Koalisyon kurma görevini 10 Temmuzda Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğandan alan Başbakan Ahmet Davutoğlu, ilk tur görüşmelerine 13 Temmuzda başladı. Koliasyon turuna 7 Haziran seçimlerinde ikinci parti olan CHP ile başlayan Davutoğlu, 14 Temmuzda MHPnin, 15 Temmuzda ise HDPnin kapısını çaldı. İlk tur koalisyon görüşmelerinin bilançosu şöyle oldu:
CHP İLE TEMAS HEYETİ KURULDU Davutoğlunun koalisyon görüşmelerinin ilk turunda en olumlu görüşme CHP ile gerçekleşti. Görüşme sonrasında Ak Parti ve CHP, bir temas heyeti kurulması konusunda uzlaştı. Her iki partinin koalisyon görüşmeleri konusunda yapacakları tüm temaslara ilişkin açıklamaların aynı dilde olmasını sağlayacak bu heyette, CHPden Haluk Koç, AK Partiden ise Ömer çelik yer alıyor. AK Partinin, CHP ile görüşme sonrasında böyle bir temas heyeti oluşturması bile görüşmelerin olumlu geçtiği yorumlarına neden oldu. Nitekim görüşmeden sonra açıklama yapan gerek AK Parti lideri Davutoğlu, gerekse CHP sözcüsü Haluk Koç, olumlu ifadeler kullandılar. CHPnin masaya 14 ilkesini koyduğu görüşmede, Davutoğlunun Bizim açıkladığımız 10 maddelik koalisyon ilkeleri ile sizin açıkladığınız 14 madde neredeyse aynı yorumunu yapması da iyimserliği arttırdı. CHPNİN 14 İLKESİ CHPnin 7 Haziran seçimleri sonrasında Kılıçdaroğlunun ağzından açıkladığı koalisyon kurmak için ortaya koyduğu 14 ilke şöyle; 1- Hukukun üstünlüğü yeniden sağlanmalı. 2- 12 Eylül darbe hukuku tarihe gömülmeli. 3- Siyasette ahlak egemen olmalı. 4- Refah tabana yayılmalı, sosyal devlet anlayışına geçilmeli. 5- Cumhurbaşkanı anayasal sınırlarına çekilmeli. 6- Örtülü ödenek yalnızca Başbakan tarafından kullanılmalı. 7- Barış eksenli yeni bir dış politika oluşturulmalı. 8- Gençleri potansiyel suçlu gören anlayışa son verilmeli. 9- Özgürlüklerin alanı genişletilmeli. 10- Medya üzerindeki baskıya son verilmeli. 11- Vergi denetimi siyasi araç olmaktan çıkarılmalı. 12- Kamu maliyesi şeffaf olmalı. 13- Özgürlükçü, demokratik bir Anayasa yapılmalı. 14- Yolsuzluklarla etkin mücadele edilmeli. MHP KOALİSYONA KAPILARI KAPATTI Davutoğlu ve AK Parti heyetinin dün MHP ile yaptıkları görüşme ise koalisyon açısından CHPnin tam tersi bir havada sona erdi. MHP Lideri Bahçeli görüşmede, partisinin koalisyonunun tarafı olmaya niyeti olmadığını bir kez daha teyid etti, AK Partiye koalisyon için CHPyi işaret etti. Aksi halde yeniden seçime gidilebileceği mesajını verdi. AK Parti-MHP görüşmesinin CHPden bir başka farkı ise görüşmeden ortak bir temas heyeti çıkmaması oldu. CHP ile temasların süreceğinin işareti olan temas heyetinin bir benzerinin MHP ile de kurulması konusundaki AK Parti teklifi, Bahçeli ve kurmayları tarafından kabul görmedi. HDP DE CHPYİ İŞARET ETTİ Davutoğlunun koalisyon görüşmelerinin ilk turundaki son durağı olan HDP de koalisyon için CHPyi işaret etti. HDP ile koalisyon düşünülmemesine rağmen görüşme yapılmasını aldığı oy oranı ne olursa olsun, demokrasi anlayışım gereği TBMMde temsil edilen tüm partilerle görüşürüm diyerek açıklayan Davutoğlu, görüşmeden sonra yaptığı açıklamada HDP ile koalisyonu düşünmemelerinin nedenlerini şöyle açıkladı: Selahattin Demirtaş seçimlerden hemen sonra yaptığı