Kovid salgn nedeniyle alnan kiisel önlemler, geçtiimiz yl tüm dünyada olduu gibi Türkiyeyi de gripten korudu. Ancak alanmalarla beraber vatandalarda maske kullanmndaki geveme, kstlamalarn da kalkmasyla beraber, her yl Eylül-Ekim ay gibi büyük salgnlara yl açan grip enfeksiyonu konusunda uzmanlar endielendiriyor. Enfeksiyon Hastalklar ve Mikrobiyoloji Anabilim Dal Öretim Üyesi ve Salk Bakanl Koronavirüs Bilim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Serap imek Yavuz, Kovid salgnna bir de grip vakalarnn eklenmemesi için dikkatli olunmas gerektiini söyledi. PCR testlerinin halen Kovid ve grip dnda 10dan fazla mikroorganizmann neden olduu bulac hastalklarn tansn koymakta altn standart bir yöntem olduuna deinen Prof. Dr. Yavuz, ABD Salgn Hastalk Önleme Merkezi CDCnin geçtiimiz hafta yaynlad PCR testleri deitirilsin önerisi hakknda da önemli bilgiler verdi.
PCR TESTLER BELL ARALIKLARLA DETRLEBLR
Bir enfeksiyon hastalnn toplumdaki durumuna ve o toplumun olanaklarna göre hangi test sistemlerinin kullanlacana karar veriliini belirten Prof. Dr. Yavuz, Bunlara dair öneriler zaman zaman deiebilir. Amerikann yapt da, (yaklaan grip sezonuyla beraber) ikili test kullanlabileceini söylemekti. Belli testlerin, belli aralklarla deerlendirilerek yetersiz bulunursa deitirilmesi istenebilir. Ama PCR yöntemi Kovid tansnda halen altn standart bir yöntemdir. Gripte de böyledir. Ama hangi testi kullanacaksnz? Farkl farkl onlarca çeit PCR testi var. Hangi testin yaplabilecei sürekli deerlendirilerek hangisi en iyisi ise onunla devam edilmeli diye öneriler çkabilir dedi.
BU YIL KL TESTLER KULLANMAMIZ GEREKEBLR
Geçen yl grip sezonunun çok hafif geçirildiine iaret eden Prof. Dr. Yavuz, u uyarlarda bulundu: Geçen yl hiçe yaknd görülen vaka says. Kovid için alnan önlemler zaten devam ediyordu ve grip de çok fazla görmedik. Ama bu yl için ayn olur mu? Önlemler gevediinden bir miktar, ayn olmayabilir. Geçen yl grip sürveyans (gözetimi) zaten yaplyordu, ona devam etmek gerekiyor. Ama bu yl grip açsndan biraz daha uyank olmamz gerekiyor. Aslnda ideal olan hem grip, hem Kovid için ayn anda test yapan kitlerin kullanlmas. Hatta sadece grip, Kovid de deil, belki 15-20den fazla mikroorganizmaya ayn anda bakabilen kitler de var. Ama bu da tabii maliyet sknts getirebilir. çok ciddi maliyetli testler bunlar çünkü. Yine seçerek, belli hasta gruplarnda bu kullanlabilir. Onun da kararn yine mevsim balamadan Salk Bakanlnn vermesi gerekiyor.
