Dünyada ve Türkiyede Kovid-19a kar a uygulamalar giderek yaylyor. Ayrca bulamay önleyici tedbirler de tüm dünyada devam ediyor. Ancak alnan tüm önlemlere ramen gerek Kovid-19 kaynakl ölümler gerekse virüse yakalananlarn says gün geçtikçe artyor. Dünyada toplam vaka says 130 milyona ve ölüm says 3 milyona yaklamken, Türkiyede ise vaka says 3.2 milyon kiiyi, ölenlerin says ise 31 bini am durumda.
KARANTNASI BTSE DE BULATIRICI
A gelitirme çalmalarn yaygnlatran bilim insanlar, bir yandan da virüsün bu denli hzla yaylm gösterme nedenleri üzerinde kafa yorarken Dr. pek Ada Alver de, Kovid-19 virüsünün bulama hzyla ilgili deerlendirmelerde bulundu. Vücudunda Covid-19a yol açan virüsü barndran ya da hastal atlatsa bile belirli bir süre enfeksiyonu tamaya devam eden kiiler bulunduuna iaret eden Dr. Ada Alver unlar söyledi:
Kendisinde herhangi bir hastalk belirtisi gözlemlenmeyen, genellikle yüksek oranda enfeksiyonu bulatrc özellie sahip bireylere tayc (portör) bireyler deniliyor. Tayc olduu halde belirti göstermeyen bu bireyler test yaptrmayabiliyor. Hastala yakalanm, tedavi görmü ve atlatm olsa bile virüsü barndrmaya devam ettiklerinden bu tayclar karantina sürelerinin bitiminde kalabalk ortamlara karp virüsü yaymaya devam edebilirler.
MUSTASYONUN KAYNAI DA GZL TAIYICI
Dr. pek Ada Alver, mutasyonun ve tayc bireylerin, virüsün bulatrcln arttrdna da dikkat çekerek, Virüs, genetik yapsnda meydana gelen deiikliklerle birlikte baklk sistemine kar daha dirençli hale geliyor. Hastalk belirtileri gözlemlenemediinden tayclar test yaptrmyor. Bu nedenle temasl filyasyon çalmalar dnda da belirlenemediinden HES kodu ile de anlalamyor. Bu nedenle tayc bireyler kalabalk ortamlara karabiliyor, seyahat edebiliyor, böylelikle mutasyonlu virüsün rahatlkla yaylmasn salayabiliyorlar diye konutu.
GENçLER VE çOCUKLAR AIRLIKTA
Gizli tayc bireylerin Kovid-19 enfeksiyonunun yaylmndaki etkisine deinen Dr. pek Ada Alver, Tayclar arasnda özellikle çocuk ve gençlerin durumu önem arz ediyor. nsanlar komu, arkada ve akraba gibi yakn bireyleri salkl göründüklerinden dolay enfekte olabileceinden üphe etmeden onlarla ayn ortamda rahatlkla bulunabiliyor. Bu durum da vaka saylarn hzla arttryor. Dier yandan tayc bireyler, genellikle immün sistemi güçlü olan çocuklar ve gençlerden oluuyor. Bu nedenle genellikle çocuklar ve gençlerden oluan okul ve üniversitelerde yüz yüze eitimde tayclk riski daha yüksek olduundan daha fazla önlem alnmas gerekiyor ifadelerini kulland.
TAIYICILARIN VARLIINI KABULLENMEK GEREKYOR
Dr. pek Ada Alver, vaka saylarnn azalmas için öncelikle tayclarn varln kabul etmek gerektiini vurgulad. Alver, Tayclarn bulatrcln önlemek için alama çalmalar hzlandrlmal, filyasyon çalmalaryla temasl bireyler ve tayclar belirlenmeli. Talep etmesi halinde semptomu olmayanlara da test yaplmas gerekir. Karantinadaki bireylere izolasyon süresini doldursa da test sonucu negatif çkmadan izin verilmemeli. Hastalk belirtisi olsun olmasn maske-mesafe-hijyen kurallarna uymay da kesinlikle ihmal etmemek gerekiyor diyerek sözlerini sonlandrd.