Deniz, yeni tip koronavirüsten (Kovid-19) korunmak için salgn sürecinde önemi giderek artan güçlü baklk sisteminin, ramazan aynda da korunmas için iftar ve sahurda dikkat edilmesi gereken beslenme önerilerini deerlendirdi.
Baklk sistemini bozan etkenlerin düzensiz ve kötü beslenme, stres, uykusuzluk, radyasyon, hava kirlilii, sigara veya tütün kullanm, baz ilaçlar ve genetik faktörler olarak özetlenebileceini anlatan Deniz, baklk sisteminin ar, eksik ya da hatal çalmas sonucu farkl hastalklarn ortaya çktn söyledi.
Prof. Dr. Deniz, viral hastalklardan korunmak veya hastalk seyrini en hafif ekilde atlatabilmek için baklk sisteminin güçlü olmasnn büyük önem tadn vurgulayarak, öyle konutu:
Virüslere kar koruma kalkan olarak rol oynayan baklk sistemini olumlu etkileyen pek çok faktör var. Baklk sitemini güçlendiren en önemli etkenlerden biri dengeli beslenmedir. Yetersiz beslenme, baklk sistemini bozmakta, fonksiyonlarn basklamakta ve enfeksiyon riskini artrmaktadr. Snrl veya tek yönlü beslenme gibi ar beslenme de baklk sistemini olumsuz etkilemektedir. Sürekli snrl beslenmenin insanlarda influenza enfeksiyonunun iddetini, obez bireylerde ise enfeksiyon görülme skln arttrd gösterilmitir.
- 8 saat aralkl yemek yiyip, 16 saat yememek bakl olumlu etkiliyor
Ramazan aynn baladn anmsatan Deniz, Oruç tutmann bakl güçlendirdiine dair bir çalma bulunmamakla birlikte, beslenme tarznda yaplan baz deiikliklerin intermittent (aralkl) beslenmenin bakl güçlendirdii gösterilmitir. Örnein gün içerisinde yalnzca 8 saat aralnda yemek yemek, 16 saat yemek yememek mTOR ad verilen hücre içi sensörlerin doru çalmasn salad için baklk sistemine olumlu etkileri olduu, gene aralkl açlk uygulamalarnn enflamasyonu ve özellikle damarla ilgili olumsuz etkileri azaltt gösterilmitir. diye konutu.
Beslenmenin dikkat edilmesi gereken en önemli unsur olduunu ifade eden Deniz, vücudun proteinler, karbonhidratlar, yalar, vitaminler, mineraller ve su olarak gruplandrlan farkl besin ögelerine ihtiyacnn olduunu belirtti.
- ftar ve sahurda dengeli ve doru beslenin
Prof. Dr. Deniz, oruç tutarken iftarda çok fazla yemekten ve sahura kalkmadan oruç tutmaktan kaçnmak gerektiine dikkati çekerek, u önerilerde bulundu:
ftar ve sahurda dengeli ve doru beslenmek, bol sv ve sv gdalar tüketmek büyük önem tamaktadr. Proteinler vücudun temel ilevlerini sürdürebilmesi için gerekli olan besin ögelerinden biridir. Bu nedenle protein alnmas fakat karbonhidrat, yal ve ekerli yiyeceklerden, rafine edilmi içinde katk maddesi bulunan gdalardan uzak durulmas gerekmektedir. ftarda taze ve mevsimindeki sebzeler, proteinli gdalar ve meyveler ile beslenmek baklk sistemini olumlu etkiler. Genel olarak salkl bir beslenme için bol su tüketilmeli, lif açsndan zengin yourt gibi fermente gdalar tüketilmeli, mümkünse evde yaplan tercih edilmelidir. Barsak floras da bakl güçlendirmenin baka bir yoludur. Probiyotiklerin (fermente gdalar) barsak florasn daha salkl kld bilinmektedir.
- Oruç tutarken uyku düzeninize dikkat edin
Oruç tutarken uyku düzenine de dikkat etmenin ve vücutta baklk açsndan stres yaratmamann önemine deinen Deniz, öyle devam etti:
Düzenli uyku baklk sistemini güçlü tutmann balca yollarndan biri. Uyku srasnda salglanan melatonin seviyelerinin en yüksek olduu gece saatlerinde uyumak önemli. Melatoninin kansere kar baklk sistemini olumlu etkiledii, depresyon ve stresi azaltp yaam süresini artrd ve yalanma bulgularn azaltt bildirilmektedir. Günlük 6 saatten az uyuyan kiilerde günlük 7 saatten fazla uyuyan kiilere göre souk algnlna yakalanma ihtimalinin 4,2 kat daha fazla olduu, 5 saatten daha az uyuyan kiilerde ise bu riskin artt gösterilmitir.
Prof. Dr. Deniz, tüm bunlarn yan sra pozitif olmann, doay, insanlar ve hayvanlar sevmenin de baklk sistemine etkilerinin unutulmamas gerektiini dile getirdi.
- Kronik hastal olanlar a ve ilaç rejimlerini bozmamal
Orucun salkl insanlar için farz olduunu aktaran Deniz, Kronik hastal (diyabet, yüksek tansiyon, kalp, immün yetersizlik, kanser gibi) olanlar, oruç tutamayacak kadar yallar, hamile veya emziren kadnlar, oruç tutmalar halinde hem salklarnn hem de salk hizmetlerinin aksamasndan endie edilen salk çalanlar, ar ilerde çalanlar, Kovid-19 tehisi konmu ve doktoru tarafndan oruç tutmas sakncal görülenler oruç tutmamaldr. Ayrca kanser hastalar, kronik hastal nedeniyle sürekli ilaç kullananlar (steroid) veya immün yetersizlikli bireyler a ve ilaç rejimlerini bozmamaldrlar. ifadelerini kulland.
Prof. Dr. Deniz, sosyal mesafeyi korumak için ramazan ay boyunca toplu iftar yemeklerinden kaçnmann, evde iftar daveti vermemenin ve davetlere gitmemenin koronavirüs salgnndan korunmak için önemli olduunun altn çizdi.