Yazn vazgeçilmez aksesuvar olan güne gözlüü kullanmnn sadece moda akmlar deil; göz sal dikkate alnarak yaplmas gerektiini ve gözlük seçiminde önemli olan kriterleri, Göz Sal ve Hastalklar Uzman Op. Dr. Eray Atalay ile konutuk
Güne gözlüü seçerken nelere dikkat edilmelidir?
Güne gözlüklerinin asl amac ultraviyole A ve B (UVA ve UVB) nlarnn göze zararlarn en aza indirgemektir. Bu nedenle güne gözlüü seçiminde maliyetten çok gözlük camlarnn UVA ve UVB nlarnn ne kadarn bloke edip edemedii dikkate alnmaldr.
Gözlük seçiminde dier önemli bir nokta ise gözlüün yüzünüze uyumlu olup olmaddr. Tam oturmayan bir gözlük istenilen düzeyde koruma salamaz. Kirpiklere demeyen, çerçeve üst ksm ka hizasnda bir gözlük tercih edilmelidir.
Polarize camlar daha pahal olmakla birlikte gözlerin kamamasn engeller ve d ortamda, güne altnda uzun zaman geçirenler için en uygun özellikteki camlardr. Yaam biçimleri veya ileri gerei açk havada uzun süre bulunanlar göz çevresini tamamen kapatan çerçeve seçtikleri takdirde gözlerini UV nlardan tamamen korumu ayrca toz, toprak ve polen gibi alerjenleri göz bölgesinden uzak tutmu olurlar. Halk arasnda kolormatik olarak bilinen fotokromik camlar ise her ne kadar yeterli düzeyde UV korumas salasa da araç kullananlarda tercih edilmemelidir. Bu tip camlar çok hzl karar fakat ortam aydnlk düzeyi azalmaya baladnda orijinal renklerine dönmesi zaman alr. Bu durum farkl aydnlk düzeylerine hzl adaptasyonun önemli olduu araç kullanm gibi ilevleri güçletirebilir.
Güne gözlüü kullanmama hangi göz problemlerine neden olabilir ya da hangi problemleri tetikleyebilir?
Güne gözlüü kullanmama sonucunda UV radyasyona maruz kalan göz ve göz çevresi dokularda birçok farkl hastalk tetiklenebilir. Güne na fazlaca maruz kalan bir kiide katarakt oluumu hzlanabilir veya mevcut kataraktn ilerlemesi söz konusu olabilir. UVA ve UVB nlar yllar içinde retina tabakasna zarar vererek yaa bal makula dejenerasyonu oluumuna zemin hazrlayabilir. Ayrca göz yüzeyini kaplayan zar dokusu (konjonktiva) güne nlarnn etkisiyle gözün saydam tabakas olan kornea yüzeyine doru büyüme göstererek pterjium ad verilen hastala sebep olabilir. Güne nlar d ortama açk her dokuda olduu gibi gözde ve göz çevresinde deri kanserlerine sebep olabilir. Güne hassasiyeti fazla olan kiilerde gözlerin fazla kslmas kazaya oluumu gibi
kozmetik problemleri de tetikleyebilir. çocuklarnzn da gözlerini güne nlarndan korumanz önemlidir; zira erken yata maruz kalnan güne nlar katarakt, makula dejenerasyonu, pterjium hastalklarnn riskini artrr.
Gözlüün koruma faktörü nasl olmal? Neye göre belirlenmeli?
Güne koruma faktörü gözlük camnn UVA ve UVB nlarnn yüzde kaçn engelleyebildiiyle ölçülür. Gözlük camnzda en az %60 UVA ve %70 UVB korumas olmaldr. Yaam stilinize, k hassasiyetinize, cilt tonunuza ve göz renginize göre piyasada koruma faktörü %100lere kadar çkabilen güne gözlükleri bulunmaktadr.
Açk renk gözlüler koruma faktörü yüksek gözlükler mi tercih etmeli?
Gözün iris tabakas fazla güne nnn göz içerisine girmesini engeller. Açk renk gözlü insanlarda iris tabakas daha ince ve pigment miktar daha azdr. Bu nedenle açk renk gözlülerde k hassasiyeti ve güne n ile ilikili göz rahatszlklarnn oluma riski daha fazladr. Böyle göz özelliine sahip olan kiilerin yüksek koruma faktörlü güne gözlükleri tercih etmesi gerekir.
Güne gözlüünün camnn renginin koruma konusunda bir önemi var m? Koyu renk gözlük camlar daha iyi mi korur?
Sanlann aksine camlarn koyu olmas güne nlarn daha iyi süzdüü anlamna gelmez. Zira güne korumas camn renginden deil; camlara eklenen özel bir kimyasal madde ile salanr. deal olan cam rengine bakmakszn UVA ve UVB nlar %100üne kadar bloke eden gözlükleri tercih etmektir. Öte yandan camn rengi araç kullanm gibi baz fonksiyonlar kstlayabileceinden dikkatli seçim yaplmaldr.
Gözlerin güne hassasiyetini artran eyler nelerdir?
Göz kuruluu, kirpik dibi iltihab (blefarit), alerjik konjonktivit gibi göz yüzeyi rahatszl olanlarda k ve dolaysyla güne hassasiyeti daha fazladr. Ayrca sivilce tedavisinde kullanlan retinoik asit, benzoil peroksit gibi ilaçlar k hassasiyetini ve güne nlar ile oluan yank vb. rahatszlklar artrabileceinden dikkatli olmak gerekir.
çocuklara güne gözlüü alrken dikkat edilmesi gerekenler nelerdir?
çocuklarda kelebeksiz, burun kökünü geni brakan plastik çerçeveler tercih edilmelidir. Cam olarak kolay krlmayan camlarn tercih edilmesi olas kaza durumunda olumsuz tablolarn ortaya çkmasn engelleyecektir. Göz bozukluu olan çocuklarda numaral güne gözlükleri tercih edilmeli; böylece hem görme düzeyi artrlr hem de güneten koruma salanr.
Güne gözlüünün belli bir ömrü var mdr? Hangi koullar gerçekletiinde gözlüün yenilenmesi gerekir?
Her materyalde olduu gibi güne gözlüü yapmnda kullanlan maddelerin de bir ömrü söz konusudur. Güne gözlüklerinin ömrü üretici firma tarafndan belirlenir.