Güne nlarnn cilt üzerinde pek çok önemli fonksiyonu bulunmaktadr. Ancak özellikle son yllarda deri üzerine olan olumsuz etkilerinin fark edilmesiyle beraber güneten korunmann gereklilii ortaya çkmtr. Güneten gelen UV (ultraviole - mor ötesi) ve IR (infrared- kzlötesi) nlar bulunmaktadr. Cilde direkt etkisi bulunanlar daha çok UV nlardr. UV nlarndan UVA, deride dermis tabakasna kadar ulaabilir, kzarklk yapc ve kanser yapc etkileri bulunur. UVB ise ozon tabakasnda ksmen tutulur fakat UVA gibi kzarklk ve kanser yapc etkileri vardr.
yi bir güne kremi hem UVA hem UVBye kar etkili olmal
Güneten korunmak için bilinen ve en yaygn kullanlan önlem koruyucu kremlerdir. Güne koruyucu kremler deriye ulaan UV nlarn yanstan, emen ya da saçan ajanlardr. Krem, jel, losyon, sprey eklinde olup, SPF ile ifade edilen çeitli derecelerde güne koruma faktörleri içerirler. yi bir güne koruyucu;
Geni spektrumlu yani hem UVA hem de UVB ye kar etkili olmal
Suya ve terlemeye dayankl olmal
Cildi tahri etmemeli,
Toksik olmamal,
Yeterli bir SPFye yani güne koruma faktörüne sahip olmaldr.
Güne koruyucular etki mekanizmalarna göre inorganik (fiziksel) ve organik (kimyasal) olarak ikiye ayrlmaktadr. Fiziksel güne koruyucular deride bariyer oluturup UV nlarn yanstarak etki göstermektedir. çinko oksit, titanyum dioksit, demir oksit gibi maddeler içermektedirler. Kimyasal güne koruyucular, UV nlarn absorbe ederek etki gösterirler bu yüzden fotoalerjik reaksiyonlara neden olabilmektedirler. PABA türevleri, sinnamad esterleri, salisilat esterleri, benzofenonlar bu grupta yer almaktadr.
GÜNE KREMN CLT TPNZE UYGUN SEçN
Güne koruyucu ürünlerin cilt tipine ve ten rengine göre seçilmesi gerekmektedir. Örnein kuru cilt tipi olanlar, youn kvaml ürünler kullanabilirken; yal ve akneli ciltler, akkan kvaml, yal olmayan ürünler kullanabilir. Ayrca açk tenliler, koyu tenlilere göre daha geç bronzlar ve daha çok kzarrlar. Açk tenli kiiler bu nedenle, koyu tenlilere göre daha yüksek koruma faktörü içeren ürünler tercih etmelidir. Bu konuda mutlaka dermatoloji uzmanna danlmaldr.
D VTAMN çN GÜNDE 15 DAKKA GÜNELENMEK YETERL
Kemik sal ve baklk sistemi için çok önemli olan, büyük ksm güneten salanan D vitamininin Vitamin D2 ve vitamin D3 olmak üzere 2 formu vardr. Vitamin D3 güne nlarnn etkisiyle ciltte bulunan provitamin Dnin vitamin D3e dönümesiyle olumaktadr. Sadece günelenmek yetmez ayrca besinlerle alnan D vitamininin barsaklardan da emilimi olmaktadr. Mart ve ekim aylar aras D vitamini açsndan en etkili dönemdir. Bu aylarda özellikle güne nlarnn yeryüzüne dik geldii 11.00 ve 15.00 saatleri aras D vitamini için en uygun saatlerdir. D vitamini alabilmek için saatlerce günete kalmak son derece salkszdr. 15-20 dakika kol, dirsek alt, bacak ve diz alt bölgelerinin güne görmesi D vitamini sentezi için yeterlidir. Bunun dnda güneten korunmak için mutlaka koruyucu ürün sürülmeli ve belirli aralklarla tekrarlanmaldr. apka ve gözlük kullanm da yaz aylarnda günein zararl etkilerine kar, snrl da olsa, koruyuculuk salayabilmektedir.
YETERNCE BRONZLATIIM çN KORUYUCU GEREKMEZ DYE DÜÜNMEYN
Bronzlamak estetik açdan daha çok tercih edilse de cildi daha salkl yapmamaktadr. Aksine bronzlarken günein zararl etkilerine daha fazla maruz kalnmaktadr. Bronzlamak için solaryuma girmek de sakncaldr. Solaryum cilt kanseri ve yalanma etkilerini artrmaktadr. Belirli bir süre güne koruyucu kullandktan ve bronzlatktan sonra cildin güne nlarna almas söz konusu deildir, güne koruyuculara mutlaka devam edilmesi gerekmektedir.
GÜNE KUMDAN YANSIYARAK DA CLDNZE ZARAR VEREBLYOR
Güne nlarnn cilde verdii hasarlar etkileyen bir takm faktörler bulunmaktadr. Günee maruz kalan kiinin deri tipinin açk ya da koyu olmas oluabilecek hasarn boyutunu etkilemektedir. Açk tenli bir kii güne nlarna kar daha hassas olmaktadr. Bunun yannda çocuklar, yallar ya da ailesinde cilt kanseri öyküsü olanlar güne nlarna çok daha fazla dikkat etmelidir. UV nlarnn en youn olduu öle saatlerinde, nlara çok uzun süre maruz kalnmas sonucu nlar vücutta birikici etki yaparak cilt hasarna neden olmaktadr. Direkt nlarn haricinde asfalt ve kumla yansyan nlar da cilde hasar vermektedir.