Koronavirüs salgn süreci ile aile içindeki ortak zamanlarn artmas ve birlikte geçirilen zaman daha etkili kullanma ihtiyacnn snrlar konusunu gündeme getirdiini söyleyen Rehberlik ve Psikolojik Danmanlk Ana Bilim Dal Öretim Üyesi Dr. Duygu Dinçer, Aile fertleri arasnda duygusal temasn önüne geçmeyecek oranda snrlar olmasnn tehdit edici olmadn aksine sistemin ileyii açsndan yapc, yaratc, yaatc ve yenileyici bir ilev gördüünü belirtti.
SINIRLAR, LKSEL NEFES ALMALARIMIZDIR
Snr kavram birçok kiinin zihninde yasaklayc, cezalandrc, uzaklatrc, reddedici ya da kopukluk yaratc bir imgeyle bütünleebiliyor ve bu nedenle korkutucu görünebiliyor diyen Dr. Dinçer sözlerine u eklide devam etti:
Oysa snrlar, ilikiler açsndan 4-Y (yapc, yaratc, yaatc ve yenileyici ilevler) ile özetleyeceimiz bir potansiyel tayor: Snrlar, yapc bir fonksiyon görüyor çünkü kiinin kendini ve ilikilerini ina etmesine olanak tanyor. Üstelik bunu alnma, darlma, dayatma, empoze etme vb. olmadan bir hürriyet alan içinde gerçekletirmeyi salyor. Snrlar yaratc bir ilev görüyor çünkü kiilere kendine has ürünler yaratma, çktlar ortaya koyma zemini sunuyor. Ayrca kendini yaratma imkan salad için kiiye kendi olma hürriyeti veriyor. Snrlar yaatc bir fonksiyon gösteriyor çünkü hem olmakta olduumuz o insann, ona has özelliklerin yani tekilliklerimizin hem de ilikilerin ve iliki içinde edindiimiz kimliklerin varln korumasna imkan veriyor. Bu yönüyle çoulluu destekliyor, ilikileri yaatyor. Ayn zamanda çoulluklarmz içinde tekilliklerimizin var olmaya devam etmesine olanak salyor. Son olarak snrlar yenileyici bir ilev görüyor çünkü hem kiisel hem de ilikisel açdan paslanm, arzalanm, akordu bozulmu yanlarmz tazelememize, onarmamza zemin hazrlyor. Bu anlamda diyebiliriz ki; nasl ki beden fonksiyonlarnn faaliyet gösterebilmesi için nefes alp vermeye ihtiyacmz varsa ilikilerimizin ve kiiliimizin salkl geliebilmesi için de ilikisel nefes almalara ihtiyacmz var. Snrlar, bahsi geçen tüm bu yönleriyle ilikisel nefes alma ihtiyacmz karlyor.
SINIRLAR, KLK GELMNN VE PSKOLOJK VE FZKSEL YAKINLIIN BALANS AYARIDIR
Snrlarn hem kiilik geliiminin hem de aile fertleri arasndaki iletiimin balans ayar olduunu belirten Dr. Dinçer, Kararnda ayarlanm snrlar, kiisel ve ilikisel iyi olu açsndan fayda salarken iç içe geçmi, belirsiz snrlar ya da kopuklua yol açan kat snrlar tam tersi yönde sonuçlar yaratabiliyor. çok iç içe geçmi snrlar anne-baba-çocuk ilikisinde rol karmaasna, özerklik kaybna, baml ilikisel örüntülerin gelimesine vb. yol açabiliyor. çocuun kendi ihtiyaçlarn fark etme ve gözetme, bu ihtiyaçlar karlamak üzere harekete geçme, kendini ifade etme, farkl yöndeki görülerini dile getirme ve hayr diyebilme becerisinin altn oyabiliyor. Bunlar ilerleyen yalarda da etkilerini sürdürebiliyor. Örnein erken yalardan itibaren youn ekilde ar koruyucu tutuma ve iç içe geçmi snrlara yönelik mesajlar alan çocuklar, yetikinliklerinde hem karar almakta hem de inisiyatif almakta zorlanabiliyor.
Bakalarnn yönlendirmelerine daha fazla ihtiyaç duyabiliyor ve baml kiilik örüntüsü gelitirebiliyor. Dier uçta yer alan kat snrlar ise anne-baba-çocuk arasnda otoriteye dayal bir hiyerarik uçurum yaratabiliyor. Aile fertleri arasndaki duygusal mesafeyi açabiliyor ve onlar birbirine ulaamaz hale getirebiliyor. Buna bal olarak kiiler aras paylamlar ve ilikisel esneklikler azalabiliyor. Yaknlk duygusu yara alabiliyor. Sonuç olarak salkl bir kiisel ve ilikisel geliim ne kat ne de çok iç içe geçmi snrlar ile mümkün olabiliyor. Hücre sitoplazmas gibi seçici geçirgen yapdaki snrlar oluturmaya ihtiyacmz var. Yani ne tamamen reddedici ne de her eyi kabul edici. Henüz acemi sürücü konumunda görülseler bile çocuklarn da tpk yetikinler gibi kendi yaamlarnn direksiyonunda kendisi olduklarn hissetmeye gereksinimi var. Elbette yan ve arka koltukta anne ve baba gibi, yaam sahnesinde daha tecrübeli yetikinlerin varln hissettirmesi, ihtiyaca göre sufle vermesi önemli. Ama unutmamalyz ki, o yolculuk onun kendi seyahati dedi.
SINIRLAR, HEM SÖZLÜ HEM DE BEDENSEL LETLER YOLUYLA BELRTLEBLR
Aile içinde snrlarn yalnzca sözlü mesajlarla deil bedensel iletilerle de belirtilebileceine dikkat çeken Dr. Dinçer, Bata aile içi ilikiler olmak üzere her tür ilikide snrlarn tanmlanmasna ihtiyaç var. Fakat bu snr tanmlamalarn yerleik, deimez yaplar olarak alglamamak gerekir. Aile canl ve dinamik bir sistem. Benzer ekilde insan da her an devinim halinde, deiime açk bir varlk. Dolaysyla snrlar, ayn iliki içinde bile zamana ve mekna bal olarak yenilenmeye ihtiyaç duyabiliyor. unu da belirtmek gerekir ki snr tanmlamalar her zaman yalnzca açk ve sözlü iletilerle ortaya konulmayabiliyor. Bazen bedensel ya da örtük iletilerle de ifade edilebiliyor. Bu nedenle iliki içinde snr iletilerine daha dikkatle bakmak gerekiyor ifadelerini kulland.