Prof. Dr. Fuat Özgen, 7 saatten az uyuyanlarda bakteriyel ve viral enfeksiyonlarn 3 kat daha sk gelitiini belirterek, uykunun bir aydan daha uzun süredir bozuk ve günlük ilevleri engeller durumda olduunda mutlaka yardm aranmas gerektiini vurgulad.
Prof. Dr. Özgen, salgn sürecinin insan varlna kar oluturduu tehdit nedeniyle kayg ve endieye yol açmasnn yan sra yaam eklini deitirmesi dolays ile de uyku sürelerinde ve düzeninde deiiklikler yaandn belirterek, u ifadeleri kulland:
Pandemi sürecinde okullarn online eitime geçii, evden çalma ve kstlamalar yaam eklimizi temelden deitirdi. Bunlarn sonucu olarak uyku süre ve düzenimizde deiiklikler ortaya çkt. Sabah geç kalkma ve bunun sonucu olarak geç yatma alkanlklar olutu. Halbuki kaliteli ve verimli bir uyku için gece uykusu önemli. Gündüz uykusunun, gece uykusunu olumsuz etkilemedii saatler 13.30-15.00 aras. Günün dier saatlerindeki uykular gece uykusunun süresini ve kalitesini olumsuz etkiliyor. Uyku sal açsndan sabah vakitlice kalkmak ve gece uyku gelince yatmak en doru yoldur.
Uyku süresinin ksalmas ile baklkta rol oynayan çeitli protein oranlarnda artlar görüldüünü kaydeden Özgen, kan hücrelerinden salnan enfeksiyondan koruyan moleküllerin düzeyinin ise azaldn ve enfeksiyonlara eilimin arttn belirtti.
Prof. Dr. Özgen, uyku yoksunluunun gün içinde görülen belirtilerini ise u ekilde sralad:
Yorgunluk, krklk, dikkat, konsantrasyon ya da bellek güçlüü, sosyal ya da mesleki ilevsellikte bozulma ya da düük okul performans, duygudurum bozukluu ya da iritabilite. Gündüz uykuluu, motivasyon, enerji ya da inisiyatifte azalma, iinde ya da araç kullanrken hata yapma veya kaza eiliminde artma. Uyku yoksunluuna bal baklk sisteminde zayflama. Gerginlik, ba ars ya da mide-barsak sistemine ait semptomlar. Uyku hakknda endie ve uralar.
Salgn sürecinde, Obstrüktif Uyku Apnesi Sendromu dahil olmak üzere uykuda solunum bozukluklar olan hastalarn salk uzmanlarnn önerilerine uymas gerektiinin altn çizen Özgen, unlar kaydetti:
Bu hasta grubu çounlukla beraberinde hipertansiyon, diyabet ve kardiyovasküler hastalk veya riski tamasndan dolay riskli grup içinde yer alabilir. Bu süreçte önlemler kademeli azaltlncaya kadar zaruri gereklilikler dnda darya çkmamaldr. Uykuda solunum bozukluklar olan hastalarn evde pozitif havayolu basnç tedavisine (PAP) her zamanki gibi devam etmeleri gerekiyor. PAPn Kovid-19u kötületirdii veya yakalanmay artrdna dair herhangi bir bilimsel kant yoktur.
Özgen, Kovid-19 üphesi veya tans olan uykuda solunum bozukluklar olan hastalarn PAP cihazlarn izole havalandrmal bir odada, hem cihaz-aksesuar hem de ortam temizliine dikkat ederek ve ev halknn etkilenme riskini minimuma indirerek kullanabileceklerini belirterek, Ayrca PAP cihazn kullanmay engelleyecek semptom ve akcier bulgular olup olmad hekimi tarafndan deerlendirilerek karar verilmeli. Bu durumda cihaza semptomlar düzelinceye kadar ara verilebilir. dedi.
NSOMNA (UYKUSUZLUK HASTALII) RUH SALIINI ETKLYOR
yi bir uykunun fiziksel, ruhsal tamir ve yenilenme için oldukça gerekli bir süreç olduuna dikkati çeken Prof. Dr. Fuat Özgen, bu yenilenme salanamadnda hastalarn ruh salklarnn olumsuz etkilendiini belirtti.
Özgen, nsomniyaklarda depresyon ya da psikiyatrik bozukluk gelime riski yüksek. nsomniyaklarda 3,5 yl içinde (insomni olmayanlara göre) depresyon geliimi 4 kat, anksiyete bozukluu geliimi 2 kat, madde kötüye kullanm ya da baml da 7 kat fazla görülüyor. dedi.
Baz durumlarda tbbi veya psikiyatrik problemler nedenleriyle kullanlan ilaçlarn da uykusuzluk nedeni olabildiini ifade eden Prof. Dr. Özgen, Eer uykunuz bir aydan daha uzun süredir bozuksa ve sizin günlük ilevlerinizi bozuyorsa yardm arama zaman gelmitir. Doktorunuza bavurun ve bir uyku hastalklar uzman ile görüme isteyin. ifadesini kulland.
Özgen, insomniaya kar alnabilecek kiisel önlemleri ise u ekilde sralad:
Sabah uyannca yataktan çklmal. Dinlenmek amacyla uyumaya devam etmek dinlendirici olmad gibi uyku ritmini de bozabiliyor. Her sabah ayn saatte kalklmal. Sirkadiyen ritmi düzenlemek için belirli saatler arasnda yataktan kalklmal. Gündüzleri uyumamal. Düzenli egzersiz yaplmal ancak akam saatlerinde heyecan oluturacak aktivitelerden kaçnlmal. Yatak odas ses, k, s yönünden korunmu olmal ve yatak odas uyku dnda çalmak için kullanlmamal. Uyku saatine yakn yemek yenmemeli. Kafeinli, alkollü, kolal içeceklerden ve tütün kullanmndan kaçnlmal.