Doç. Dr. Aylin Tutgun Ünal, Sosyal medya bamll sadece ar kullanmla ilgili deildir. Hem sosyal medyann ar kullanm hem de hayatn tüm alanlarna zarar veren, zararl bir sosyal medya kullanmndan bahsetmek gerekir. dedi.
SOSYAL MEDYA BAIMLILII KNN, KULLANDIKçA DOZUNU ARTIRMAK STED BR KULLANIM EKLDR
Sosyal medya bamllnn boyutlar olduunu belirten Ünal, Herkesin etkilenme derecesi veya davranlarnn farkllamas farkl boyutlarda gerçekleiyor. Bunlardan bir tanesi zihinsel meguliyeti; sosyal medyay devaml düünmek, sosyal medyay ar kullanmak, kullanmad zaman bile aklnda olmasdr. Örnein; bir seyahatte, örenciyse okulda veya i yaamndaki bir insan i yaparken sosyal medyada neler olup bittiini merak ediyorsa zihinsel meguliyeti var demektir. Dier yandan, duygusal durum düzenleme, duygu durum düzenleme dediimiz bamllkta da sosyal medyann kiilerin ruh haline iyi gelmesidir. Eer günlük yaamnda skntlar varsa sosyal medya bu kiilere iyi geliyor. Sosyal medya kullanrken kendilerini daha hissettikleri için devaml o dünyada kalmak istiyor, orada mutlu oluyor, haz verdii için daha yüksek dozda kullanmak istiyor. Bu kiilerde, duygusal olarak sosyal medyaya bamllk görünüyor. Dier bir boyutuna ise tekrarlama boyutu diyoruz; sosyal medyay srf dier maddelerde de olduu gibi aslnda kullandkça dozunu artrmak istedii bir kullanm eklidir. Azaltmak istiyor, azaltamyor ve haz verdii için her seferinde daha fazla daha yüksek dozda talep ediyor. Sosyal medya kullanmndan dolay uyku vaktinden çalma veya ödevi, ii ile ilgili sorumluluklaryla ilgili vakitten ksma gibi aktivitelerde bulunuyor. Sosyal medya bamllnn dier bir boyutu da çatmadr. Aslnda kiilerle çatmaya sebep olan bir kullanmdr. Burada da sosyal yaamndaki kiileri az vakit ayrd için problem yaayabilir, aile hayat bozulabilir; kiiler çocuuna, eine anne ve babasna daha az vakit ayrabilir. Bu yüzden de kiilerle olan ilikileri zayflayabilir, bozulabilir hatta bu kiiler kavgada ederler. Sosyal medya kullanlrken rahatsz edilmek istemezler, edilselerde youn tepki verirler. i çatmaya, kavgaya çevirebilir. Dolaysyla sosyal medya farkl farkl etkiliyor ve bu boyutlarda gerçekleen bir zararl kullanm varsa kii sosyal medya bamlsdr diyebiliyoruz. diye konutu.
KESNLKLE TEDAV EDLMES GEREKEN BR SORUNDUR
Sosyal medya bamllnn ölçümlenmesinde ölçekler olduunu hatrlatan Ünal, Kiinin bir uzmandan destek almas da gerekir. Dier yandan ölçeklerle de bunun seviyesi belirlenerek bir fikir elde edilebilir. Kesinlikle tedavi edilmesi gereken bir sorundur. Psikolojik ve davransal problemlere yol açan, kiinin dediimiz gibi tüm yaam aktivitelerini bozulmaya sebep olan bir bamllk türüdür. Dijital bamllk oldukça tehlikeli bir bamllk türüdür. Dier tarafta madde kullanmndan uzaklama, azaltma, kiiye oradan yoksun brakmak gerçekleebilirken dijital dünyadan kaçmak, kendimizi bilgisayardan soyutlamak, sosyal medya kullanmndan kaçmak günümüzde daha zor bir durumdur. çünkü genelde i yapma ekli internet üzerinden olduu için bununla mücadele etmek çok daha zor oluyor. diye belirtti.
SOSYAL MEDYAYI HçBR ZAMAN YAPILACAK LERN YERNE KOYMAMAK GEREKR
Ünal, sosyal medya bamll için yaplmas gerekenleri u ekilde sralad
Sosyal medyaya ayrlan vakti kstlamak gerekir. Yüz yüze iletiimin yerine sosyal medyay tercih etmek, kiiyi balayaca bir durum olduu için aslnda bu konu ile ilgili kendi öz denetimimizi salayabiliriz. Gerçek yaam aktivitelerimizde daha çok vakit ayrabiliriz. Evde; çocuklarla, eimizle, anne ve babamzla yüz yüze geçirilen zamanlara vakit ayrmam bunlar ayarlamamz ve yönetmemiz gerekir. Sosyal medyay hiçbir zaman uykunun yerine veya yaplacak ilerin yerine koymamak gerekir. Bilinçli sosyal medya kullanmak için; sosyal medya okuryazarl becerilerimizi gözden geçirirsek, bilinçli olarak sosyal medyay kullanrsak, sosyal yaama biraz daha vakit ayrabilirsek bamllktan korunabiliriz.
Ailelerin, çocuklarda telefon ve sosyal medya ile geçirilen vakti denetlemesi gerektiini belirten Ünal, Özellikle küçük ya grubu çocuklar telefonla özellik YouTube mecrasyla ba baa brakmak, ne izlediklerini, neler yaptn kontrol etmemek çok tehlikeli olur. Bu anlamda ailelerin çocuklarla geçirdikleri süreyi ya da telefon ve sosyal medya ile ne yaptklarn denetlemesi önemlidir. Dier yandan yüz yüze geçirilen vaktin arttrlmas, çocuklarn ödevlerine veya onlara faydal olacak hobileri yönlendirilmesi gibi konularda ailelere i düüyor.