Koronavirüs salgnyla birlikte insanlar virüsten korunmak için dezenfektanlara yöneldi. Kimya Mühendisi Serdar Krba, dezenfektanlarla ilgili olarak vatandalara uyarlarda bulundu. Dezenfektanlarn nasl muhafaza edilmesi gerektii konusunda Serdar Krba,öyle konutu:
Kimya Mühendisleri Odas olarak tavsiyemiz dezenfektanlar s ve k kaynaklarnda tutulmal, kesinlikle azlar kapal olarak muhafaza edilmeli, elektrik kontaklarndan ve statik elektrik kaynaklarndan uzak noktalarda saklanmal ve çocuklarn ulaamayaca yerlerde muhafaza edilmelidir. Bütün bunlarn dnda dezenfektanlarn göz ile temasnda ve yutulmas durumunda mutlaka temas edilen bölge bol su ile ykanp tbbi yardma bavurulmaldr. Dezenfektanlarn patlamas gibi durumlar normal artlar altnda beklenen bir durum deildir. çünkü bu tip ürünler basnçl kaplarda muhafaza edilmiyorlar ve basnçl kaplarda piyasaya verilmiyorlar. Bu sebepten dolay patlamas çok beklenen bir durum deil. Örnein deodorant tarznda bir ürün basnçl bir kaba sktrlmsa s kayna altnda iç basncnn artmas sebebiyle ambalajnda patlama olabilir ama bu dezenfektanlarda çok sk rastladmz bir ambalajlama ekli deil. Genellikle plastik, basit ambalajlarda piyasaya verilirler. Zaten patlama dediimiz yanma ya da alevlenmeden çok farkl bir reaksiyondur. Dolaysyla bir anda ortaya çkan s ve basnç sonucu olabilen bir ey ama dezenfektan ürünler genellikle yüzde 70 etil alkol veya izopropil alkol bazl üretildikleri için yancdrlar, parlaycdrlar, fakat çok fazla basnç altnda tutulmadklar sürece patlayc deillerdir. Bunun dnda tahri edici özellikleri var, dezenfektanlarn gda ile temasnda zehirlenme ihtimalimiz var, gereksiz kullanmnda çevreye ve atk sulara karma ihtimalinde dier canllara zararl olma ihtimallerinin hepsini göz önünde bulundurabiliriz.
MUTLAKA ÜRETM ZN, TARH VE NUMARASI OLMASI LAZIM
Sahte dezenfektanlar ayrt etmek için mutlaka üzerindeki üretim numaralarn kontrol etmek gerektiini belirten Krba, çinde bulunduumuz pandemi sürecinde devletimiz piyasann talebini karlayabilmek adna yönetmeliklerde baz deiiklikler yapt. Bu pandemi sürecinde en çok kullandmz dezenfektan tiplerinin ruhsatlandrma ilemini Salk Bakanlna aktard. Dolaysyla çok hzl ileyen bir süreç var. Bir an evvel üretime geçilmesi için ön geçici ruhsatlandrma, ardndan da daimi ruhsatlandrma süreçleri var. Bu tarz ambalajlarn üzerinde mutlaka üretim izninin, tarihinin ve numarasnn olmas lazm. Eer ki etiket üzerinde iznini, tarihini ve üretim numarasn göremiyorsanz, o ürünün sahte olduunu söyleyebiliriz dedi.
NE OLDUU BELL OLAMAYAN KMYASAL BR KARIIM ELDE ETM OLACAIZ
Son zamanlarda internet üzerinden evde dezenfektan yapmna dair verilen tariflere dikkat edilmesi gerektiini söyleyen Krba, Ev ortamnda dezenfektanlarn yaplmasn ve kullanlmasn Kimya Mühendisleri Odas olarak tavsiye etmiyoruz. Bunun nihai tüketici açsndan birçok sakncas olabilir. Nihayetinde kimyasal bir karm yaplyor ve hassas olarak tartmnn yaplmas gerekmektedir. Dezenfektan yapmak amacyla yola çkp tamamen cildimize zarar verecek yüksek pHta veya alkol derecesinde bir ürün yapm olabiliriz. Bu da bizim cildimizin tahri olmasna sebep olacaktr veya tam tersini düünelim. Olmas gerekenden çok daha düük oranlarda bir ürün elde etmiizdir. Kendimizi koruduumuzu düündüümüz için sürekli dezenfektan kullanma ihtiyac hissedeceiz ama ürünümüz ie yaramayacak. Kald ki bütün bu sürecin dnda Salk Bakanlmzn da en çok dikkat ettii meselelerden bir tanesinde de olduu gibi bu ürünlerin etkinlik testlerinin yaplmas lazm. Ürünlerin hangi bakterilere ve virüslere, hangi kullanm sklnda etki ettii çok önemli. Biz bu testlerin hiçbirini evde yapamayacamz için tamamen ne olduu belli olmayan kimyasal bir karm elde etmi olacaz. Dolaysyla gerçekten riskli bir ey ortaya çkacak ve biz bunu tavsiye etmiyoruz açklamasnda bulundu.
ETKSNDE AZALMA OLABLR
Havalarn snmas ile dezenfektanlarn etkisinin azalabileceini belirten Krba, Ambalajlarn az kapal olduu sürece ürünün formunda çok fazla bozulma olmaz, ancak alkolün uçucu olmasndan dolay elbette sya maruz kalmas buharlamann hzn arttraca için ürünün etkisiz hale gelmesini çabuklatrr. Yani ürünün etkisinde azalma olabilir. Özellikle plastik ambalajlar seçildii için ne kadar az kapal da olsa yaltmnn yüzde yüz olduunu söyleyemeyiz. Dolaysyla bir alkol uzaklamas olabilir ve ürünün etkisi azalabilir. Ürünün üzerindeki saklama koullarna mutlaka uyulmal, k ve s kaynaklarndan uzak tutulmal, günee maruz kalmamaldr ifadelerini kulland.