Prof. Dr. Mahmut çivilibal, bebeklerde kafa ekil bozukluklar hakknda bilgi verdi.
Bebeklerin kafasndaki kkrdaklarn, olmas gerekenden erken zamanda kapanmasyla oluan kafatas ekil bozukluklarna kraniosinostoz ad verilmektedir. Kraniosinostoz, beynin büyümesini engelleyerek geliim problemlerine ve fonksiyon kayplarna yol açabilmektedir. Bu tablonun erken dönemde fark edilerek gerekli müdahalelerin yaplmas, çocuun zihinsel geliimi açsndan büyük önem tamaktadr.
Bebekler doduklarnda kafatas içerisindeki sütür ad verilen kkrdak yaplarda belli oranda açklk bulunmaktadr. Bebek 3üncü ayna geldiinde bu sütürler yava yava kapanmaya balar ve 18inci ayda hepsi tamamen kapanm olur. Bebeklerin beyni doduklarnda fiziksel olarak küçüktür ve vücutla birlikte zaman içerisinde büyür. Sütürler arasndaki bu esneklik beynin salkl bir ekilde büyüyebilmesi için gereklidir. Kraniosinostoz durumunda bu sütürlerden bazlar erken kapanr ve beynin kapand bölgeye denk gelen ksm büyüyemez, baskya maruz kalr. Beyin, baskya maruz kald bölgenin kar istikametine doru büyür ve kafatasnda ekil bozukluklar oluur.
Bebeklerde kafa ekil bozukluunun nedenleri
* Bazen doutan kraniosinostoz geliebilmektedir.
* Bebein anne karnndaki duru pozisyonu nedeniyle görülebilmektedir.
* Normal doumda bebein dar çkabilmesi için forseps ad verilen özel bir cihazn kullanlmas ile oluabilir.
* Zor doumlarda bebein geli pozisyonuna bal olarak oluabilir.
* Bebein küvözde kalmas durumunda geliebilmektedir.
* Boyun kaslarndaki ksalk nedeniyle oluabilmektedir.
* Mikrosefali (küçük beyinli doma): Küçük beyinli doumlarda beynin büyüyememe durumu vardr. Beyin büyüyemeyince kemikleri da doru itemediinden kafatas da doru büyümez ve kkrdaklar devaml hareket etmedii ve dar iten bir güç olmad için erken dönemde kaynayp sabitleir.
* Bazen çocuklar doduu zaman hidrosefali ad verilen kafa içinde su art sorunu oluur. Hidrosefali ameliyatlarnda taklan antn gereinden fazla su boaltmas da beynin içeri doru büzüerek genilemesini engellediinden yine kafatasndaki sütürlerin erken kapanmasna neden olabilir.
* Hipertiroidi, fosfat eksiklii, mukolipidoz gibi metabolik hastalklarda da kraniosinostoz geliimi olmaktadr.
* Apert sendromu, crouzon sendromu gibi gen mutasyonlarnda kraniosinostoz geliimi olmaktadr.
* Pozisyonel deformasyon bunlarn doutan olmayan ve en sk görülen türüdür. çocuk özellikle 3 aya kadar çok fazla hareket etmeyip hep ayn pozisyonda yatrlrsa kafann yasta geldii yer düzleir, tam kar istikamette aln bölgesi ier. Bu sorunla çok sk karlalr. Aileler özellikle bu konuda çok tedirgindir. Bu hastalarda kafa yaps genellikle ilk 2 yl içinde çocuk saa sola dönmeye, yürümeye baladktan sonra, hep ayn yere bas durumu ortadan kalknca kafatas tekrardan orijinal eklini almaktadr.
Bebeinizin kafasndaki ekil bozukluu
Bebeinizin kafa yapsnda ekil bozukluu olup olmadn basit bir test ile ön kontrolünü salayabilirsiniz. Bebeinizin kafasna yukardan ku bak baktnzda simetriden uzak duruyor ise mutlaka hekiminize danmalsnz. Tbb tarama cihaz ile ölçülendirilerek çkan iddete göre bebeinizin neye ihtiyac olduu konusunda fikir alabilirsiniz. Bebeinizin sadece yattan kaynakl oluan ekil bozukluklarnda çocuk doktorunuz sizi takip edecektir. 12. aya kadar geçer veya oturmaya balaynca geçer söylemlerinin bebeinizin ekil bozukluunun iddetine göre deieceini unutmayn. Bu durumun ayrtrlmasnn 3 boyutlu bir tbb tarama cihaz ile yaplmas önemlidir. Görsel olarak hekimin yapt ön deerlendirme sonrasnda tbb tarama cihaz ile iddet tespiti yaplarak ortez kask tedavisine ihtiyaç olup olmadna baklr.
3 boyutlu tarama cihazlar
Hafif ve orta iddetteki ekil bozukluklar, bebek 6 aydan küçükse; bann srtüstü yatarken pozisyonlanmas, egzersizler ve yüzüstü aktivitelerle düzelebilir. Erken dönem yaplan tespitlerde çounlukla pozisyonlama ile iyiletii görülür, ancak bu iyilemenin de takibi yine tbb tarama cihazlar ile ve multidisipliner yaklam ile yaplr. Ar iddetteki ekil bozukluklarnda gecikmeden kask tedavisi uygulanr.
Baz durumlarda ebeveynlerin panik yaklam ile birlikte çok da sonucu deitirmeyen tetkikler istenebilir. Bunun karar verilmeden önce yine multidisipliner olarak gerekliliinin konuulmas, bebein gereksiz yere radyasyona maruz kalmasnn önüne geçer. Kafa ekil bozukluklar sizi erken dönemde endielendirmemelidir ama bir ey olmaz deyip durumu kendi haline brakmak da doru bir yaklam deildir. Bu durumda erken dönemde önlem almak için doktora bavurmak önemlidir.