DYARBAKIR-Bademcik ve geniz eti problemlerinin çocuklarn yaam kalitesini etkilemesinin yannda farkl salk sorunlarna neden olabileceini belirten Kulak, Burun ve Boaz Hastalklar Uzman Prof. Dr. Haluk Özkaraka, ailelerin tereddüt ettii ve karar vermekte zorland bademcik ve geniz eti ameliyatlar konusunu aydnlatt...
Vücudumuzun savunmasnda burundan ve azdan girebilecek zararl organizma veya moleküllere kar bekçi veya nöbetçi dokular oluturan bademcik (tonsil), geniz eti (adenoid) problemleri özellikle 3-6 ya arasndaki çocuklarda en sk görülen sorunlarn banda yer alyor. Bademcik veya geniz eti dokusunda iltihaplanma olmakszn büyüme olabilecei gibi, sk tekrarlayan atelemeyle beraber görülen bademcik enfeksiyonlar da gözlenebiliyor. çocuun okula gitmesini engelleyen ateli enfeksiyonlardan, tkayc özelliinden dolay uyku problemleri ya da kulakta sv birikmesine bal iitme kayplarna kadar varabilen birçok soruna kaynak oluturabilen bu problemlerin takibi de önem tayor.
ikayetlerin arlkl olarak 3-4 yalarnda baladn söyleyen Kulak, Burun ve Boaz Hastalklar Uzman Prof. Dr. Haluk Özkaraka, Özellikle okul öncesi eitimle birlikte çocuklarn virüs ve bakteriyel uyaranlara maruz kalmalar gerek enfeksiyona neden olan, gerekse enfeksiyon d bademcik ve geniz eti büyümelerinde önemli etken oluturuyor diyor. Tekrarlayan enfeksiyonlarn bakln gelimesi ile 6 yandan sonra azald ve ergenliin balad 12-13 yalarnda ise seyrekleerek kaybolduu gözleniyor.
Bu bölgelerde ortaya çkabilen tümörlerin asimetrik büyümeleri ise çocuk veya erikin her yata görülebiliyor. Dolaysyla, asimetrik büyüme, normal görünümünün belirgin derecede deimesi, boyunda da ilikler olmas durumunda vakit kaybetmeden hekime bavurmak gerekiyor.
Birçok önemli sorunun kayna olabiliyor
Bademcik ve geniz eti problemleri çocuklarn yaamn etkileyebildii gibi büyümesine göre farkl sorunlara da neden olabiliyor. Örnein en sk görülen basit büyümeler ve/ veya sk tekrarlayan enfeksiyonlar çocuun okula gitmesini engelleyebiliyor. Ancak geniz etindeki büyümenin tkayc özelliinden dolay, az açk ekilde nefes alma, yatakta sk yer deitirme, ense, yaka bölgesinde youn terleme gibi çocuun hayatn zorlatrabilen ikayetler de ortaya çkabiliyor. Bununla birlikte çocuklar sklkla uyku problemleri, sk burun aknts, rinosinüzitler, kulakta geçici veya kalc sv toplanmas ve bunun getirisi olan iitme kaybyla kar karlayor. Ayrca, damak-di gelime sorunlaryla da ba etmek durumunda kalabiliyor. Bunlarn gözden kaçmas, yeterli tedavi edilmemesi veya ihmal edilmesi durumunda ileriki yalarda önemli ameliyatlar gerektirebilecek kulak sorunlar da ortaya çkabiliyor.
Antibiyotik kullanmna dikkat!
Bu çocuklarda üst solunum yolu viral enfeksiyonuna bal olarak ortaya çkan rinosinüzit nedeniyle sklkla antibiyotik kullanldna dikkat çeken Prof. Dr. Haluk Özkaraka, Ancak burnun arkadan havalanmasnn bozuk olmas nedeniyle rinosinüzit tekrarladndan tkayc faktör devam ediyor. Dolaysyla antibiyotik kullanlmasna ramen kalc olarak tedavi edilemiyor ve antibiyotik tedavisi bitirildikten ksa süre sonra burun aknts tekrar balyor. Sonuçta, gereksiz kullanlan antibiyotik soruna kalc çözüm getiremedii gibi bakteri direncinin de artmasna neden oluyor diyor.
Bademcik ve geniz eti ne zaman alnmal?
Bu sorunla kar karya kalan ebeveynlerin vermek zorunda kaldklar kararlardan biri de cerrahi tedavi oluyor. Salkl ve çalan dokunun alnmasnn doru olmadn, dolaysyla geniz eti ve bademcik ameliyatlar için de baz kriterlerin bulunduunu hatrlatan KBB Hastalklar Uzman Prof. Dr. Haluk Özkaraka, tümör, tan amaçl incelemelerde, tonsil tüberkülozu, difteri gibi özel hastalklar durumlarnda ameliyatn tartlmaz bir gereklilik olduunu söylüyor. Sk karlalan basit bademcik ve geniz eti büyümelerindeki cerrahi yaklam ise öyle anlatyor:
Adenoidektomi (geniz eti alnmas): Geniz etinin alnmas için ya kriteri bulunmuyor. çocukta, geniz eti dokusuna bal horlama, az açk nefes alma, uyurken yer deitirme gibi belirtiler varsa büyüklüüne baklmakszn alnmas öneriliyor. 3 ya öncesi ve 7 ya sonrasnda çok nadir görülen geniz eti büyümesi ya ilerledikçe küçülüyor. Bu nedenle 13-14 ya veya daha sonrasnda daha önce yaknma yokken aniden büyümeye ait semptomlar baladysa ciddiye alp hekime bavurulmas ve genizden doku alnp patolojik inceleme yaplmas gerekiyor.
Tonsillektomi (bademcik alnmas): ltihabi olmayan ancak kapatc bademcik büyümesinde küçültme cerrahisi yeterli oluyor. Bunun için de herhangi bir ya snr bulunmuyor. Bademcik tkayc derecede büyükse küçültülebilen dokunun kalan bölümü görevini yapmaya devam edebiliyor. Küçültmek hava pasajn salamaya yeterli oluyor. Azn kapanmas salannca da üst solunum yolu enfeksiyonlar çok seyrekleiyor. Ancak; örnein, son üç yldr ateli tonsillit ataklar ylda dört ve üzerindeyse, yine son iki ylda yaanan ateli tonsillit ataklar toplam 10u buldu ve geçtiyse veya son bir ylda balam ataklar yedi kez tekrarlandysa cerrahi ile alnmas öneriliyor. çünkü her atakta antibiyotik kullanm çocua zarar verebiliyor. Ancak bademcik alnma kriterleri konusunda mutlak bir görü birlii bulunmuyor. Bu noktada karar çocuun durumuna göre hekim veriyor.