Bayram, 25 Eylül Dünya Akcier Günü dolaysyla yapt yazl açklamada, Türkiyede solunum sistemi hastalklarna bal hastane yatlarnn bütün hastane yatlarnn yüzde 13ünden, solunum sistemi hastalklarna bal ölümlerin de tüm ölüm nedenlerinin yüzde 11inden sorumlu olduunu belirtti.
Kronik obstrüktif akcier hastal (KOAH), verem, akcier kanseri, astm ve zatürrenin, dünya çapnda ve Türkiyede ciddi ölümlere ve hastalk yüküne yol açtn anlatan Bayram, unlar kaydetti:
Dünya çapnda 3. ölüm nedeni olan KOAHtan 65 milyon insan muzdariptir ve bu rakamlar giderek artmaktadr. Türkiyede yaklak 5 milyon KOAH hastas olup, bunlardan ancak 500 bini kendisinde KOAH olduunu bilmektedir. KOAHta erken tan ve tedavi olanaklarna erimek için öncelikle toplumda KOAH farkndaln artrmak gerekmektedir. Verem ise ne yazk ki halen tüm dünyada en ölümcül bulac hastalktr. Her yl 1,8 milyon kii verem nedeniyle ölmekte ve ylda 10 milyon kii vereme yakalanmaktadr. Verem hastal yoksullar, göçmenler, madenciler ve riskli ortamlarda çalan ve yaayan, dier kiiler yannda tütün ve alkol kullanm, diyabet, AIDS, baklk sisteminin basklanmas gibi risk faktörlerine sahip kiilerde daha çok görülmektedir. Akcier kanseri, en ölümcül kanserlerdendir. Dünyada ylda 1,6 milyon kii bu hastalktan ölmektedir. Akcier kanseri ülkemizde tüm ya gruplar içerisinde en sk görülen kanser tipi olarak erkeklerde 1. srada, kadnlarda ise 5. srada yer almaktadr. Zatürre uzun yllardr sk rastlanan hastalklardan olup çocuklarda ve ileri yalarda en önemli ölüm nedenleri arasnda yer almaktadr. Her yl milyonlarca insann ölümünden sorumludur. Zatürre ülkemizde de önemli hastalk ve ölüm nedenleri arasnda yer almaktadr.
Bayram, Küresel Astm Raporuna göre dünyada 339 milyon insann astm hastas olduuna dikkati çekerek, Türkiyede her 12-13 erikinden birinin ve 7-8 çocuktan birinin astm hastas olduunu belirtti.
- Dünyada 2 milyar insan kirli hava soluyor
Salksz hava solumann dünya genelinde önemli bir sorun olduunu aktaran Bayram, öyle devam etti:
Yaklak 2 milyar insan, d ve iç ortamda kirli ve zararl havay solumakta, 1 milyar insan tütün dumanna maruz kalmaktadr. Pasif duman maruziyeti de ciddi salk sorunlarna yol açmaktadr. 1964ten beri sigara içmeyen yaklak 2,5 milyon insan, pasif sigara dumanna maruziyet sonucu hayatn kaybetmitir. Türkiyede hava kirlilii nedeniyle ölümler, trafik kazas nedeni ile ölümlerden yaklak 2 kat fazladr. 100 milyondan fazla kiiyi etkileyen uykuda solunum durmas hastal (uyku apnesi) giderek daha çok görülmektedir. Dünyada erkeklerde yüzde 3-8, kadnlarda yüzde 2-4 orannda görülmektedir. Tedavi edilmedii takdirde tüm sistemlere olan olumsuz etkileri yannda gündüz ar uyku hali sebebiyle trafik ve i kazalarna yol açmas nedeniyle de önemli bir toplum sal sorunudur.
Prof. Dr. Hasan Bayram, hava kalitesi artrlarak solunum hastalklarnn önlenebileceini vurgulayarak, u deerlendirmelerde bulundu:
çeitli koruyucu önlemler ile akcier hastalklarnn ortaya çkmas önlenebilir ve daha iyi tedavi edilmesi salanabilir. Örnein, kiilerin sigaraya balamamasn salamak ve sigara içenlerin brakmalarn tevik etmek KOAH önlemede en etkili yöntemdir. Sigaray braktrmak suretiyle astmllar daha iyi tedavi edilebilir ve solunum fonksiyonlarndaki düü azaltlabilir. Hamilelik döneminde sigara içmemek ve doumdan sonra da pasif sigara duman maruziyetinden kaçnmak, çocuklarda astm skln ve iddetini azaltabilir.
Akcier kanseri tütün kontrolü ile büyük ölçüde önlenir. Radon ve asbest gibi akcier kanserinin çevresel nedenleri izlenebilir ve azaltlabilir. yerlerinde solunan havann zararl maddeler açsndan düzenli kontrolü, mesleksel akcier hastal geliimini önleyebilir. Alama çok önemli olup, pek çok çocukluk çandaki solunum hastalklarnn ortadan kaldrlmasn salar. Bu nedenle çocukluk dönemindeki alar mutlaka yaplmaldr. Erken tehis ve tedavi verem hastal için kritik öneme sahiptir, hastalk erken tannr ve uygun ekilde tedavi edilirse çou verem hastas tamamen iyileir.
Türk Toraks Dernei olarak ulusal akcier saln gelitirmeyi amaçladklarn kaydeden Bayram, bölgesel ve küresel kurum ve kurulularla i birlii yaparak konunun öneminin anlalmasn, devamnda koruyucu salk hizmetlerine öncelik verilmesini desteklediklerini, ulusal düzeyde akcier saln korumak yönünde farkndaln artmasna katk sunmay hedeflediklerini kaydetti.