AILANMAYAN ÜLKELERDE çOCUK VAKALARDA ARTI YAANIYOR
Türkiyede kullanlan her iki ann da 12 ya üzeri çocuklar için de dünyada onay aldna iaret eden Prof. Dr. Yavuz, eitim sezonunun devam edebilmesi için çocuklarn da alanmas gerekebileceini söyledi. Prof. Yavuz, sözlerini öyle sürdürdü: Okullarn açlmas için çocuklarn alanmasna ihtiyaç olabileceini düünüyorum açkças. u an çok hayati okullarn açlmas, eitimin devam edebilmesi gerçekten. En büyük önceliimiz olmas gerekiyor. 12 ya üzerine a yapan birçok ülke var. A yapmayan ülkelerde de zaten çocuk ya grubunda u anda art söz konusu. Mesela ngilterede çocuk ya grubundaki enfeksiyon oranlar da hastaneye yat oranlar da belirgin bir ekilde artm durumda. ngiltere küçüklerde ilk bata kendi kendilerine enfekte olup antikor gelitirsin diye bir yöntem izledi. Ama bu çok eletiri alyor. çünkü bu hastal geçirmek, alanmaktan her zaman daha kötü. Yani çocuklarda da sekel olabilir, hastaneye yatyorlar, çocuklarda da kaybedilen vakalar oluyor. Dolaysyla ben ngilterenin bu yaklamn uygun bulmuyorum. Benim tercihim çocuklarn da alanmas yönünde olurdu. nsanlar çocuklarn arabaya emniyet kemeri takmadan bindirebiliyor. çok çok tehlikeli bu deil mi? Ama alarn güvenlii, çocuu arabaya emniyet kemeri ile bindirmenizden daha da düük deil. Son derece güvenli, o kadar çok kontrol edilerek öneriliyor bu alar. Güven anlamnda korkmaya gerek yok.
YEN VARYANTLARA YOL AçABLR
Toplumda virüsün kontrolsüz bir ekilde yaylmasnn varyantlarn ortaya çkmas için en ideal ortam olduuna dikkat çeken Prof. Dr. Yavuz, alanmamann bu anlamda da büyük risk yarattna deinerekö Sonuçta aszlar da enfeksiyonun kontrolsüz bir ekilde yaylmasna neden oluyor. Yeni varyantlarn ortaya çkmasn da kolaylatrm oluyorlar bu ekilde. Virüs ne kadar çok yaylrsa o kadar çok deiim geçirme ans elde etmi oluyor. Allara da bulama riski douyor. çünkü allarn küçük bir ksm hastalanabiliyor, baklk yant herkeste ayn düzeyde olumayabiliyor a sonras. O küçük grupta da hastalanmaya neden olduu için, onlar da deiik mutasyonlara, deiik varyantlarn ortaya çkmasna neden olabiliyor. Asz olmak her yönüyle sknt yaratyor gerçekten. Enfeksiyonun yaylmasna, mutasyonlarn, varyantlarn ortaya çkmasna, salk sisteminin yükünün artmasna, ölümlere varana kadar her yönüyle kötü sonuçlara yol açyor. O nedenle bir an önce al oranmz artrmak zorundayz dedi.
LAç çALIMALARI YIL SONUNDA ÖNCE UMUT VAAD ETMYOR
Kovid-19 salgnnda alardaki baarnn ilaçlarda elde edilememesinin nedenlerine de deinen Prof. Dr. Yavuz, yl sonuna kadar bu konuda da baz çalmalarn sonuçlanacan söyleyerek sözlerini öyle noktalad: Kovid-19da alardaki baar, ilaçta gösterilemedi. Bunun aslnda en önemli nedeni, a çalmalarnn 30 yln ürünü olmasndan kaynaklanyor. Mesela mRNA alar bu kadar yllk bir çalmann ürünü. Ada çok daha fazla hazrlklydk. Ama ilaç konusunda SARStan sonra yeterince çalma yaplmad. Daha dorusu kaynak ayrlmad. u anda yeni ilaçlar üzerinde çalmalar sürüyor. Yine virüsün belli noktalarna etki eden 3-4 tane ajan üzerinde çallyor. Umutlu olunan 3-4 tane ajan var. Ama onlarn da daha Faz 1 ve Faz 2 çalmalar devam ediyor. Bu yl sonuna kadar o çalmalardan bir sonuç elde edilebileceini zannetmiyorum. laçta biraz skntl bir durum aslnda devam ediyor. Ama yl sonunda en azndan molnupiravir ve favipiravire dair çalmalar sonlandnda, elimizde daha salam veriler, daha kesin sonuçlar olacak.