Filiz YAA/sa PEK
DYARBAKIR(SÖZ)-Türkiyede 35 yandan genç her 10 kiiden 1 -2sinde hipertansiyon tespit ediliyor. Ancak hipertansiyonun gençlerde görülmeyeceinin düünülmesi nedeniyle belirtilerin göz ard edilmesi ve kan basncnn düzenli ölçümünün yaplmamas gibi etkenler hipertansiyon tansnn konulmasn geciktiriyor.
Nefroloji Uzman Dr. Gülay Ylmaz, özellikle gençlerde görülen hipertansiyonun genellikle böbrek hastalklar gibi baka bir salk problemi nedeniyle olutuuna dikkat çekerek, Altta yatan hastaln tedavisi yaplmadkça, kan basncnn düzenlenmesi ve uç organ hasarnn önlenmesi mümkün deildir. Bu nedenle hiçbir yaknmas olmasa bile 17 yandan itibaren her gencin ylda bir kez kan basncn ölçtürmesi gerekiyor. Böylece sinsi seyreden hipertansiyon atlanmayacak, erken tan sayesinde yol açt komplikasyonlar önlenebilecektir diyor.
Nedeni böbrek hastal olabilir!
Günümüzde sistolik (büyük) kan basncnn 140 mmHgden ve diyastolik (küçük) kan basncnn da 90 mmHgden yüksek olmas hipertansiyon olarak kabul ediliyor. Hipertansiyon; esansiyel (primer) ve sekonder (baz hastalklara bal gelien) olmak üzere ikiye ayrlyor. Gençlerde daha çok görülen sekonder hipertansiyonun en yaygn nedeninin böbrek hastalklar olduu uyarsnda bulunan Nefroloji Uzman Dr. Gülay Ylmaz, sözlerine öyle devam ediyor: Böbrek hastalklar arasnda en sk görülenler; böbrek damarlarnn darl, böbrek damarlarnn iltihab, akut böbrek yetmezlii ve kronik böbrek yetmezliidir. Hipertansiyona sebep olan hastalk tedavi edilmedii takdirde de son dönem böbrek hastalyla sonuçlanabiliyor. Oysa geri dönüümsüz olsa da, tedavi ile kronik böbrek hastalnn ilerlemesi yavalatlabiliyor, son döneme gidii önlenebiliyor. Bu nedenle özellikle gençlerde hipertansiyon tespit edilmi ise mutlaka sebebi aratrlmal ve tedavisi yaplmaldr
Belirtiler nedene göre deiiyor!
Hipertansiyon sklkla sinsi seyreden bir hastalk. Belirti verdiinde ise en sk ba ars ile kendini belli ediyor. Bu nedenle ba arsnn strestendir düüncesiyle ihmal edilmemesi yaamsal öneme sahip. Ayrca halsizlik, yorgunluk, çarpnt, görme bozukluklar ve bulant sorunlar geliebiliyor. Nefroloji Uzman Dr. Gülay Ylmaz, gençlerde yaygn görülen sekonder hipertansiyonda ise altta yatan hastala bal belirtilerin ön planda olduuna iaret ederek, Örnein, böbrek hastal olanlarda halsizlik, itahszlk, bulant, yüzde ve vücutta ime, idrar miktarnda azalma, idrarda renk deiiklii ve köpüklenme, kanszlk ile kemik arlar balayabiliyor. Tiroit hormon bozukluu sorunu yaayan hastalarda ise kilo art, saç dökülmesi, uyku bozukluklar ve kabzlk gibi sorunlar daha sk görülüyor diyor.
HPERTANSYONA KARI 5 ETKL ÖNLEM!
Hipertansiyonda yaam alkanlklarnn düzenlenmesi büyük önem tayor. Nefroloji Uzman Dr. Gülay Ylmaz, kan basncnn ideal deerlerde kalmas için almanz gereken önlemleri öyle anlatyor:
Tuzsuz beslenin
Hipertansiyondan korunmak için dikkat etmeniz gereken en önemli alkanlnz tuzu azaltmak olmal! Yaplan çalmalara göre, günlük tuz almn 3 gram azaltmak kan basncn 1,2 mmHg düürüyor. Kan basncnzn ideal deerlerde kalmas için günde 5-6 gramdan fazla tuz almayn. Bunun için yemeklerinize tuz serpmeyin, ilenmi ve paketli gdalardan da uzak durun.
deal kilonuza ulan
çamzn önemli bir salk sorunu olan obezite hipertansiyonun önemli bir sebebini oluturuyor. Öyle ki obezite sorunu yaayan her 4 gençten 1inde hipertansiyon tespit ediliyor. Boyunuza ve yanza göre ideal olan vücut arlna ulamaya çaln. Vücut kitle indeksinizin 18,5-25 kg/m2 arasnda olmas ideal arlkta olduunuzu gösteriyor. deal kilonuzu korumak için salkl beslenmenin yan sra düzenli egzersiz yapmay alkanlk haline getirin. Haftann 3-4 günü 20-30 dakika yürüyebilir, koabilir, yüzebilir veya bisiklet sürebilirsiniz.
Akdeniz tipi beslenin
Akdeniz tipi beslenme alkanlnn kan basncnn dümesinde etkili olduu yaplan çalmalarda kantlanm. Taze sebze ve meyve, lifli gdalar, haftada 2-3 gün kuru baklagiller ile balk tüketerek kan basncnn ideal seviyede kalmasn salayabilirsiniz. Salam, sosis gibi doymu ya içeren ürünlerden ise kaçnn. Ayrca kalorisi yüksek ve rafine eker içeren pasta, kek ile hazr meyve suyu gibi ürünlerden de uzak kalmanz çok önemli.
Sigara ve alkolü brakn
Sigara kan damarlarnn daralmasna ve damar koruyucu tabakann bozulmasna yol açarak kan basncn yükseltiyor. Yaplan çalmalara göre; sigara içen hipertansif hastalarn kalp krizinden ölme riskleri 3 kat, inmeden ölme riskleri de 2 kat artyor. Alkol hem dorudan etki ile hem de kullanlan ilaçlarla etkileerek kan basncn yükseltebiliyor. Ayrca, alkolün yannda tüketilen ve tuz içerii yüksek olan kuruyemi ile çeitli besinler nedeniyle de kan basnc yükselebiliyor.
Stresten kaçnn
Stres sempatik sinir sistemini aktive ederek kan basncnn yükselmesine neden olabiliyor. yi uyku, gün ve stresle ba etmek için destek almak kan basncn düzenleyebiliyor.