bazı münferit olumsuz örnekler üzerinden yargımız yıpratılmaya çalışılmaktadır. Ne yazık ki bu yıpratma çabası büyük ölçüde siyasi tarafgirliğe dayanmaktadır. Oysaki bir davada siyasi tarafgirliğe göre haklı haksız ayrımı kabul edilemez. Dosyayı görmeden, içindeki delillere vakıf olmadan, kim ne demiş, nasıl demiş, delil ne yönde stecelli etmiş bunları anlamadan ve nihai kararı görmeden peşinen bir hüküm veriyorsanız, sırf iktidara muhalefet olsun diye yargı mercilerini bir kalemde karalamakta bir mahzur görmüyorsanız, yargıya müdahale etme noktasında keyfi davranıyorsanız kusura bakmayın biz buna müsaade etmeyiz. Bu ülkenin fedakarca çalışarak milletine, devletine sadakatle hizmet eden yargı teşkilatını töhmet altında bırakacak söz ve eylemler kimden gelirse gelsin karşısında bizi bulur. Buradan bir kez daha belirtmek isterim ki Hakimler ve Savcılar Kurulu Başkanı ve Adalet Bakanı olarak hakim ve savcılarımıza yapılan bütün haksızlıkların karşısındayız.