Pandeminin üçüncü ylna girmek üzere olduumuz bugünlerde, Kovid-19un vücutta yaratt uzun vadeli etkilerine dair yeni veriler de ortaya çkmaya balad. Son olarak Amerikan Nefroloji Dernei tarafndan geçen Eylül aynda yaynlanan aratrmaya göre, özellikle 65 ya üstü kesimde, hastaneye yatmasa dahi, Kovid-19 geçirmi olmak, uzun vadede böbrek yetmezliine yol açma riskini artryor.
Bugüne kadar Kovid-19 enfeksiyonunun, geçici olarak böbrekte hasar yaratt ve tedavilerden sonra böbreklerin normale döndüü biliniyordu. Ancak bu yeni çalma, hastaln uzun vadede de kronik böbrek hastal riskini artrabildiini ortaya koydu. Türk Böbrek Vakf Mütevelli Üyesi ve Bezmialem Vakf Üniversitesi Rektörü, Nefrolog Prof. Dr. Rümeyza Kazancolu ile Türk Böbrek Vakf Bakan Timur Erk, önemli uyarlarda bulundu.
BÖBREKLERDEK ETKS 6 AY SONRA BLE SÜRÜYOR
Amerikan Nefroloji Derneinin Dergisinde yaynlanan Uzun Süreli KOVIDde Böbree likin Sonuçlarö balkl aratrmada, ülke genelindeki Gazi Hastanelerine bavuran özellikle 60 ya üstü erkek hastalarn verileri izlendi. Yaplan analizleri deerlendiren Prof. Dr. Rümeyza Kazancolu, u bilgileri verdi: ABD St Louisde gerçekletirilmi bir çalma verileri bunlar. Orada ve tüm ABDdeki Gazi Hastanelerine bavuran hastalardan elde edilmi ve Kovid geçiren bir grupla, Kovide yakalanmayp baka ikayetlerle hastaneye bavuran hastalar, 6 aylk bir süreç içinde böbrek hastal gelime riski ya da mevcut böbrek hastalnn ilerlemesi açsndan kyaslanm. 90 bine yakn Kovid geçiren hastalara karlk 1,5 milyona yakn Kovid d hastann kaytlar incelenmi ve 6 ay boyunca izlenmi. Burada da Kovidi evde geçirenler, hastanede geçirenler veya youn bakmda yatanlar eklinde bir kategorilendirme yaplm. çalmay yaparken de (böbrek hastalklar açsndan) 29 farkl parametreyi de birbiriyle eit hale getirmiler ve oldukça ince analizler yaplm. çalma gösteriyor ki Kovidi ne kadar ar geçiriseniz, iyiletikten 6 ay sonrasnda dahi böbrek üzerindeki etkileri devam ediyor. Bu çalma bize gösteriyor ki bir kere Kovid geçirince, iyileseniz de genel salk kontrolü yaparken böbreklere de baktrmay unutmamamz gerektiini göstermi oldu. Böbrek hastal riski açsndan imdiye dek hep hipertansiyon, eker hasta gibi risk faktörlerinden bahsederken, bundan böyle Kovid geçirmi olmak da parametreler arasnda yer alacak gibi görünüyor.
PANDEMDE KULLANIMI ARTAN BTKSEL ÜRÜNLER BÖBRE TEHDT EDYOR
Türk Nefroloji Derneinin de böbrek hastalarnda Kovid geçirmi olmann yaratt etkilere dair bir çalma yürütüldüünü de vurgulayan Prof. Dr. Kazancolu, Bu çalmann ikinci aamasnda da aslnda Kovid geçiren hastalar ile geçirmemi kiilerin böbrek hastalklar açsndan nasl farklar oldu, varsa böbrek hastalklar daha m kötületi diye birtakm analizler yapmaya gayret ediyoruz dedi. Bitkisel takviye veya vitaminlerin böbrek saln tehlikeye atabileceini de belirten Prof. Dr. Kazancolu, Vücut direncimizi koruyalm, hastalk bize bulamasn kaygsyla gerçekten birtakm ürünler, takviyeler, bitkisel ürünlere ciddi bir yöneli oldu. Onu içelim, bu vitamini alalm diyerek bu ürünler kontrolsüzce kullanld. Ama ilaçlarn veya kullandnz takviyelerin dozu çok önemli. Her ilaç veya takviye ürün, herkese iyi gelmeyebilir. Kullandnz baka ilaçlar olabilir, onlarla etkileimi olabilir, yan etkiler yapabilir, ayn zamanda bunlarn vücuttan atlm yolu da böbrekler ve böbree gereksiz bir yük bindirip onun daha çabuk yorulmasna ya da bozulmasna yol açabilir. Bu konuda en büyük veri yine geçtiimiz aylarda çinden geldi. çin tbbnda bitkisel ürünlerin bilinçsizce kullanlmas sonras ortaya çkan akut böbrek hasar olgular sunuldu. Artk bitkisel ürünlerle ortaya çkan böbrek hasar tablosu tanma var bizim kitaplarmzda dedi.
HALA BÖBREE Y GELYOR DYE NEK DRARI çEN VAR
Türk Böbrek Vakf Bakan Timur Erk ise halk arasnda böbree iyi gelecei düünülerek halen farkl farkl yöntemlere riayet edildiini ve bunun da tam tersine böbrek saln tehlikeye attn söyleyerek unlar kaydetti:
nek ve deve idrar böbrek ikayetleri için bavurulan yöntemlerden biri. Ama bizim daha ziyade denenmi ve kabul görmü bitkisel ürünlere deinmemiz lazm. Bunu da uzmanlara sorarak yapmak lazm. Vaka saylar 30 binlerin altna inmeye balad. Herkeste bir rehavet görülüyor. Alanma oranmz üçüncü doz deil, iki dozda bile yüzde 65lerde. Dolaysyla ii sk tutmaya devam etmemiz gerekiyor. Hele ki riskli grubun banda gelen böbrek nakli geçirmi olanlar, böbrek yetmezlii nedeniyle diyalize girenler ya da kronik böbrek hastal bulunanlarn özellikle çok dikkat etmesi gerekiyor. Ne olursa olsun maske kullanmaya devam etmelerini söylüyoruz.