açıklamada, AK Partinin içinde olduğu bir hükümete içerden ya da dışardan destek vermeyeceklerini söyledi. AK Parti içinde yapılan istişarelerde, HDP ile koalisyona tabandan ya da parti örgütünden destek verilmedi. Davutoğlu, HDP ve CHP ile kurulanın benzeri bir temas heyeti de oluşturulmadığını belirterek, CHP ile oluşturduğumuz gibi bir mekanizma yok. Ancak gerektiğinde yeniden temasa geçeceğiz dedi. HDP ile görüşmede ağırlıklı olarak çözüm süreci ele alındı. HDP heyeti, barış, demokrasi, adalet başlıkları altındaki üç ana ilkesini ortaya koydu. Davutoğlu ise görüşmede HDPnın PKK ile arasına açık mesafe koyması gerektiğini vurguladı. Davutoğlunun beraberinde Dolmabahçe ekibi içinde yer alan AK Parti milletvekilleri Efkan Ala ve Yalçın Akdoğan ile gittiği HDP görüşmesinde, HDP tarafında da heyette yine Dolmabahçe ekibi vardı. Görüşmede ağırlıklı olarak çözüm süreci de ele alındı. çözüm süreci konusunda Davutoğlunun bu hafta yaptığı çatışmasızlık yetmez, silah bırakma da gerekir çıkışına karşılık, HDP Eş Başkanı Selahattin Demirtaş da dün PKKya silah bırakma çağrısında bulunmuştu. İKİNCİ TUR DA CHP İLE BAŞLAYACAK İlk tur görüşmeleri kamuoyuna bu şekilde yansırken, gözler ikinci tura çevrildi. İkinci tur görüşmelerini bayramdan sonra yapacağım diyen Davutoğlunun ilk olarak kapısını çalacağı parti, birinci turda olduğu gibi yine CHP olacak. AK PARTİNİN YOL HARİTASI Başbakan Ahmet Davutoğlunun koalisyon görüşmeleriyle ilgili İkinci tur görüşmelere ilişkin yöntemi belirledik sözlerinin ardından Hürriyet ayrıntılara ulaştı. Ak Parti, MHP ve HDPnin de tavrı nedeniyle eş zamanlı müzakere yapmayacak. Önce koalisyona en yakın parti görünen CHP ile temaslar sürdürülecek. Bu görüşmelerden olumsuz sonuç çıkmadan diğer partilere gidilmeyecek. Plan adım adım şöyle işleyecek: 1-ACİL DEĞERLENDİRME Bayramdan sonra koalisyon görüşmelerinin ikinci turuna başlayacak olan AK Parti, önce kendi yetkili kurullarında durum değerlendirmesi yapacak. Davutoğlu, pazartesi günü partisinin MYKsını, salı günü ise Bakanlar Kurulunu toplayacak. İki toplantıda CHP, MHP ve HDP ile yapılan birinci tur müzakereler değerlendirilecek ve öneriler alınacak. 2-ARABULUCULAR DEVREDE Bu süreçte, her parti için belirlenen arabulucular temaslara başlayacak. Bu isimler, informel yani gayri resmi olarak, kamuoyuyla paylaşmadan görüşmeler yapacaklar. Olası bir müzakere öncesinde ortak noktalar ve tartışma yaratacak unsurlar belirlenecek. Liderlerle bir araya gelmeden önce uygun zemin hazırlayacaklar. CHP için belirlenen Ömer çelik, MHP için Faruk çelik, resmi temasların dışında mekik diplomasisi yürütecek. 3-EŞZAMANLI MÜZAKERE YOK Haftanın ikinci yarısında başlayacak temaslar, muhalefet partilerin de tavrı nedeniyle eşzamanlı müzakere olarak yürütülmeyecek. AK Partinin de benimsediği bu yönteme göre, önce koalisyona en yakın parti görünen CHP ile tüm yollar denenecek. CHP ile yapılacak, ikili, üçlü ve heyetler halindeki görüşmelerde bu kez masaya dosyalar gelecek. 