Psikolog/Pedagog Reyhan Ate Yücel, çocuklarda yalan söyleme alkanlnn nasl olutuu ve bu durumun nasl düzeltilebilecei hakknda bilgiler verdi. Yücel, Yalan söylemek, bir bakasn bilinçli olarak aldatmaya yönelik yaplan eylemlerden biridir. Gerçek olmayan duygu ve düüncelerin anlatlmas ya da kardaki kiiye aktarlmas olarak tanmlanan bu durum, çocukluk döneminde de görülebilir. dedi ve ekledi:çocuklara bebeklik döneminden itibaren aile içinde eitimi srasnda uygun bulunmayan tutum ve davranlar nedeniyle cezalar verilmesi çocuun yalan söyleme alkanln pekitirebilecei gibi daha fazla olumsuz davrana yönelmesine neden olabilir. Ancak baz durumlarda çocuklar; kazanm elde etmek, ilgi görmek ya da sorumluluklarndan kaçnmak için de yalan söyleyebilir. çocukluk çanda yalan söylemenin tetiklenmesine en fazla yol açan etkenlerin banda korku duygusu gelir.
YALAN SÖYLEME ALIKANLII KMLERDE YAYGIN
Uzman Psikolog/Pedagog Reyhan Ate Yücel unlar söyledi;
Karsndaki kiiyi kastl olarak kandrmak olarak tanmlanabilen yalan söyleme eylemi, çocukluk döneminde balar. 3 ila 4 yalarnda her çocuk, kendi düüncelerinin bakalar tarafndan bilinmediini alglar. Yeni bilgilerin ve edinilen becerilerin tekrar deneyimlenmesinden oldukça holanan bu ya grubundaki çocuklarn hayal güçleri de bir hayli güçlüdür. çocuklar 5 yana kadar gerçei hayal olandan ayrt edemez. Bu yüzden olmam olaylar yaanm gibi veya abartarak anlatabilir. Bu döneme kadar çocuklar tarafndan söylenenlerin yalan olarak tanmlanmasnn yanl olduunu belirten Yücel, gerçein doru olduunun çocuk tarafndan alglanmasnn 6-7 yatan sonra baladn söyledi. lkokul çanda bilisel geliim ve yetiler artar. Bu dönemden sonra doruyu yanstmayan söylemler, yalan olarak deerlendirilebilir. lkokul çandaki çocuklarn yalan ya da doruyu söylemek gibi bir gayretleri bulunmaz. Onlar için öncelikli olan ebeveynlerini mutlu etmektir. Dolaysyla ailesinin houna gitmeyecek bir davran olan yalan söyleme eyleminden sklkla kaçnrlar.
Yalan söyleme alkanl, ebeveyn basksndan, korkusundan ve ebeveynin çocuk üzerinde uygulad güçten kaçnmak için, salkl balanmann kurulamad sevgi ve ilgi görmeyen çocuklarda daha yaygn olduunu belirten Yücel, Bunun temel nedeni, ya ebeveynin gücünden çekinme ya da ailenin ilgisini üzerine çekmektir. lgi görme adna yalan söylenip, buna ramen ailesinin ilgisini üzerine çekemeyen çocuklarda öfkeli davranlar da geliebilir. Yine aile içinde ya da çevresinde skça yalan söylediini gören çocuklar, yalana daha sk bavurur. stemeden model hlini alan ebeveynlerin bu davrann çocuk zamanla örenir. Önemsenmek, ceza alma riskinden kaçnmak, aalanmamak için yalan söylemeye balayan çocuk, olmasn diledii farkl durumlar için de yalana bavurabilir. diye konutu.
YALAN SÖYLEYEN çOCUKLARA KATI DSPLN KURALLARI GETRLMEMEL
Bebeklik döneminden itibaren çocuun eitimine ve çocukla yakn iliki kurmaya önem verilmesi gerektiine vurgu yapan Uzman Psikolog/Pedagog Reyhan Ate Yücel, Düünce sistemi gelimekte olan çocuklara hatalarndan dolay gereksiz ve ar cezalar vermek, çocuun ders çkarmasndan ziyade onun korkuya kaplmasna yol açar. çocukluk döneminde yalan, büyük oranda çocuun ceza almaktan, ebeveynin öfkesinden kaçnmak için bavurduu yöntemlerden biridir. Oysa çocuk eitiminde ceza da ödül de etkili bir yöntem deildir. çocuun yalan söyledii fark edildiinde ona ceza vermek yerine ona örnek olacak davranlar sergilenmeli, neden bu konuda farkl söylemlerde bulunduu düünülmelidir dedi. Yalan söyleyen çocuu aalamak, sert tutumlar sergilemek, kat disiplin kurallar getirmek doru deildir. çocuun salkl bir ekilde iletiim kurmasn engelleyen bu tutumlar yerine kendini rahatça ifade edebilecei, yarglanmadan dinlenecei bir ortam salanmaldr. Olaylar hikayeletirilerek yapt davrann hatal olduu ona sezdirilmeli, yanllarn fark etmesi salanmaldr. eklinde konutu.
çocua zorla gerçei söyletmeye çalmak yerine dorunun öneminin uygun bir dille anlatlmas gerektiini de dikkat çeken Yücel, her eye ramen çocuun yalan söylemeye devam etmesi durumunda bir uzmandan yardm alnmas gerektiini söyledi.