Etiket okuma alkanlnn yüzde 50 civarnda olduu Türkiyede daha çok son kullanm tarihine baklmakla yetinilirken gdalar içinde farkl kodlarla gizlenen çin tuzu, tatlandrclar ve yapay gda boylar tüketiciler tarafndan farknda olmadan tüketiliyor.
Her bilinçli tüketicinin dikkatle okumas gereken paketli gdalar üzerinde bulunan etiketler, satn aldmz ürünün salmza etkisi konusunda önemli bilgiler veriyor. Ya, tuz, eker, protein ve karbonhidrat gibi günlük ne kadar tükettiimizi bilmemiz gereken besinleri etiketler sayesinde ölçmek ksmen mümkün olsa da tüketicilerde etiket okuma alkanlnn yüzde 50 gibi düük ortalamalarda olmas tüketilen gdalar hakknda daha az bilgiye sahip olduunu gösteriyor.
Etiketleri Öncelikle kendi salmz için okumalyz diyen Diyetisyen Kübra Öztürk Salk beslenmenin yani yeterli ve dengeli beslenmenin salanmas için ne tükettiimizi anlayabilmemiz, satn aldmz ürünün bizim salmza etkisini bilmemiz için besin etiketi okuma alkanl edinmemiz oldukça önemli. uyarsnda bulundu.
Etiketler üzerindeki bu kodlar gördüünüzde dikkat edin
Etiketlerde kodlarla gizlenmi besinlere dikkat çeken Öztürk, tehlikeli maddelere dikkat çekti: Özellikle cipslerde bolca kullanlan çin tuzu, gda maddelerinde E-621 koduyla kodlanmaktadr. Bütün gdalarn tadn güzelletiren bir katk maddesidir ve 4. tat olarak anlmaktadr. Özellikle obeziteye sebep olduu kantlanmtr. Doyma isteinin geç gelmesinden dolay yemek istei uyandrmaktadr. Fast-Food ürünlerinde oldukça fazla kullanld için obeziteye etkisi buradan da kaynaklanmaktadr. Ayrca yaplan aratrmalarda vücut sinirleri üzerinde olumsuz etkisi olduu gözlemlenmitir.
Öztürk açklamasna öyle devam etti: Yapay gda boyalar alerji, astm kanserojen etki oluturabilmektedir. Örnein E102 kodu ile paketlerde belirtilen tartrazin çocuklarda astm, ba ars yetikinlerde alerjilere neden olabiliyor. Paketli ürünlerde en sk karlalan gda boyalar ve kodlarn ise öyle sralayabiliriz: E120 Karmin, Sunset Yellow ( E110), Karmoisine( E122)Quinoline (E104)Allura Red( E129)Sunset Yellow ( E110), Allura Red( E129). Bütilat Hidroksi Anizol (BHA) ve Bütilat Hidroksi Toluen (BHT) ise baz kat ve sv yalarn bozulmalarn önlemek için kullanlan katk maddelerinden biridir. Özellikle küflere kar etkili olabilmektedir. Yaplan aratrmalarda sinir hücrelerine zarar verdii tespit edilmitir. Yaplan bir baka aratrmalarda ise davran bozukluklarna sebep olabildii söylenmektedir.
Diyet veya light ürün konusunda doru bilinen yanllar var
Dyt. Kübra Öztürk, diyet ve light gdalar konusunda doru bilinenlere açklk getirdi: En çok yaplan hatalar diyet ürünlerin kalorisiz olduunu düünmek. Light ürün amblemli ürünlerin genel olarak edeer baka bir ürüne göre enerjisi yüzde 30 veya ya oran yüzde 50 orannda azaltlmtr. Bu ürünlerin kalorisi hiç yok anlamna gelmez ve bu yüzden light ürünleri tüketirken de dikkatli ve bilinçli olmak gerekir. Yine skça yaplan hatalardan biri de kepekli ürünlerin kalorisinin beyaz un ile hazrlanan ürünlere kyasla daha düük olduunu düünmek. Örnein beyaz ekmek ve tam buday ekmeinin kalorileri denktir. Fakat biz tam buday ekmeini kan ekerini dengeledii için ve daha uzun süre tokluk salad için tercih etmeli, tüketiminde ise yine porsiyon kontörlü yapmalyz.
Market alverii yaparken unlara dikkat edin!
Kübra Öztürk, market alverilerinde gda alnrken unlara dikkat edilmesini tavsiye etti: Tüm gdalar için öncelikle son kullanma tarihi kontrol edilmeli. Ambalajnn zarar görmemi olmas, ekmek ve benzeri gdalar satn alnrken mutlaka ambalajl olanlar tercih edilmeli. Süt, meyve suyu gibi ürünleri satn alrken UHT yöntemiyle paketlenen Tetra Pak kutuda olanlar seçilmelidir. Konserve gdalarda ürünün bombelenmemi olmasna dikkat etmeliyiz. Trans ya ise diyette almnn artmasyla kalp damar hastalklarnn görülme orann yükseltmektedir. Alnan ürünlerin trans ya içermemesine veya 1 paketinde en fazla 0,5 gram içermesine dikkat etmek önemli. En iyi tercih ise trans ya içermeyen ürünlerin alnmasdr. Paketli gdalarda bir dier dikkat etmemiz gereken unsur ise tuz miktardr. Günlük tuz alm, salkl bireyler için ortalama 5 gram olmaldr. Paketli ürün alrken porsiyon bana düen tuz miktarn mutlaka hesaplanmal. Sodyum seviyeleri yüksek paketlerden de olabildiince uzak durulmaldr.