DYARBAKIR-Prof. Dr. Fuat Özgen, Dünya Uyku Gününün amacnn, kaliteli ve salkl bir uykunun faydalarnn vurgulanmas, uyku problemleri ve uyku hastalklarnn önlenmesi ile tedavisine dikkat çekilmesi olduunu kaydetti.
Prof. Dr. Özgen, Dünya Uyku Dernei Dünya Uyku Günü Komitesi tarafndan organize edilen Dünya Uyku Gününün geleneksel olarak her yl mart aynn ikinci yarsndan önceki cuma günü kutlandn belirtti. Bu yl 16 Martta kutlanlan günün slogannn Daha salkl bir uyku olarak belirlendiini ifade etti.
Uykunun insann temel ihtiyaçlarndan biri olduunu ve uyku sorununun gündüz hissedildiini belirten Özgen, nsomnia ya da uyuyamama hastal, bir uyku sorunudur. Uyku hastal uyanklkta belli olur. Uyankken kendinizi iyi hissetmiyorsanz ve uyku ile ilgili sorununuz varsa hekime bavurmanz gerekiyor. diye konutu.
Özgen, dünyada ve Türkiyede yaplan aratrmalarda toplumun yüzde 10unun, yani 10 kiiden birinin uykusuzluk çektiini vurgulad.
- Günde 7-8 saat uyku
Uykunun, insan vücudunun dengesini salayan, fizyolojik ve davransal süreçlerin kompleks karmndan oluan en önemli ilevlerden biri kabul edildiini belirten Özgen, uyku süresinin, bebeklik döneminde günün büyük bölümünü olutururken, erikinlerde gerekli olan uyku süresinin kiiye göre deimekle birlikte günde ortalama 7-8 saat olduunu dile getirdi.
Özgen, uluslararas uyku bozukluklar snflamasnda 7 ana balk altnda toplanm olan çok sayda uyku hastalnn yan sra kötü uyku hijyeninin de yaam kalitesini belirgin olarak bozduuna iaret etti.
Uyku yoksunluu olduunda uyku evreleri tamamlanamadna dikkati çeken Özgen, Ertesi gün ar uyku hali, halsizlik, yorgunluk, dikkat eksiklii, konsantrasyon azalmas, duygu durum bozukluu gibi pek çok ikayet ortaya çkar. dedi.
Daha salkl uyku uygulamalarnn, ya ve bireysel ihtiyaca göre uyku için yeterli bir frsat, iyi uyku kalitesi ve güvenliine elverili bir ortam salanmasn içerdiini belirten Özgen, daha salkl bir uyku için u önerilerde bulundu:
Her gün düzenli olarak uygun saatte yataa girin ve uyuyun. Sabahlar vakitlice ve mümkün olduunca ayn saatlerde kalkn. Eer gün içinde uyuma alkanlnz varsa süresi 45 dakikadan daha uzun olmasn. Yataa girmeden en az 4 saat önce alkol almaktan ve sigara içmekten saknn. Yataa girmeden en az 6 saat önce kahve, çay, soda ve hatta çikolata gibi kafeinli gdalar yiyip içmekten saknn. Yataa girmeden en az 4 saat önce ar, baharatl, çok ekerli gdalar almaktan saknn. Hafif bir attrma kabul edilebilir. Her gün düzenli egzersiz yapn ama hemen yataa gitmeden önce deil. Yatmak için rahat, kullanl yataklar seçin. Kendiniz için en uygun ve rahat bir oda ss ayarlayn ve odanzn havalanmas iyi olsun. Odanz mümkün olduunca gürültüyü ve engelleyebilecek malzemelerle döeyin. Yatanz uyumak için kullann, yatakta i yapmayn, elence için kullanmayn (bilgisayar, televizyon.)
- çocuklarda uyku
çocuklarn fiziksel ve mental geliimi için de salkl bir uykunun çok önemli olduunu vurgulayan Özgen, salkl çocuklarda uyku süresinin yaa göre deitiini söyledi.
Özgen, Gereken uyku 3-12 ayda 14 -15 saat, 1-3 yata 12-14 saat, 3-5 yata 11- 13 saat, 6-12 yata 10 -11 saat, 12-18 yata 8,5- 9,5 saattir. çocukta salkl bir uyku için öncelikle vücudun sirkadiyen ritmine uygun (k ve karanla göre ayarlanm) uyku alkanl olmaldr. çocuklar için her gün düzenli bir uyku saati olmal ve yatak odasnda uyumalar gereklidir. diye konutu.
Özgen, çocuklarn salkl bir uyku uyuyabilmeleri için de u önerilerde bulundu:
çocuun yana uygun bir yat saati olmaldr (akam 21.00). Hafta içi ve hafta sonu için tutarl yatma ve uyanma saatleri olmaldr. Yatarken rahat giysiler seçilmeli, bebekler için güçlü emici özellie sahip alt bezleri seçilmelidir. çocuun ebeveynden bamsz yatmas ve uyumas salanmaldr. Yatarken ve gece boyunca odann çok aydnlk olmamas, sabah saatlerinde de güne na maruz kalabilecek ekilde odann aydnlatlmas gereklidir. Bütün elektronik aletler, bilgisayar, cep telefonlar, televizyon çocuun yatak odasndan uzak tutulmal ve yatma saatinden önce elektronik aletlerin kullanlmas önlenmelidir. çocuklarn yemek öünleri ve uyku saatleri için düzenli bir günlükleri olmaldr. çocuklarn gün içinde de yana uygun bir uyku saati olmaldr. çocuklar gün içinde bol egzersiz yapmal ve gün almaldr. çocuklarn gün boyunca kafein içeren kahve, çay, kola ve soda gibi içeceklerden uzak durmas salanmaldr. Sonuç olarak, daha salkl bir yaam ve daha iyi yaam kalitesi için daha salkl uyku gereklidir.