Türkiyede birçok yeniliğin öncüsü olan 8. Cumhurbaşkanı Turgut Özalın vefatının üzerinden 30 yıl geçti.
Bnkacı bir baba ve öğretmen bir annenin çocuğu olan Özal, Malatyada 1927de dünyaya geldi.
Babasının mesleği nedeniyle ilk, orta ve lise eğitimini farklı şehirlerde tamamlayan Özal, İstanbul Teknik Üniversitesi Elektrik Mühendisliği Bölümünü 1950de bitirdikten sonra Elektrik İşleri Etüt İdaresinde çalışmaya başladı.
ABDde mühendislik ekonomisi alanında uzmanlık eğitimi gören Özal, Türkiyeye dönünce Elektrik İşleri Etüt İdaresi Genel Müdür Yardımcılığı görevini üstlendi.
Semra Özal ile 1954te evlenen, üç çocuğu olan Özal, askerliğini, Milli Savunma Bakanlığı Bilimsel Danışma Kurulu Üyesi olarak 1961-1962 arasında yaptı.
Devlet Planlama Teşkilatının (DPT) kurulmasında önemli rol üstlenen, 1967-1971 arasında bu kurumun müsteşarlığını yapan Özal, Ekonomik Koordinasyon Kurulu, Para ve Kredi Kurulu, RCD Koordinasyon Kurulu ve AET Koordinasyon Kurulu başkanlıklarında bulundu.
Dünya Bankasında 1971-1973 yıllarında danışman olarak görev yapan Özal, çeşitli sanayi kuruluşlarında çalıştı, Madeni Eşya Sanayii Sendikası Başkanlığı görevini yürüttü.
Siyasi hayatına, 1977 genel seçimlerinde Milli Selamet Partisinden İzmir Milletvekili adayı olarak başlayan Özal, milletvekili seçilecek oyu alamadı.
SANDALYESİZ BAKAN OLARAK ANILDI
Daha sonra, 1979 yılı sonlarına doğru Başbakanlık Müsteşarı olarak atanan Özal, aynı dönemde DPT Müsteşarlığı görevini de vekaleten yürüttü. Özal, bu özelliğiyle hem DPT Müsteşarlığı hem de Başbakanlık Müsteşarlığı yapmış Türkiyenin tek başbakanı ve cumhurbaşkanı oldu.
Ekonomide liberalleşmenin çalışmalarını yapan ve 24 Ocak Kararları olarak bilinen geniş çaplı programın hazırlanmasında büyük rol oynayan Özal, o dönemdeki çalışmaları nedeniyle sandalyesiz bakan olarak anıldı.
Özal, 12 Eylül 1980 askeri müdahalesinden sonra kurulan hükümete Ekonomik İşlerden Sorumlu Başbakan Yardımcısı olarak atandı.
Türkiyeye kredi imkanının ve ihracatta başarının sağlandığı bu dönemde Özal, izlenen para politikası konusunda hükümetle anlaşmazlığa düşerek Başbakan Yardımcılığı görevinden 1982de istifa etti.
SİLAHLI SALDIRIDA ELİNDEN YARALANDI
Anavatan Partisini 20 Mayıs 1983te kuran Özal, aynı yıl yapılan genel seçimde partisinin birinci gelmesi üzerine 45. Hükümeti kurdu. Özal, 1983ten 1991e kadar aralıksız olarak tek başına iktidarda kalmayı başardı.
çeşitli siyasi eğilimleri birleştirme iddiasıyla ortaya çıkan ve iktisadi konulara ağırlık veren Anavatan Partisi, bu dönemde kitlelere ulaşmak için orta direk temasını kullandı.
İlk olarak ekonomiye yönelik adımlar atan Özal, bu alandaki sınırlamaları kaldırmaya çalıştı.
Özalın 1988de uğradığı silahlı saldırı, Türkiyenin gündemi oldu.