4-CHP İLE UZLAŞMA ARAYIŞI İki parti, koalisyon ortaklığı durumunda neleri kabul edip, nelere itiraz edebileceklerine ilişkin ilkelerini ortaya koyacaklar. Bunlar üzerinde müzakere yapılarak orta yol bulunmaya çalışılacak. Gerekli olduğu noktalarda sadece iki lider baş başa görüşecek. AK Parti-CHP koalisyonu kurulma olanağı doğarsa, bakanlıkların bölünmesinden, koalisyon protokolünde nelerin yer alacağına dair ayrıntılara geçilecek. 5-SEçENEKLER MASAYA GELECEK Görüşmeler bu noktada olumlu sonuçlanırsa, diğer partilere yönelik takvim işlemeyecek. Ancak koalisyon olasılığı ortadan kalkarsa, AK Parti bu kez önce MHPye gidecek. çalışma Bakanı Faruk çelikin arabuluculuğunda oluşturulacak ortamda, MHPye önce koalisyon ortaklığı, ardından da azınlık hükümetine destek önerisi götürülecek. Bu noktada MHP lideri Devlet Bahçelinin şartlarının ne olacağı önem kazanacak. Olumlu bir gelişme sağlanırsa, martta seçim yapma olasılığı yüksek sınırları belli bir seçim hükümeti kurulması gündeme gelebilecek. 6-HDP DE POTAYA GİRDİ AK Partinin dillendirmediği bir başka seçenek de HDP görüşmesinden sonra ortaya çıktı. AK Parti kurmayları, HDP Eş Genel Başkanı Selahattin Demirtaşın Seçim kararı almadan önce bizimle bir kez daha görüşün sözlerinden yola çıkarak, bir şans tanıyacak. MHP ile sonuç alınamaması durumunda, HDP azınlık hükümeti de son olasılık olarak denenecek. Bu görüşmenin en önemli unsurunu PKKnın silah bırakması oluşturacak. 7-SON çARE ERDOĞANDA Bütün bu yollar tıkanırsa, top Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğana geçecek. Erdoğan, Davutoğlunun iadesinden sonra hükümeti kurma görevini Kılıçdaroğluna verecek. Sonuç alınamaması durumunda da tüm partilerin sandalye sayılarına göre temsil edildiği geçici seçim hükümeti kurulması aşamasına geçilecek. Bu hükümet de zorunlu olarak kasımda seçime gidecek. DAVUTOĞLUNUN 35 GÜNÜ KALDI Başbakan Davutoğlunun koalisyon kurmak için bugün itibariyle 35 günü kaldı. Peki bu sürede (24 Ağustosa kadar) koalisyon kurmayı başaramazsa, ne olacak? ERKEN SEçİM OLABİLİR Başbakan, 24 Ağustosa kadar hükümeti kuramaz ve Cumhurbaşkanı Erdoğan, yeni bir isme görev vermezse, erken seçime gidilecek. Erken seçim kararı, Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından alınacak. Kanun gereği karar alınmasını takiben 90 gün geçtikten sonraki ilk pazar günü genel seçim olacağından, takriben Kasım ayı sonlarında seçmenler yeniden sandık başına gitmekle karşı karşıya kalabilecek. GEçİCİ BAKANLAR KURULU OLUŞTURULACAK Anayasanın 114. ve 116. maddesi erken seçim için gerekli ve net bilgileri veriyor. Anayasaya göre, seçim dönemi bitmeden seçimin yenilenmesine karar verilmesi halinde, seçim hükümeti kurulacak. Adalet, İçişleri ve Ulaştırma Bakanlıklarına TBMM içinden veya dışarıdan bağımsızlar atanacak. Geçici Bakanlar Kuruluna bu üç bakanlık dışında, siyasi parti gruplarından oy oranlarına göre bakanlık verilecek. HER PARTİ OY DAĞILIMINA GÖRE BAKAN VERECEK Böylece AK Parti-CHP-MHP ve HDP, milletvekili dağılımına göre bakan verecek. Siyasi parti gruplarından alınacak üye sayısını, Meclis Başkanı Başbakana bildirecek. Teklif edilen bakanlığı kabul etmeyen veya sonradan çekilen partililer yerine ise meclisten veya dışarıdan bağımsız bakanlar atanacak. Geçici Bakanlar Kurulu için güvenoyu gerekmeyecek. Geçici Bakanlar Kurulu seçim süresince ve yeni Meclis toplanıncaya kadar görevde olacak.