Beyin Cerrahisi Uzman Prof. Dr. Kaya Aksoy, damarlarda biriken ya ve kolesterol gibi maddelerin baz bölümlerinin koparak yukarya kan akmyla gitmesiyle pht atmann olutuunu söyledi.
Büyük damarlar tkannca felç meydana geliyor
Boyun damarlarndaki damar sertliinde veya boyun damarlarndaki tkanmalarda bu kan sirkülasyonuyla küçük veya büyük phtlar atldn belirten Prof. Dr. Kaya Aksoy, u bilgileri verdi:
Bu phtlar kendi kalibrasyonunda ya da çapnda bir damara geldii zaman onu tkarlar. Eer pht küçük olursa periferdeki küçük damarlara gider ve problem yaatmazlar eer büyük olursa phtlar büyük damarlar tkarlar. O büyük damarn suland veya kanlandrd yerde kanlanmay engelleyecekleri için orada kanszlk meydana gelir. Bu kanszla iskemi denir. Beyinde ve kalpte de durum ayndr. Kalpte Koroner damarlardan bir tanesi tkanrsa, o koroner damarn beslendii kalp kasnda kanszlk yani iskemi oluup da oras kanla beslenemezse enfarktüs geliir. Beyinde de bir damar tkand zaman beynin o bölgesi çalamaz ve fonksiyonlarn yitirmi olur. O bölgede hangi merkez varsa, damar nereleri kanlandryorsa, o kanlandrd yerde hangi fonksiyonel bölgeler varsa, o fonksiyonlar ortadan kalkar. Eer büyük ana damarlardan bir tanesini tkarsa ekseriyette ar felçler meydana geliyor. Biz Türkçede buna inme diyoruz. Büyük damarlar tkandnda inme miktar veyahut infarkt miktar, iskemi miktar artt için ar tablolar oluabiliyor.
Damarlar kontrol edilmeli
Prof.Dr. Kaya Aksoy, belirli yalarda karotid damarlar denilen boyunda önden giden beyni besleyen damarlar ve ayn zamanda arkada vertebral damarlar denilen iki taraftan boynun arkasndan beyne giden damarlarn, basit bir teknik olan dopler ultrasaundla kontrol edilmesi gerektiini söyledi.
Hipertansiyon ve diyabete dikkat!
Phty önlemek için kandaki lipit orann, trigliserid orann ve kolestrol orann normal seviyeye çekmek gerektiini vurgulayan Prof. Dr. Kaya Aksoy, Damar cidarnda en büyük problem oluturan sorunlardan biri hipertansiyon, dieri ise diyabet. Diyabeti ihmal etmeden sk kontrol altnda tutmak gerekir çünkü yeni dengesiz beslenme alkanlklarmzla toplumda diyabet çok artt. Diyabet damar cidarn bozan sinsi ilerleyen, belirtilerini geç evrelerde veren belirti verdiinde de geriye dönüsüz hasarlar oluturmu olan bir hastalktr. Damarlar bir nevi su borularna benzer. ebeke suyu ne kadar kalitesizse, barajdan gelen sular ne kadar kalitesizse, suyun içerisindeki içerik borularda ne kadar problem yaratacaksa, damarlarn yaps ve kann yaps ve akkanl da bu gibi sorunlar oluturur. Su basnçl gelirse borular patlatr ya da çamurlu gelirse tkamalara neden olabildii gibi, damar yapmzda hipertansiyon tazyikli kan akm dourarak damar cidarnda bozulmalara ve damar cidarnda oturmu damar daraltm phtlarn koparlp yukardaki damarlara itilmesine ve onlarn tkanmasna sebep olur. Ayn zamanda bazen de kontrolsüz hipertansiyon beyin kanamalarna da neden olabilir dedi.
Pht atmasn önlemek için salkl yaam önerileri
Pht atmasnn önlenmesinde salkl yaamann çok etkili olduunu ifade eden Prof. Dr. Kaya Aksoy, u tavsiyelerde bulundu:
Damar sertliine neden olmayacak ekilde hipertansiyon ve diyabetten uzak kalmak çok etkili. Kardiyolojik muayeneleri muntazam yaptrmak gerekli. Damarlara baktrmak çok etkili. Rutin tetkikleri yaptrp düzenli beslenmek ve yasz gdalarla, eker tuz almn minimale indirgeyerek beslenmek gerekir. Egzersiz, yürüyü ve spor yapmak kolesterol ve ya orann azaltyor. Göbek çevresindeki yalanmay azaltmak ya profillerini deitirir. Ya profilini normale getirirsek, dengeli bir yeme içme alkanl edinirsek, fast food yemek alkanlndan uzak kalrsak daha salkl yaam imknmz olur.
Genetik mirasmz bozabiliyoruz
Pht atmann genetik olduu kadar çevresel etkenlere de bal olduunu kaydeden Prof. Dr. Kaya Aksoy, Damar sertlii aileyle de geçebiliyor. Damar sertlii olduunda o ailede dier bireylere geçebiliyor. Tansiyon olduunda ailenin dier bireylerine de geçebiliyor. Bu bir genetik bir miras diyebiliriz. Anne babadan kalan bir miras. Biz çevresel faktörlerle, yaam alkanlklarmzla iyi olan genetik mirasmz da bozabiliyoruz, genetik mutasyonlar dourabiliyoruz. Eskiden genetik olarak geçen eylerde herhangi bir deiim olmad söylenirdi ama imdi genetik mutasyonun çevresel etkilerle hem de beslenmeyle genetik mutasyonlar yaratt biliniyor diye konutu.