Kask ftnn, boulmu fta dönümesi durumunda hemen cerrahi müdahalede bulunulmas gerekiyor. Tedavisi geciktirilen kask ftklar, erkeklerde cinsel fonksiyon bozukluklarna, idrar kesesinde yapsal bozulmalara hatta boulmu ftk riskini artrarak hayati tehlikeye neden olabiliyor. Genel Cerrahi Uzman Op. Dr. Yasin Uçar, kask ft ve tedavisi ile ilgili bilgi verdi.
Erkeklerde kadnlardan daha sk görülür
Kask ft, kask bölgesindeki fasya denilen karn duvarnn sertliini salayan dokunun üstündeki yrtklardan kaynaklanan bir rahatszlktr. Kask ft erkeklerde kadnlara göre daha fazla izlenmektedir. Her yata görülebilmekle beraber fasya tabakasnn yaa bal esnekliinin yitirildii orta ileri ya grubunda kask ftna daha sk rastlanmaktadr. Kask ftnda genetik zeminden ziyade çevresel faktörler daha fazla etkili olmaktadr.
Uzun süreli öksürük ve kronik kabzlk kask ft riskini artrr
Karn içi basncn artran her durum kask ftna neden olabilir. Uzun süreli öksürük, astm, kronik kabzlk hali, erkeklerde prostat büyümesine bal zorlanarak idrar yapma, ar i yapmak, ar yük kaldrmak ve ar spor yapmak nedenler arasnda yer alr. Kask ftnn belirtilerini ise kask bölgesinde karn içi basnc artran her manevrada yanma, sz, yine o bölgede darya doru olan bombeleme, bazen de darya çkan iç organ ksm eer barsaklar ise boulmu ftk durumuna bal bulant ve kusma gibi durumlar oluturur.
Fiziki muayene önemli bir tan aracdr
Kask ftnn tans fizik muayene ve ona yardmc ultrasonografik inceleme, bazen tomografi ve MR gibi ileri radyolojik tan yöntemleri ile konulur. Ama en etkin ve uygun tan aracn, iyi bir anamnez ve fizik muayene oluturmaktadr.
Ameliyat ile yrtlan doku onarlr
Ftk tedavisi cerrahi olarak salanan mekanik bir durumdur. Yrtlan fasya dokusu fiziki olarak onarlmadkça vücudun orada kendi bana bir iyileme dokusu oluturup, hastal gidermesi mümkün deildir. Kask ft operasyonlar genellikle spinal anestezi ve sedasyon (sakinletirme) yöntemi ile yaplr. Fakat laparoskopik yöntem tercih edilecek ise genel anestezi uygulanr. Laparoskopik yöntem çift tarafl kask ftklarnda hem cerrahn hem de hastann konforunu artran bir seçenektir. Genelde üç giri deliinden operasyon gerçekletirilir ve yama kullanlr. Seçilmi baz vakalarda lokal anestezi ile (sadece kask bölgesinin uyuturulmas ile ) operasyon gerçekletirilebilmektedir. Operasyonda yrtk ya da zayf olan fasya dokusu onarlr. çounlukla bu onarmn bir yama aracl ile yaplmas tercih edilir. Konulan yama vücudun reddetmeyecei uygun malzeme kullanlarak yaplr ve o bölgede sert bir tabaka olumas için adeta bir klavuz görevi üstlenir.
Boulmu ftk acil cerrahi gerektirir
Kask ft ameliyat, tehis doru bir ekilde konulduktan sonra uygun hasta ve salk hizmet sunucusunun uygunluk durumuna göre herhangi bir zamanda yaplabilir. Acil bir ameliyat deildir. Fakat boulmu ftk denilen riskli klinik durumun olumamas ve yrtlan alann geçen süre zarfnda büyüyüp, operasyon sürecini zorlatrmamas için çok geç kalnmadan ftn tedavisi gerçekletirilmelidir.
Ftk tedavisinin gecikmesi cinsel fonksiyon bozukluuna sebep olabilir
Tedavisi zamannda yaplmam küçük ftklarda büyüme gerçeklemektedir. Darya doru bombeleip kayan dokularn zaman içerisinde orada skp kalmas ise aciliyet arz eden boulmu ftk durumuna sebep olmaktadr. Ayrca dokularn zamanla ftk kesesi içerisine yapmas, bu dokularn karn duvarna iadesini zorlatracak, sürekli darda kalacak ve boulma riskini artracaktr. Erkek hastalarda skrotuma (torbalara ) inen barsak ksmnn testis dokusu üzerinde bask ve basnç uygulamasna bal doku harabiyeti (atrofi ), dokunun küçülmesi ve cinsel fonksiyon bozukluklarna neden olabilir. Bununla birlikte ftklaan ksm eer mesane dokusu ise idrar boalm ile ilgili vücut dengesi bozulacak ve idrar kesesinde uzun vadede önü alnamayacak yapsal bozulmalar ortaya çkabilecektir. Kask ftnn tedavisinin geciktirilmesinin boulmu ftk riskini artrarak hayati risk yaratabilecei de unutulmamaldr.
Kask ft ameliyat ksrla neden olmaz
Kask ft ameliyat bilinenin aksine ksrla neden olmaz. Aksine usulünce yaplm iyi bir cerrahi, testis dokusu üzerindeki basky azaltarak, kanlanma bozukluuna bal üreme sistem sorunlarn çözüme ulatrmaktadr. Ftk ameliyatlarndan sonra ortaya çkabilecek en önemli risk nükslerdir. Kiinin yaam ekli ile ilgili düzenlemeleri, disiplinli bir ekilde ameliyat sonras en az iki haftalk bir süre dikkat etmemesi yaplan onarmn bozulmasna, dikilerin atmasna, yrtn nüks etmesine ve dolaysyla hastaln tekrarlamasna sebep olabilmektedir.
Karn içi basnc etkileyen hastalklar ameliyattan önce tedavi edilmeli
Kask ft ameliyatnda yaplan onarm riske edebilecek karn içi basnç art sebepleri, ameliyattan önce mutlaka giderilmelidir. Örnein astm, bronit, alerjik rinit gibi hastal olan kiilerin ameliyattan önce tedavi olmalar iyileme sürecini birebir etkilemektedir. Bununla birlikte kabzlk, erkek hastalarda prostat büyümesi gibi karn içi basncn kronik artran durumlarn ameliyattan önce tedavi edilmeleri gereklidir. Bu artlar ameliyat sonras için de dikkat edilmesi gerekenler arasnda yer almaktadr.