Anavatan Partisinin 18 Haziranda Ankara Atatürk Spor Salonunda düzenlenen 2. Olağan Kongresinde yaptığı konuşma sırasında silahlı saldırıya uğrayan Özal, sağ elinden yaralandı. Yaralı halde kürsüye çıkan Özal, Bilhassa belirtmek istiyorum, Allahın verdiği ömrü, Onun isteğinden başka alacak yoktur, biz de Ona teslim olmuşuzdur. diye konuştu.
Suikastı düzenleyen Kartal Demirağ, saldırı sonrasında yakalandı ve yargılama sonucunda idama mahkum edildi. Daha sonra cezası 20 yıl hapse çevrilen Demirağ, 4 yıl hapis yattıktan sonra Turgut Özal tarafından 1992de affedildi.
TERÖRLE MÜCADELEDE STRATEJİ DEĞİŞİKLİĞİ
Döneminin sorunlarına farklı bakış açılarıyla yaklaşan, Türkiyenin ekonomik ve sosyal gelişimine önemli katkılar sağlayan Özal döneminde, Güneydoğu Anadolu Bölgesinin su ve toprak kaynaklarının geliştirilmesini amaçlayan Güneydoğu Anadolu Projesi (GAP), 1989da hazırlanan Master Plan ile tarım, sanayi, ulaştırma, eğitim, sağlık, kırsal ve kentsel altyapı yatırımlarını da içine alan bir bölgesel kalkınma projesine dönüştü.
Özalın ayrı bir önem verdiği bu proje ile bölge halkının gelir düzeyinin artırılması, yaşam şartlarının iyileştirilmesi ve bölgesel gelişmişlik farklarının giderilmesi amaçlandı.
TBMM tarafından 31 Ekim 1989da Türkiye Cumhuriyetinin 8. Cumhurbaşkanı seçilen Özal, 9 Kasım 1989da başladığı bu görevde, ekonomik alanda attığı önemli adımların yanı sıra dönemin büyük sorunları arasında yer alan terörle mücadele konusunda da farklı bir strateji izledi.
SİVİL İNİSİYATİF DEVREYE SOKULDU
İlk kez sivil inisiyatifi devreye sokan Özal, sorunun çözümü için pek çok görüşme gerçekleştirdi ve rapor hazırlattı.
çankaya Köşkünde 12 Mart 1991de Celal Talabani ile görüşen Özal, terör olaylarının ve Kürt sorununun çözümü için çaba harcadı. Görüşmeden kısa süre sonra 26 Mart 1991de Der Spiegel dergisine bir açıklama yapan Talabani, Özalın Kürtlere özerklik vereceğini söylediğini iddia etti.
Turgut Özal, Mart 1992de DEP milletvekilleri Ahmet Türk, Sırrı Sakık ve Orhan Doğanı Köşkte kabul etti. Sırrı Sakık, görüşmenin ardından Özalın kendilerine genel af çıkarıp, sorunu kökünden çözeceğini belirttiğini açıkladı.
Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü Kaya Toperi ve Başyaveri Kurmay Albay Arslan Günere 10 sayfalık bir Kürt raporu hazırlatan Özal, ANAP Milletvekili Adnan Kahveciyi bu konuda yeni bir rapor hazırlamak üzere görevlendirdi. Kahveci, Güneydoğuda bir süre inceleme yaptıktan sonra, Kürt sorunu nasıl çözülmez başlıklı bir rapor hazırladı. Özal, bu raporu o dönem MGK toplantısında tartışmaya açtı.
ÖZALIN KESİN ÖLÜM SEBEBİ TESPİT EDİLEMEDİ
Turgut Özal, 17 Nisan 1993te, 5 ülkeyi kapsayan 12 günlük geziden sonra Cumhurbaşkanlığı döneminde vefat etti.
Ölümünden 19 yıl sonra 2012de cinayet sonucu öldüğü iddiaları üzerine otopsi için Özalın mezarı açıldı.
Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı, otopsi raporuna göre, mevcut bilgi ve bulgularla Özalın kesin ölüm sebebinin tespit edilemediğini bildirdi.